در حسرت ما شدن…

اگر در فضای روزنامه‌نگاری نوآوری باشید و روزانه خبرها و گزارش‌های بین‌المللی این حوزه را بالا و پایین کنید، یکی از مهم‌ترین تحولات چند سال اخیر این فضا را پررنگ‌تر شدن حضور مدیران هندی‌ خواهید دید. این روزها بسیاری از شرکت‌های مطرح فناوری دنیا که در سیلیکون‌ولی آمریکا مستقر هستند، مدیران عامل یا مدیران ارشد هندی را در رأس هرم مدیریتی خود گمارده‌اند. از گوگل و مایکروسافت گرفته تا ادوبی و آی‌بی‌ام و…، صدها مدیر ارشد اجرایی با اصالت هندی در حال هدایت فناوری در مشهورترین اکوسیستم نوآوری دنیا هستند!

در صفحه ۲۴ همین شماره گزارش مفصلی منتشر کرده‌ایم که چه شد هندی‌ها به این مدارج بالا در مدیریت فناوری دنیا رسیدند. خلاصه ماجرا این است که موج مهاجرت خانواده‌های هندی در دهه ۶۰ میلادی باعث حضور یک نسل از مهندسان و فارغ‌التحصیلان سخت‌کوش هندی‌الاصل شد که اکثراً وارد حوزه فناوری شدند. بعدها موج‌های دوم و سوم مهاجرت‌های استارتاپی در دهه ۹۰ و سال‌های ۲۰۰۰ هم این حضور را تقویت کرد.

اما چیزی که در این میان اهمیت دارد این است که حالا همین مهاجران موفق هندی در سیلیکون‌ولی پایه‌گذار یک موج جدید در داخل خود هند شده‌اند؛ موج راه‌اندازی استارتاپ در یکی از بزرگ‌ترین و روبه‌رشدترین اقتصادهای جهان! اکوسیستم استارتاپی هند به پشتوانه اعتمادبه‌نفسی که از حضور مهندسان و مدیران هندی در سیلیکون‌ولی گرفته، حالا خود به یکی از جذاب‌ترین مقاصد سرمایه‌گذاران استارتاپی بدل شده است. تا آنجا که بسیاری عقیده دارند هندی‌ها در حال جایگزین‌کردن «رؤیای آمریکایی» با «استارتاپ‌های مستقر در هند» هستند. یعنی حالا هند نسلی از جوانان و نوجوان را در داخل کشورش دارد که می‌خواهند به ‌جای رفتن به سیلیکون‌ولی، اکوسیستم استارتاپی داخل هند را بسازند؛ آن ‌هم نه با شعار و عِرق بادکرده ملی و…، بلکه چون این کار سود و آینده بهتری دارد! به همین سادگی.

هندی‌ها برای رسیدن به این موفقیت بزرگ، کار عجیبی هم نکرده‌اند. اول اینکه در همه این سال‌ها اقتصاد خود را با جهان گره زده و به همین دلیل سرمایه‌گذاران خطرپذیر برای حضور در این کشور و همکاری با استارتاپ‌ها هندی هیچ محدودیت و ترسی ندارند. از طرف دیگر نسل‌های مهاجر پیشین برای ارتباط با داخل کشور و حتی راه‌اندازی استارتاپ در آنجا هیچ مشکلی ندارند. بماند که توسعه و ترویج تاریخی زبان انگلیسی در این کشور هم یک کاتالیزور مهم در این ماجرا بوده است.

مشخص است که می‌خواهم نتیجه بگیرم یا بهتر است بگویم تأسف بخورم که ایران با وضعیتی بسیار مشابه هند، از نظر ساختار و جمعیت مهاجران تحصیل‌کرده و متخصص، این روزها نه‌تنها نتوانسته رؤیای آمریکایی را با «استارتاپ‌های ایرانی» جایگزین کند، بلکه با موج‌ جدیدی از مهاجرت‌های استارتاپی تحت تأثیر شرایطی که برای اینترنت و کسب‌وکارهای آنلاین رقم خورده هم مواجه است.

نمی‌دانم تا چه وقت باید بابت این حسرت‌های جانکاه، آه از نهاد برآوریم و چوب ندانم‌کاری‌ها را بر گرده اقتصاد و زندگی مردم ببینیم، ولی علی‌الحساب آرزو می‌کنم که زودتر همکار متخصص و بادانش‌مان مرضیه امیری را مجدداً در تحریریه ببینیم!