عکس: نسیم اعتمادی
پرنیان ستوده / دوازدهمین دوره از نمایشگاه بین‌المللی اینوتکس در پارک فناوری پردیس در روز 19 اردیبهشت آغاز به کار کرد. در این دوره از نمایشگاه که با حضور بیش از ۴۰۰ شرکت نوآور و فناور و ۱۵۰ سرمایه‌گذار برگزار می‌شود، رویدادهای جانبی و پنل‌های متعددی برای بررسی چالش‌های اکوسیستم نوآوری در ایران در نظر گرفته شده است.
در اولین روز از آغاز به کار نمایشگاه اینوتکس، پنل بررسی سرمایه‌گذاری‌های پیشین در اکوسیستم نوآوری ایران با حضور امیر صالحی، مدیرعامل دیجی‌نکست؛ مهدی صداقت، مدیرعامل خانه نوآوری و به دبیری امیررضا صادقی، مدیر عملیاتی سکوی تأمین مالی جمعی کارن کراد برگزار شد.
محور اصلی گفتگو در این پنل، بررسی مهم‌ترین چالش‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر و همچنین بررسی عملکرد آماری این دو مجموعه در زمینه جذب و رشد استارتاپ‌ها بود.
شکست، ذات فعالیت استارتاپی است
امیر صالحی، ضمن معرفی دیجی‌نکست در این پنل گفت: «این مجموعه در زمینه ایجاد استارتاپ برای فروش سرویس به دیجی‌کالا با تأکید بر نوآوری و فناوری‌های خاص فعالیت می‌کند و در حال حاضر 24 استارتاپ در دیجی‌نکست فعال هستند.»
صالحی تأکید کرد که نرخ شکست استارتاپ‌های دیجی‌نکست در مرحله اول جذب بالاست، اما از این موضوع به عنوان ذات فعالیت استارتاپی نام برد و اضافه کرد: «با این حال ما مجموعه‌هایی داریم که تا به اینجا رشد کردند و به خوبی فعالیت می‌کنند؛ از جمله گنجه که هم با دیجی‌کالا و هم با مجموعه‌های دیگر فعالیت می‌کند و از استارتاپ‌های دیجی‌نکست است.»
مهدی صداقت نیز در خصوص حوزه‌های فعالیت خانه نوآوری گفت: «تمرکز ما در سرمایه‌گذاری بر استارتاپ‌های حوزه بلاکچین و هوش مصنوعی و بعد استارتاپ‌های محتوایی است». او ادامه داد: «از 100 استارتاپ و تیم جذب‌شده در خانه نوآوری، 30 مورد همچنان زنده مانده‌اند، در حال فعالیت هستند و رشد خوبی هم داشته‌اند». صداقت ضمن اشاره به موفقیت دکتر موتوری، یکی از استارتاپ‌های خانه نوآوری در زمینه توسعه و همکاری با اسنپ اضافه کرد: «با این حال توصیه ما به مراجعان این است که یا به این حوزه وارد نشوند، یا احتیاط زیادی داشته باشند چون احتمال شکست بالاست و به ثمر رسیدن یک کسب‌وکارنوپا، احتمال کم و سختی زیادی دارد.»
استارتاپ نباید بغلی شود!
امیررضا صادقی، در ادامه این برنامه گفت: «هدف استارتاپ علاوه بر جذب سرمایه، استفاده از راهنمایی‌های سرمایه‌گذار، منتورینگ و بهره‌گیری از منابع اسمارت (اسمارت‌مانی) است؛ درحالی‌که این نقش سرمایه‌گذار در اکوسیستم ما تا حدی کمرنگ یا حتی محو شده است و تعامل این دو، منحصر به جذب منابع مالی و واگذاری سهام است». او ادامه داد: «به نظر می‌رسد حلقه گم‌شده در این اکوسیستم، تعامل میان کسب‌وکار و سرمایه‌گذار است. تعامل هرچند فرمول مشخصی ندارد، اما قابل دستیابی است و می‌تواند بسیاری از عوامل شکست و ناسازگاری را در رابطه دوسویه استارتاپ-سرمایه‌گذار رفع کند.»
صالحی درباره تجربه دیجی‌نکست در این خصوص گفت: «تعامل برای ما هم چالش بزرگی است. در راستای حل آن، ما یک منتور اختصاصی به هیئت‌مدیره تیم‌های استارتاپی اضافه کردیم تا در یک رابطه صمیمی‌تر، آنها را نیازسنجی و منتورینگ کرده یا به منتور تخصصی هر حوزه مرتبط کند». او اضافه کرد: «با این کار تیم‌ها دیگر احساس نمی‌کنند که تحت سلطه هستند یا خودشان اختیار تصمیم‌گیری ندارند؛ بلکه در یک تعامل مناسب، از راهنمایی منتور خود بهره‌مند می‌شوند.»
امیر صالحی ادامه داد: «با این حال باید مرز و تعادل مشخصی میان منتورشیپ و حمایت بیش از حد وجود داشته باشد؛ منتور نباید پرستار بچه استارتاپ شود!» او اضافه کرد: «منتور مناسب به تیم یاد می‌دهد که روی پای خودش بایستد؛ نباید اجازه دهد استارتاپ بغلی شود!»
سرمایه‌گذاری نمی‌کنیم، مگر اینکه ارزنده باشد!
مهدی صداقت نیز در خصوص ورود به هیئت‌مدیره کسب‌وکارها گفت: «ما به استارتاپ‌ها توصیه می‌کنیم قبل از ارائه mvp و تست بازار، به دنبال ساختار حقوقی و ثبت شرکت و تشکیل هیئت‌مدیره نباشند». صداقت ادامه داد: «با این حال، ما به هیئت‌مدیره کسب‌وکاری ورود می‌کنیم که ارزنده باشد؛ کوچک‌تر از منتور ما نباشد و با گردش مالی بالا بتواند منفعت مالی برای مجموعه ما بیاورد.»
صداقت ادامه داد: «خانه نوآوری همیشه به شکل شتاب‌دهنده عمل نمی‌کند. در مواقعی که به‌عنوان استارتاپ استودیو وارد عمل می‌شویم، برخورد ما متفاوت است؛ چون خودمان متولی، نیازمند و پایه‌گذار آن استارتاپ هستیم.» صداقت اضافه کرد: «اما در حوزه شتاب‌دهی که نهایتاً 10 الی 15 درصد سهام خواهیم داشت، به علت ظرفیت محدودمان در پذیرش و سرمایه‌گذاری، سختگیری و احتیاط بیشتری داریم و ارزنده بودن، ملاک اصلی ماست.»
این اکوسیستم هنوز کوچک است
در ادامه این پنل، امیر صالحی، اصلی‌ترین چالش‌های سرمایه‌گذاری در اکوسیستم نوآوری ایران را «خروج از استارتاپ» و «نداشتن ذهنیت نوآوری از سمت سرمایه‌گذار» عنوان کرد و گفت: «خروج چالش کل این فضا و مجموعه‌های vc است و می‌توانم به جرأت بگویم که تا به حال اگزیت (خروج) واقعی نداشته‌ایم». او ادامه داد: «مشکل دیگر، این است که چهارچوب ذهنی سرمایه‌گذاران فاقد هرگونه پذیرش نوآوری است و آنها تنها به دنبال فتح بازار هستد؛ در مقابل استارتاپ باید انتخاب کند که یا برای خوشامد سرمایه‌گذار ایده داشته باشد یا ویزای استارتاپی بگیرد و مهاجرت کند به جایی که در آن نوآوری اهمیت بالاتری نسبت به بازارخواهی دارد.»
مهدی صداقت نیز با انتقاد از حجم کم سرمایه‌گذاری‌ها در نوآوری‌های سطح بالا گفت: «تجربه نشان می‌دهد که در ایران، زمانی که یک نهاد و سازمان روی استارتاپی سرمایه‌گذاری می‌کنند، آن کسب‌وکار پایدارتر می‌ماند و چالش‌هایش توسط نهاد حل می‌شود، اما سرمایه‌گذاری برای vcها، منفعت اقتصادی زیادی ندارد.»
او در پایان اضافه کرد: «آمار سرمایه‌گذاری در اکوسیستم نوآوری کشور ما بسیار بسیار ناچیزتر از چیزی است که باید سهم اقتصادمان باشد؛ این اکوسیستم، هنوز کوچک است.»
لینک کوتاه: https://karangweekly.ir/ou2s
