گفت‌و‌گو با زهرا سلطانی‌فر، هم‌بنیان‌گذار استارتاپ نوروکید که پلتفرم جامع شناختی در حوزه اوتیسم است / هدف ما کمک به خانواده‌های سرگردان است

ترکیب دانش و دغدغه‌ اجتماعی همواره موجب خلق محصولات و خدماتی می‌شود که مشکلات واقعی مخاطبان را هدف قرار می‌دهد و علاوه بر رونق کسب‌و‌کار، مشکلی اساسی را نیز حل می‌کند.

زهرا سلطانی‌فر، دانش‌آموخته کارشناسی‌ ارشد مهندسی پزشکی از دانشگاه علم ‌و ‌صنعت، مدرک کارشناسی ارشد دومش را در رشته روان‌شناسی گرفته است. او می‌گوید رشته مهندسی پزشکی را برای فعالیت در حوزه معلولان و بیماری‌های خاص انتخاب کرده و همیشه به فعالیت در این حوزه علاقه‌مند بوده است. از سال 1389 با مجموعه‌های مردم‌نهاد در این حوزه‌ها همکاری داشته و به‌صورت داوطلبانه به عضویت یک انجمن مردم‌نهاد اوتیسم درآمده و به‌تدریج دوره‌های متعدد علمی و عملی را در این حوزه گذرانده و مدت کوتاهی متولی آموزش و پژوهش انجمن اوتیسم ایران نیز بوده است. همین پیشینه باعث می‌شود تصمیم بگیرد با انجام پروژه ارشد در این حوزه، عملاً به‌صورت تخصصی وارد حوزه‌ اوتیسم شود و از سال 1394 به‌صورت جدی در بخش اختلالات اوتیسم فعالیت می‌کند. او در سال 1398 وارد اکوسیستم استارتاپی شده و با تعدادی از متخصصان این حوزه که از بنیان‌گذاران استارتاپ‌ها هستند، آشنا می‌شود و تصمیم می‌گیرد تحت نظارت متخصصان حوزه شناختی و با حمایت شتاب‌دهنده شناختی Cognotech اپلیکیشنی در حوزه اوتیسم پیاده‌سازی کند که در فضای آنلاین بتواند پاسخگوی بخشی از نیازهای این قشر باشد و اکنون از بنیان‌گذاران استارتاپ نوروکید، پلتفرم جامع شناختی در حوزه اوتیسم است.

نوروکید چیست؟

نوروکید نرم‌افزاری است که با هدف کمک به تشخیص زودهنگام اختلال طیف اوتیسم و برطرف‌کردن نیازهای ضروری خانواده‌ها در بستر آنلاین تولید شده و هدفش ایجاد لحظات لذت‌بخش همراه با آموزش برای فرزندان دارای این اختلال است. در اپلیکیشن نوروکید، چهار بخش پیاده‌سازی شده که در ادامه به آن می‌پردازم.

تست غربالگری اوتیسم: با جواب‌دادن به سؤالات چندگزینه‌ای، خانواده‌ها متوجه می‌شوند که آیا فرزندشان علائم هشداردهنده‌ای از اختلال طیف اوتیسم دارد و آیا به پیگیری توسط متخصصان نیازی هست یا خیر.

پزشک و مشاور: خانواده‌های دارای فرزند اوتیسم می‌توانند به خدمات پزشکی و توان‌بخشی که توسط متخصصان مجرب حوزه اوتیسم ارائه می‌شود، دسترسی داشته ‌باشند و برای ایشان وقت ویزیت تعیین خواهد شد.

بازی‌های شناختی: ۱۵ بازی شناختی با بیش از 200 مرحله با هدف ارتقای فرایندهای شناختی نظیر توجه، حافظه، یادگیری و حل مسئله کودکان، برای کودکان با اختلالات عصب رشدی و به‌ویژه کودکان اوتیسم طراحی شده است.

بانک‌های اطلاعاتی: خانواده‌های دارای فرزند اوتیسم می‌توانند آدرس، تلفن و اطلاعات تمامی مدارس اوتیسم و مراکز توان‌بخشی مربوط به اختلال اوتیسم تحت نظارت بهزیستی را در شهر محل زندگی خود بیابند.

از چه زمانی فعالیت خود را شروع کردید؟ سرمایه اولیه (مالی و مهارتی) را از کجا به دست آوردید؟

از اسفندماه 1398 کار ساخت نرم‌افزار آغاز شد و در مهرماه 1400 وارد بازار شدیم (در کافه‌بازار، مایکت و سیبچه حضور داریم و به‌تازگی وارد گوگل‌پلی نیز شده‌ایم) و در سوم آذرماه 1400 رونمایی رسمی این محصول در رویداد معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری رقم خورد و خبرگزاری‌های متعددی خبر رونمایی رسمی این محصول را پوشش دادند.

سرمایه مالی اولیه این پلتفرم شامل هزینه تیم فنی بود که توسط هم‌بنیان‌گذاران بر اساس تقسیم سهام تأمین شد؛ البته جمع‌آوری تیم متخصصان شامل متخصصان حوزه شناختی، مدیریت، مهندسی، روان‌شناسان و روان‌پزشکان و همچنین دسترسی به گروه مشاوران، بخش بسیار مهمی از ملزومات اولیه کار بود.

چه شد که به فکر راه‌اندازی این کسب‌و‌کار افتادید؟ پایش کدام نیاز شما را به این سمت کشید؟

اکثر قریب‌به‌اتفاق این تیم که به تخصص‌هایشان اشاره شد، از کادر درمان بوده‌اند و هر یک از این اعضا به نحوی با خانواده‌های اوتیسم در ارتباط هستند و این امر باعث شده مشکلات این خانواده‌ها را از نزدیک لمس کنند؛ البته این فقط درک و حس شخصی ما نبود، بلکه آمار رو‌به‌رشد و بالای شیوع اختلال طیف اوتیسم و تشخیص‌ دیرهنگام و همچنین سردرگمی بیش از حد خانواده‌ها پس از تشخیص فرزندان‌شان، مشکلاتی بود که کل تیم را در شتاب‌دهنده شناختی Cognotech کنار هم جمع کرد تا به‌عنوان یک استارتاپ در حوزه نوآوری اجتماعی به برطرف‌کردن بخشی از نیازهای این حوزه آسیب‌پذیر بپردازیم.

رقبای شما چه کسانی هستند و چه مزیت رقابتی و نوآوری مشخصی برای کسب‌و‌کارتان دارید؟

در حوزه داخلی، 28 اپلیکیشن و در حوزه بین‌المللی، بیش از 200 اپلیکیشن موجود بازار، مورد بررسی ما قرار گرفت که البته موضوع اوتیسم یکی از بخش‌های آنها بود. متأسفانه اپلیکیشن‌های داخلی، کیفیت‌های حداقلی لازم را در حوزه بازی‌های شناختی مناسب این افراد نداشته و در قسمت غربالگری نیز به یک تست بسنده می‌کنند و برنامه‌ای جهت پیگیری و مشاوره نداشتند.

در مورد اپلیکیشن‌های بین‌المللی برای جامعه هدف خاص اوتیسم، بازی‌های شناختی خوبی وجود دارد، اما تنها 14 روز می‌‏توان از خدمات رایگان آنها استفاده کرد و بعد از آن نیاز به خرید اشتراک است؛ البته در این برنامه‌ها نیز پیگیری مناسبی را تدارک ندیده‌اند و محتواهای متنی ثابت، بخش عمده‌ای از اپلیکیشن‌ها را تشکیل می‌دهد. ما بر کیفیت گرافیکی و عملکردی مناسب اپلیکیشن، جامع‌بودن فرایندهای تعریف‌شده در اپلیکیشن و پیگیری و ارائه راهکار عملی و صحیح تأکید و تمرکز داریم.

به‌عنوان مثال، به ‌جای انجام تست‌های استرس‌زا و ایجاد تنش در ذهن والدین و رها کردن خانواده ‌پس از آن، چنانچه فرزندی مشکوک به اوتیسم تشخیص داده شود، فرایند غربالگری رایگان برای خانواده برگزار و شناسنامه رشدی به ایشان داده می‌شود و نوروکید تا تعیین تکلیف تشخیص نهایی همراه خانواده می‌ماند و خانواده‌ها را به شبکه‌ای از متخصصان باتجربه در حوزه اوتیسم متصل می‌کند تا فرایند توان‌بخشی فرزندشان را شروع کنند. ما با نگاهی خاص به نیاز خانواده‌های ایرانی این نرم‌افزار را پیاده‌سازی کرده‌ایم و با شبکه‌ای از متخصصان و سازمان‌های مرتبط با اوتیسم نیز در ارتباط هستیم.

اندازه‌ بازار و سهم شما از این بازار چقدر است؟

بازار هدف ما والدین کودکان بین دو تا هفت سال و همچنین والدین فرزندان طیف اوتیسم هستند. طبق آخرین آمار سازمان بهزیستی کشور، از هر 150 کودک، یک کودک مبتلا به اوتیسم است، اما آمار تشخیص‌های رسمی بسیار پایین‌تر از این عدد است و در کل نزدیک به 30 هزار تشخیص رسمی داریم. این مسئله نشان‌دهنده آن است که هنوز تعداد زیادی از کودکان مبتلا به اوتیسم به دلایل مختلفی از جمله عدم آگاهی، مشکلات فرهنگی و… مورد تشخیص قرار نگرفته‌اند. ما اکنون با نصب بیش از سه ‌هزار مورد، دومین اپلیکیشن تخصصی اوتیسم در بازار هستیم و با توجه به کسب امتیاز 5 از 97 درصد کاربران، به نظر می‌رسد پتانسیل رشد خوبی نیز داشته ‌باشیم.

به‌طور کلی چه چشم‌اندازی برای آینده کسب‌و‌کار خود متصورید؟ چه موانع و مشکلاتی را برای دستیابی به این چشم‌انداز پیش روی خود می‌بینید؟

مسیر چشم‌انداز ما توسعه این فضا برای تمام کودکان با اختلال عصب رشدی است که شامل اختلالات نقص توجه و تمرکز، اختلالات یادگیری و ناتوانی‌های ذهنی است. همچنین بنیان‌گذاران این اپلیکیشن از ابتدا دید جهانی داشته‌‌اند و در استراتژی خود، توسعه بازار و حضور در فضای بین‌الملل را نیز ترسیم کرده‌اند. در این راستا، تا‌ به‌ حال با گروه‌های متعددی، جلساتی برگزار شده و پیشنهادها جهت حضور در بازارهای بین‌الملل بررسی شده‌، اما مسئله تحریم‌ها (و لزوم استفاده از شرکت‌های واسط) و هزینه‌های فنی توسعه محصول، یکی از مهم‌ترین چالش‌هایی است که با آن روبه‌رو هستیم.

مسئله فیلترینگ هم یکی دیگر از چالش‌های ماست. فرایندهای بسیار ساده‌ای که می‌توانستیم با شبکه‌های اجتماعی بین‌المللی انجام دهیم، اکنون به‌سختی در فضاهای متعدد دیگر، صورت می‌گیرد. به‌عنوان مثال، بستر خدمت‌رسانی پزشک و مشاور ما، در بستر آنلاین در شبکه‌های اجتماعی بین‌المللی که عموم مردم استفاده می‌کردند، بوده و متأسفانه پیام‌رسان‌های داخلی هنوز نتوانسته‌اند به قدر کافی محبوبیت و اعتماد کاربران را جذب کنند و از این حیث، در جامعه هدف، چالش‌های زیادی داشته و داریم.

مدل درآمدی شما به چه شکل است؟

مدل درآمدی اپلیکیشن، دریافت کمیسیون کاری به ازای ارجاع به متخصصانی است که هر مخاطب نیازمند آن است (مثلاً فوق‌تخصص روان‌پزشک کودک و نوجوان)؛ بنابراین سیاست قیمت‌گذاری مبتنی بر هزینه تمام‌شده‌ای است که بر اساس تعرفه وزارت بهداشت تعریف شده است. لازم به ذکر است بخش تست‌های غربالگری، جلسه غربالگری و ارائه شناسنامه رشدی (در صورت مشکوک‌بودن به اوتیسم) و بانک‌های اطلاعاتی و بخش بازی‌های شناختی به‌صورت کاملاً رایگان در اختیار خانواده‌ها قرار گرفته است.

آیا تا‌ به‌ حال جذب سرمایه کرده‌اید؟ برنامه‌ای برای این کار دارید؟

مذاکراتی با مجموعه‌های سرمایه‌گذاری انجام شده و دو بار تا مراحل پایانی پیش‌ رفته که به علت برد-برد نبودن توافقات، از ادامه این فرایند انصراف داده‌ایم. قطعاً مذاکرات با سرمایه‌گذاران دیگر تا رسیدن به یک شرایط برد-برد ادامه خواهد داشت.

چه توصیه‌ای برای زنانی مانند خودتان دارید؟

کارآفرینی در ایران و به‌خصوص برای زنان تعهد و عشق می‌خواهد؛ اتفاقاتی که باعث ناپایداری شرایط اقتصادی می‌شود در ایران به‌شدت گسترده است و هر هفته با شرایط عجیبی مواجه هستیم. اگر این ناپایداری و سختی‌ها از یک طرف و از طرف دیگر مسئولیت‌هایی را که از یک زن در جامعه ایرانی انتظار می‌رود، کنار هم بگذارید، خواهید دید فقط عشق و تعهد به هدفی که دنبال می‌شود، می‌تواند یک زن را در این راه ثابت‌قدم نگه دارد.