رمزارزها تضمین‌کننده تهاتر می‌شوند

استفاده از رمزارزها به‌عنوان ابزاری در حوزه تجارت بین‌الملل، موضوعی است که به‌تازگی علیرضا پیمان‌‌پاک، رئیس کل سازمان توسعه تجارت ایران مطرح کرده است.

چندی است که استفاده از روش تهاتر در واردات و صادرات کالاهای مورد نیاز مطرح شده و پیمان‌پاک در مصاحبه‌ای با اقتصادآنلاین، به ویژگی‌ها و ثمرات این مدل از تجارت اشاره داشته است. او در این گفت‌و‌گو توضیح داده که نه‌تنها تهاتر در شرایط تحریم می‌تواند گره‌گشای مشکلات ما باشد، بلکه حتی در کالاهایی که با تحریم نیز مواجه نیستند، این روش کارآمدی خود را به اثبات رسانده است. از همین جهت است که چین و ترکیه نیز که مشکل تحریم ندارند، در سال‌های اخیر توجه ویژه‌ای به این روش کرده‌اند. اما این مسئله چه ارتباطی به رمزارزها دارد؟

رمزارز به‌مثابه تضمین
در مورد تهاتر، یکی از مسائل مهم ارائه تضمین است. نهاد واسطی در این میان باید وجود داشته باشد که به صادرکننده برای صادرات کالا و دریافت ریالی مابه‌ازای صادرات او در کشور هدف، اطمینان بدهد و واردکننده را مطمئن کند که بابت ریالی که در ایران می‌دهد و کالایی که قرار است وارد کند، مشکلی را تجربه نخواهد کرد.

رئیس کل سازمان توسعه تجارت درباره اینکه چه نهادی قرار است واسطه این تعامل شود و تضامین به چه صورت خواهند بود، گفته است: «در حوزه تضمین دولت دخالت نخواهد کرد، بلکه دولت ارتباط‌دهنده متقاضی یعنی واردکننده و صادرکننده به هم است. کار زیرساختی که دولت انجام می‌دهد، آن است که اتاق پایاپای تهاتر ایجاد می‌کند که به کمک بانک‌های خصوصی زیرساخت‌های آنها را فراهم خواهیم کرد.

به این معنا که بانک‌های خصوصی فرایند را مدیریت می‌کنند؛ به نحوی که با مدیریت فرایند، مسئله تضمین هم به‌نوعی حل خواهد شد. در واقع، اگر این زیرساخت مهیا شود، واردکنندگان یا صادرکنندگان نگرانی نخواهند داشت. زیرساخت‌های مدنظر برای عملیاتی‌کردن این موضوع در حال انجام است و با بانک مرکزی نیز مذاکرات متعددی صورت گرفته که امیدواریم به‌زودی راه‌اندازی شود. در کنار این، بستری مهیا شده تا استفاده از زیرساخت رمزارزها و سامانه اتریوم فراهم شود که روی این بستر، می‌توان برای معاملات خرد به‌راحتی تضمین ردوبدل کرد.»

پیمان‌پاک معتقد است که این کار قابل انجام است و به جلسات متعددی اشاره داشته که ظرف چهار ماه گذشته در این رابطه انجام شده و ابراز امیدواری کرده که این ابزار به‌زودی به‌عنوان پشتوانه تهاتر عملیاتی شود: «این کار بسیار به‌روز و نوآورانه‌ای است و بانک مرکزی نیز این موضوع را پذیرفته و شاید زودتر از ورود بانک‌ها به عرصه تضمین تهاتر، عملیاتی شود.»

چطور این مکانیسم عملیاتی می‌شود
پیمان‌پاک تأکید می‌کند که در این قسمت صرافی‌ها نقشی نخواهند داشت و چنین توضیح می‌دهد: «اینجا موضوع به ارز وابسته نیست؛ یعنی تبادل کالا‌به‌کالا صورت گرفته و اگر هم قرار باشد که در این حوزه، ارزی ردوبدل شود، نکته حائز اهمیت آن است که بانک مرکزی سازوکاری را فراهم خواهد کرد که از رمزارزها در این رابطه بهره‌ گرفته شود. بانک مرکزی نیز در این حوزه همکاری شایسته‌ای انجام داده است. در حوزه صرافی نیز اگر دو مجموعه با هم تعامل پرداختی داشته باشند، از صرافی‌های داخلی و محلی استفاده خواهند کرد.»

رئیس کل سازمان توسعه تجارت با تأکید بر اینکه موضوع استفاده از رمزارزها در حال پیگیری است، گفته است اینکه رمزارزها را به رسمیت بشناسیم یا نه، مسئله دیگری است و در این میان باید مزایا و معایب استفاده از رمزارزها را مورد توجه قرار داد و سپس درباره این کار تصمیم‌گیری کرد. او می‌گوید: «این موضوع را کاملاً شفاف اعلام می‌کنم تا برداشت اشتباهی از آن صورت نگیرد و شائبه‌برانگیز نشود.

ما از رمزارز در حوزه پرداخت استفاده نمی‌کنیم، بلکه به‌عنوان یک ابزار در حوزه تجارت بین‌المللی آن را به حساب می‌آوریم. رمزارز در این فرایند، صرفاً وسیله‌ای برای انتقال اعتبار خواهد بود و از این به بعد آن را مورد استفاده قرار خواهیم داد.»

پیمان‌پاک در ادامه توضیح می‌دهد: «در مرحله اول بانک مرکزی با بخش تجارت خارجی کشور تعامل کرده و همه جوانب را هم خواهد سنجید، اما این کار اگر نهایی شود، استفاده از رمزارزها در تهاتر، به‌عنوان یک ابزار توسعه تجارت دیده خواهد شد. اینکه رمزارزها در حوزه پولی و مالی کشور مورد استقبال و استفاده و رسمیت قرار گیرد، تصمیم بانک مرکزی است و سازمان توسعه تجارت در آن دخیل نخواهد بود.

ما در حوزه بین‌الملل، این موضوع را مورد استفاده قرار خواهیم داد و البته این کار در بستر سامانه‌های قابل رصد انجام خواهد شد تا تمامی تحرکات و تراکنش‌های آن قابل پیگیری باشد. یعنی اگر صادرکننده بابت صادرات خود رمزارز دریافت کرده، آن را برای واردات کالا به کشور مورد استفاده قرار دهد.»

او می‌گوید این موضوع ربطی به موضوع به رسمیت شناختن رمزارز ندارد، بلکه ابزاری برای حوزه واردات و صادرات بوده و کاملاً قابل رصد است. پیمان‌پاک می‌افزاید: «چرا بانک مرکزی روی ارز اشخاص یا واگذاری کوتاژ صادراتی حرف دارد؟ برای اینکه بانک مرکزی بتواند مسیر ارز مورد استفاده در تجارت را رصد کند.

او هم از منظر خود درست می‌گوید، یعنی از کف بازار ارز خریداری نشده تا از کشور خارج شود. این نگرانی‌ها هم طبیعی است؛ ما می‌گوییم رمزارزها مثل فرایند واگذاری کوتاژ قابل رصد است. اگر قابل رصد باشد، از سمت بانک مرکزی هم قابل پذیرش خواهد بود. جایگاه رمزارز مثل جایگاه کوتاژ است و به‌عنوان یک ابزار انتقال است و این ربطی به حوزه داخلی ندارد و از آن برای توسعه تجارت استفاده می‌شود. البته ما از هر ابزار نوآورانه، خلاقانه و به‌روزی در سازمان توسعه تجارت ایران در دوره جدید استفاده می‌کنیم تا جایگاه تجارت تقویت شود.»