خواجه نظام‌الملک یکی از چهره‌های درخشان قرن پنجم هجری است که نزدیک به ۳۰ سال در دستگاه حکومتی آلب‌ارسلان و پسرش ملکشاه سِمَت وزارت را بر عهده داشت. او را وزیری باتدبیر می‌دانستند که موجب بهبودی احوال جامعه و گسترش علوم شده و در کشورداری و سرکوب دشمنان تدبیر به خرج داده، آن‌گونه که از حلب تا کاشغر را زیر سلطه این دو پادشاه درآورد.
خواجه نظام‌الملک در نامه‌ای به مؤیدالملک می‌گوید:
بدان ای پسر که… پیش از صبح برخیزی و بدان که پگاه خاستن برکت عظیم دارد و کارهای بسته بگشاید و زندگانی بیفزاید… همیشه با ادیب جامع بارع نشینی یا با هنرمندی لطیف و ظریف تا چیزی در تو آموزد و محفوظات به تکرار بر تو نگاه دارد… و چیزی یاد گیری و چون بر این جمله پیشی گیری، زود از اقران خود راجح شوی…
باید که به عهد و پیمان وفا کنی و عزم درست داری تا در چشم همه کس عزیز باشی و زشت‌نامی به سودِ دنیایی خریدن زیان سهمگین بُوَد و هر درمی که از مکاسب دون به دست آید حجابِ صدهزار دینار گردد… از ندیمان و دوستان متملق دوری کن که به ضَحکه و حدیث نرم و خوش‌نشینی تو را از راه ببرند…
و خدمتکاران باادب مشفق نگاهداری و با دوستان صاحب مکارم اخلاق اختلاط کنی تا فروتنی و خدمت تو با استحقاق باشد… و باید که سخن خردمندان بشنوی و با اهل صلاح نشینی و سیرت ایشان گیری تا به همه زبان‌ها ستوده گردی… یک چندی قناعت باید کرد و به تحصیل علوم مشغول باشی تا پس از آنکه به درجه استقلال رسی به مراد خویش در همه تصرف کنی.
