همیشه قرار نیست مقصد سفر شهری بزرگ کیلومترها آن‌سوتر از ما باشد. گاهی باغ یا مزرعه‌ای با میوه‌های تازه و هوایی دل‌انگیز می‌تواند مقصدی بسیار مفرح‌تر باشد. صنعت نوپای گردشگری کشاورزی برای کشف و بهره بردن از همین مقاصد شکل گرفته است و کسب‌وکارها اندک‌اندک چشمشان به این صنعت تازه روشن می‌شود.
این شاخه جدید گردشگری متمرکزتر از گردشگری روستایی و بوم‌گردی است و کمتر به آن توجه شده است. استارتاپ «وِرگانو» یکی از بازیگران جدید این صنعت در ایران است. سهیل صالحی، بنیان‌گذار این استارتاپ، ۱۲ سال در حوزه گردشگری و به عنوان تورلیدر فعالیت کرده و بیشتر به گردشگری روستایی و عشایری پرداخته است. او در همین سفرها با پتانسیل‌های گردشگری کشاورزی آشنا شده و حالا شش ماه است که با تمرکز بر این حوزه، ورگانو را که پیش‌تر با نام «زربین» فعالیت می‌کرد، راه انداخته است.
پیوند شهر با مزرعه
ورگانو در باشگاه نوآفرینی توسکانو در مرکز آموزش عالی امام خمینی کرج مستقر است.
صالحی درباره هدف ورگانو به «کارنگ» می‌گوید: «یکی از اهداف ما این است که شهرنشینان فرایندهای کشاورزی را دریابند و بتوانند در قالب سفر با فرایند تولید غذا آشنا شوند. یکی از مشکلات ما این است که مردم نمی‌دانند این غذا از کجا و با چه زحمت و هزینه‌ای به وجود آمده است.»
ایجاد تفریح سالم یکی دیگر از اهداف این استارتاپ است. صالحی در این باره می‌افزاید: «مردم شهرهای بزرگی مثل تهران آخر هفته‌ها نمی‌دانند چکار باید بکنند. ما می‌خواهیم برای درصدی از جامعه تفریحی هدفمند ایجاد کنیم که هم لذت و هم آگاهی‌سازی در آن وجود دارد.»
گردشگری کشاورزی می‌تواند درآمد کشاورزان را نیز افزایش دهد و فرصتی در اختیارشان می‌گذارد تا محصولاتشان را معرفی کنند و بفروشند. کشاورزی، به‌خصوص در ایران، در همه فصل‌های سال درآمدزا نیست و ورود گردشگران می‌تواند پشتیبانی برای کشاورزان باشد تا بهتر روزگار بگذرانند و حتی می‌تواند مانع از ترک کشاورزی و مهاجرت کشاورزان به شهرها شود. مدیرعامل ورگانو معتقد است: «اگر بتوانیم در مزارع، فضای تفریح و سلامت را مهیا کنیم، کمتر نیاز به تغییر کاربری زمین‌های کشاورزی پیدا می‌شود.»
البته گردشگری کشاورزی می‌تواند آسیب‌هایی هم برای فرهنگ و محیط زیست مقاصد گردشگری داشته باشد. سهیل صالحی می‌گوید استارتاپش هم به جامعه محلی و فرهنگشان توجه دارد، هم به محیط زیست و هم به اقتصاد آن‌ها و این سه رئوس کار ورگانو هستند.
او می‌گوید: «ما اول با مردم محلی صحبت می‌کنیم و اولین سؤالمان این است که اصلا دوست دارید چنین اتفاقی بیفتد؟ اگر دوست نداشته باشند، سراغ آن روستا نمی‌رویم، اما اگر دوست داشته باشند، برایشان تشریح می‌کنیم که ما می‌خواهیم کاری کنیم که به روستای شما آسیبی وارد نشود. شعار ما این است که نمی‌خواهیم هیچ سازه‌ای به روستاها و مزارع اضافه کنیم.»
کودکان؛ نخستین مهمانان مزرعه
ورگانو کارش را با برگزاری تور گردشگری شروع کرده و می‌خواهد در آینده به جایی برسد که خود مردم مزارع را بشناسند و در بستری که ورگانو فراهم کرده، با کشاورزان ارتباط برقرار کنند. این استارتاپ مخاطبان خود را در دو طبقه کودک و نوجوان و بزرگسال تعریف می‌کند و کارش را هم با کودکان شروع کرده است.
نخستین تور ورگانو به‌تازگی در مرکز آموزش کشاورزی امام خمینی و ویژه کودکان برگزار شده است. در این تور کودکان به مزرعه آمده‌اند و خودشان نشا را کاشته‌اند و به آن آب داده‌اند. قرار است این کودکان دوباره به مزرعه بروند تا پیشرفت نشا را هم ببینند. مدیرعامل ورگانو یکی دیگر از برنامه‌های این استارتاپ را برگزاری رویدادها و جشنواره‌های فصلی اعلام می‌کند و می‌گوید قرار است با توجه به محصولات کشاورزی مناطق مختلف، جشنواره کشاورزی در آن مناطق برگزار شود.
رویداد گردشگری کشاورزی برگزار می‌شود
برگزاری رویداد گردشگری کشاورزی برنامه دیگر ورگانو است که با حمایت سازمان جهاد کشاورزی استان البرز، مرکز آموزش عالی امام خمینی و باشگاه نوآفرینی توسکانو برگزار می‌شود. صالحی می‌گوید این رویداد که نهم و دهم تیر ۱۴۰۰ اتفاق می‌افتد، برای معرفی گردشگری کشاورزی و فرصت‌ها و تهدیدهای آن است و مخاطبان آن کشاورزان علاقه‌مند به گردشگری کشاورزی، ایده‌پردازان و کارشناسان مجموعه‌های فعال گردشگری کشاورزی در ایران هستند.
مجوزها برای گردشگری کشاورزی تعریف نشده
ورگانو هنوز نتوانسته بازاریابی گسترده‌ای داشته باشد و فعالیت‌های حضوری و مجازی‌اش در این زمینه چندان گسترده نیست. این استارتاپ در حال حاضر ۱۲ مزرعه را به عنوان مقصد گردشگری در استان البرز شناسایی کرده و پنج مزرعه به‌زودی آماده پذیرش مهمانان خواهند بود. ورگانو قصد دارد در یک سال آینده مزارع گردشگری را در دیگر نقاط ایران گسترش دهد و مجموعه‌هایی را هم که در گوشه و کنار به این کار مشغولند، به خود جذب کند.
صالحی مهم‌ترین موانع این کار را یکی آموزش کشاورزان و مردم محلی و دیگری همکاری نهادهای دولتی می‌داند و می‌گوید: «هنوز مجوزها و دستورالعمل‌های لازم برای گردشگری کشاورزی تعریف نشده است. ما فقط یک دستورالعمل داریم که راه‌اندازی مجموعه گردشگری کشاورزی است و هنوز کار زیادی دارد تا کامل شود.»
گردشگری کشاورزی در جهان چشم‌انداز مثبتی پیش روی خود می‌بیند؛ مسافران زیادی مزارع را به عنوان مقصد سفر برمی‌گزینند و درآمد و حتی سبک زندگی کشاورزان هم دستخوش تحول شده است. با این همه باید آسیب‌های احتمالی این صنعت جدید را کنترل کرد و مانع وارد آمدن صدمه به زمین شد.
لینک کوتاه: https://karangweekly.ir/dipo
