کارنگ رسانه اقتصاد نوآوری است. در کارنگ ما تلاش داریم کسب‌وکارهای نوآور ایرانی، استارتاپ‌ها، شرکت‌های دانش‌بنیان و دیگر کسبوکارها کوچک و بزرگی که در بخش‌های مختلف اقتصاد نوآوری در حال ارائه محصول و خدمت هستند را مورد بررسی قرار دهیم و از آینده صنعت، تولید، خدمات و دیگر بخش‌های اقتصاد بگوییم. کارنگ رسانه‌ای متعلق به بخش خصوصی ایران است.
تعطیلی شنبه یا پنجشنبه، بحث چندین و چندساله‌ای است که اختلاف نظرهای بسیاری بر سر اعمال آن وجود داشت. عده‌ای خواستار تعطیلی شنبه و عده دیگری خواستار تعطیلی پنجشنبه‌ها بودند.
استدلال مخالفان تعطیلی شنبه، مغایرت تعطیلی در این روز با مبانی دینی، فرهنگی و اجتماعی است و معتقدند تعطیلی پنجشنبه در کشور نهادینه شده است؛ حال آنکه موافقان از ضررهای اقتصادی که در پی تعطیلی پنجشنبه به کشور وارد می‌شود سخن می‌گویند. انجمن اقتصاد ایران در نامه‌ای به کمیسیون اجتماعی مجلس که نخست با تعطیلی پنجشنبه‌ها موافقت کرده بود خواستار تجدید نظر در این رأی شد.
مهم‌ترین دلیل آنها در این نامه، بار اقتصادی فراوانی بود که در پی این تعطیلی به کشور وارد خواهد شد. سرانجام پس از حاشیه‌ها و اختلاف نظرهای فراوان برای تعیین روز دوم تعطیلات در هفته، نمایندگان مجلس یازدهم در یکی از آخرین مصوبات این مجلس به اضافه شدن روز شنبه به تعطیلات رسمی هفتگی کشور رأی مثبت دادند و حالا همگان در انتظار نظر نهایی شورای نگهبان برای اجرای این مصوبه هستند. با این حال پیش از نظر قطعی شورای نگهبان شورای عالی نظارت مجمع تشخیص مصلحت نظام روز گذشته تشکیل جلسه داد و رسما مخالفت خود را با تعطیلی شنبه اعلام کرد؛ با وجود این کماکان فعالان اقتصادی معتقدند تعطیلی روز شنبه می‌تواند به اقتصاد کشور کمک کند.
رد چند باور اشتباه درباره بی‌تأثیر بودن تعطیلات بر اقتصاد
شهاب جوانمردی، عضو هیئت‌رئیسه اتاق تهران، معتقد است همین حالا نیز تبادلات تجاری رسمی کشور ما با دیگر کشورها به دلیل تعطیلی نیم‌بند پنجشنبه و همچنین تعطیلی کامل جمعه بسیار کم است و فقط سه روز کاری مشترک با دیگر کشورها داریم و این موضوع به اقتصاد ما ضربه می‌زند. او در گفتوگو با کارنگ توضیح می‌دهد: «به این تعداد کم روزهای مشترک، اختلاف زمانی را نیز اضافه کنید. برای نمونه، ما در حال حاضر بیشترین مبادلات را با چین و اروپا داریم و عملاً ساعات کاری که می‌توان ارتباطات مؤثری داشت، کمتر از نیم روز در هر روز کاری است و درواقع ما در طول هفته یک روز و نیم مبادله تجاری داریم؛ در نتیجه هرچقدر بتوانیم فضای کاری را طوری تدوین کنیم که تعطیلات ما با دیگر کشورها بیشتر مشترک شود و ساعات کاری مشابهی داشته باشیم، ارتباط ما بیشتر شده و با سهولت بیشتری انجام خواهد شد.»
او معتقد است نباید عدم تبادل اقتصادی با دیگر کشورها را توجیهی برای اینکه تعطیلات در روز شنبه اعمال شود در نظر گرفت و در پاسخ به اینکه برخی معتقدند به دلیل تحریم و نبود ارتباط تجاری مؤثر با دنیا، روز تعطیل تأثیری بر اقتصاد ما نخواهد داشت، می‌گوید: «اصلاً این‌طور نیست و تأخیر بسیار بزرگ‌تری ایجاد می‌کند؛ زیرا یک گپ زمانی یکی، دوروزه نیز به فعالیت‌ها اضافه می‌شود. در نتیجه برای فعالان اقتصادی اینکه روز پنجشنبه تبدیل به یک روز کاری فعال در کشور شود حتماً مؤثر است.»
جوانمردی درباره تأثیر تعطیلی شنبه‌ها بر اقتصاد دیجیتال و اینکه اقتصاد دیجیتال زمان و مکان نمی‌شناسد و در هر ساعتی از شبانه‌روز امکان انجام دارد، توضیح می‌دهد: «هر بخشی از اقتصاد، خواه اقتصاد دیجیتال باشد یا اقتصاد معدن، مشخصاتی اختصاصی دارد. برای مثال اینکه سرویس ۷*۲۴ پلتفرم‌ها بدون تعطیلی خدمات می‌دهد، یک مبحث است و اینکه پلتفرم‌ها برای اینکه سر پا بمانند، نیاز به اقدامات و تجهیزات دیگری ازجمله سرور و تجهیزات و فضا و غیره دارند مبحثی دیگر است و همه اینها در دل اقتصاد سنتی کشور تأمین می‌شوند. اینکه فکر کنیم بخش دیجیتال کاملاً منفک است، به این دلیل که اسم آن اقتصاد دیجیتال است، نشان می‌دهد که آن اقتصاد را به‌درستی نشناخته‌ایم.»
عضو اتاق بازرگانی ایران در پاسخ به اینکه آیا اضافه شدن یک روز تعطیل به تقویم کاری کشور، خواه شنبه یا پنجشنبه، رویکرد درستی است و منجر به بهبود راندمان کاری می‌شود یا خیر، می‌گوید: «باید راجع به مبانی این مسئله بیشتر گفتوگو شود. بحث این است که آیا این تصمیم منجر به کاهش ساعات کاری می‌شود؟ من با کاهش چهار ساعت کار اداری مخالفم؛ زیرا معتقدم همین حالا نیز ساعت کاری مؤثر خیلی کم است و از طرفی هم معلوم نیست هزینه آن را چه کسی پرداخت می‌کند. از طرفی الان هم پنجشنبه‌ها نیمه‌تعطیل است و شاید تعیین تکلیف اینکه دو روز تعطیل باشد و واقعاً پنج روز کاری داشته باشیم حالت مناسب‌تری باشد، اما اگر به این معنی باشد که دو روز کاملاً تعطیل داشته باشیم و روز قبل از شروع تعطیلات نیز نصفه و نیمه باشد اصلاً مناسب نیست.»
بار تعطیلی پنجشنبه‌ها بر دوش اقتصاد دیجیتال
قریب به اتفاق کارشناسان و فعالان اقتصادی در حوزه‌های مختلف معتقد به تعطیلی روز شنبه و اهمیت اعمال این روز تعطیل بر اقتصاد بخش دیجیتال و دیگر بخش‌های اقتصادی هستند.
مازیار نوربخش، رئیس کمیسیون تحول، نوآوری و بهره‌وری اتاق بازرگانی تهران نیز همچون دیگر پاسخ‌دهندگان به سؤالات این گفتوگو معتقد است اگر شنبه روز تعطیل باشد، هم‌زمانی تعطیلات ما با کشورهای منطقه بیشتر خواهد شد. او به کارنگ می‌گوید: «در واقع اگر کشورهایی مثل چین، امارات و عراق را در نظر بگیریم، تعطیلات آنها شنبه و یکشنبه یا جمعه و شنبه است و هرچقدر با این کشورها هماهنگ‌تر شویم، تبادلات و ارتباطات ما راحت‌تر می‌شود؛ زیرا در عرف تجاری چندان رایج نیست که در روز تعطیل مراودات اقتصادی انجام شود. در نتیجه با تعطیلی پنجشنبه و جمعه چهار روز کاری از دست می‌رود و تعداد روزهای کاری تجاری به‌شدت کاهش می‌یابد.»
نوربخش معتقد است تعطیلی پنجشنبه‌ها بار اقتصادی زیادی به شرکت‌ها و دستگاه‌ها تحمیل خواهد کرد و توضیح می‌دهد: «برای اینکه شرکت‌ها رابطه خود با شرکای تجاری‌شان را حفظ کنند یا باید از کارمندان مشغول در داخل ایران بخواهند در روز پنجشنبه و جمعه کار کنند و در نتیجه، شرکت‌ها با پرداخت اضافه‌کاری هزینه‌ای را متحمل شوند یا بهتر است که این ناهماهنگی را کاهش دهیم؛ بنابراین تعطیل بودن شنبه بهتر از تعطیلی پنجشنبه خواهد بود.»
عضو اتاق بازرگانی تهران در توضیح تأثیر این تعطیلات بر اقتصاد بخش دیجیتال می‌گوید: «فرقی ندارد که این تصمیم در ارتباط با اقتصاد دیجیتال باشد یا غیردیجیتال. بخشی از اقتصاد دیجیتال ما در زمینه تأمین کالا است و ارتباط با کشورهای خارجی مهم است. همچنین این اقتصاد حوزه خدمات و پشتیبانی را هم دربرمی‌گیرد که اگر در روزهای کاری عادی انجام شود، هزینه‌ها بسیار کاهش می‌یابد.»
او ادامه می‌دهد: «در واقع قیمت حمایت‌های اقتصادی در تمامی روزهای هفته خیلی بالاتر از قیمت حمایت‌هایی است که بخش دیجیتال در روزهای عادی کاری انجام می‌دهد و در نتیجه هزینه مازادی را باید پرداخت کرد. درست است که فعالیت‌ها در بستر دیجیتال است، اما نکته این است که اگر صرفاً مرزهای ایران را در نظر بگیریم و فعالیت‌های داخلی مدنظر باشد (مثلاً فعالیت فروشگاه‌های آنلاین)، چندان فرقی ندارد که فعالیت حوزه دیجیتال در روزهای تعطیل انجام شود یا نه، اما ما نمی‌خواهیم همیشه فقط در داخل مرزها تجارت داشته باشیم و باید بتوانیم تجارت فرامنطقه‌ای را نیز گسترش دهیم و در این صورت حتماً این نکته که بتوانیم روزهای کاری مشترک بیشتری با دیگر کشورهای دنیا داشته باشیم به نفع ما خواهد بود. به‌علاوه هزینه دریافت خدمات و پشتیبانی و نیز هزینه نیروی انسانی در روزهای تعطیل بالا می‌رود.»
بزرگ‌ترین ضربه به اقتصاد دیجیتال بخش بازرگانی
مازیار نوربخش در پاسخ به اینکه چه بخش‌هایی از اقتصاد دیجیتال با این تغییرات بیشتر تحت تأثیر قرار خواهند گرفت، بیان می‌کند: «در درجه اول بخش بازرگانی خواهد بود. بعد از آن به دلیل تماس‌ها و ارتباط گرفتن با تجار خارجی فاصله ایجاد خواهد شد؛ هرچند برخی کسبوکارها در تمام روزهای هفته در دسترس‌اند، اما معمولاً در شرکت‌های بزرگ و بین‌المللی این‌طور نیست و روزهای تعطیل برایشان مهم و محترم است و به ایمیل‌ها و تماس‌ها نیز در این روزها پاسخ نمی‌دهند. بعد از بازرگانی، بخش خدمات دیجیتال بیشترین تأثیر را دریافت خواهد کرد؛ چه از لحاظ گسترش دادن خدمات در خارج از مرزها و چه از لحاظ پشتیبانی‌هایی که در بخش اقتصاد دیجیتال و فناوری اطلاعات به‌صورت ۷*۲۴ انجام می‌شود. این نوع فعالیت‌ها در زمان تعطیلات غیرممکن نیست، اما هزینه بسیار بالاتری ایجاد می‌کند.»
ضرورت تنظیم و تشریح روند تعطیلات برای بخش خصوصی
سعید رسول‌اف، مدیرعامل شرکت ژوبین نیز در گفتوگو با کارنگ ضمن تأیید اهمیت تعطیلی روزهای شنبه بر فعالیت‌های اقتصادی به‌ویژه اقتصاد دیجیتال در توضیح مزایای تعطیلی این روز می‌گوید: «تعطیلی شنبه‌ها اگر در نهایت به‌عنوان قانون رسمی ابلاغ شود، اتفاق بسیار خوبی است؛ زیرا در پی آن، تعاملات ما به‌ویژه در حوزه صادرات با کشورهای دیگر تسهیل می‌شود و تعداد روزهایی که با این کشورها انطباق ساعت کاری داریم افزایش می‌یابد. باید به این نکته توجه کرد که بخش عمده‌ای از تعاملات ما با کشورهای خارجی با آن دسته از کشورهایی است که در عرض جغرافیایی با خودمان قرار دارند و طبیعتاً اختلاف ساعت کمی با آنها داریم و در نتیجه مطابقت تقویم اتفاق بسیار خوبی خواهد بود.»
او نگران شیوه اعمال این تعطیلات نیز است؛ اینکه اگر صرفاً مشمول قانون خدمات کشوری دولتی شود، رویه آن برای شرکت‌های بخش خصوصی چگونه تنظیم خواهد شد؟ در این باره توضیح می‌دهد: «قطعاً ضرورت دارد که ساعت کار و تعطیلات بخش خصوصی نیز با بخش دولتی در تطابق کامل باشد. در این زمینه نکته قابل توجه دیگر تغییر ساعت کار است که اگر قرار است از ۴۴ ساعت به ۴۰ ساعت کاهش پیدا کند، باید توجه داشته باشیم که این کار منجر به کاهش دستمزد کارگرها می‌شود و اگر بخواهد با افزایش حقوق جبران شود ممکن است روی بهره‌وری تأثیر منفی بگذارد و باید به این نکات جزئی توجه بیشتری شود.»
رسول‌اف تأکید دارد برای تطابق پیدا کردن به زمان نیاز داریم و حداقل یک دوره دو تا سه‌ماهه نیاز است تا تنظیم جداول و همسو شدن با آنها اتفاق بیفتد. او ادامه می‌دهد: «افزایش تعطیلات به دو روز و کاهش تعداد روزهای کاری که البته پنجشنبه نیز یک روز کاری نیمه محسوب می‌شد، به افزایش نشاط عمومی کمک می‌کند و بخش‌های مختلفی که در حوزه خدمات و گردشگری مشغول‌اند فعالیت بیشتری خواهند داشت و شاهد افزایش سفرها و طبیعتاً رونق در این بخش‌ها نیز خواهیم بود که از این منظر هم اتفاق خوبی رخ خواهد داد.»
لینک کوتاه: https://karangweekly.ir/xruf
همکاران
منصوره محمدی
سلام، نمایندگان ملت با ۱۳۶رأی با اکثریت قاطع، با تعطیلی جمعه و شنبه موافقت کردند. مخالفت با مصوبه مجلس به معنی این هست که۱۳۶ نفر از نمایندگان مجلس شورای اسلامی صهیونیست هستند و از قوانین کشور و اسلام جیزی نمی فهمند!!!!!!!