شاید امید مادرانه، کسب‌و‌کار زنان را نجات دهد

این روزها واقعاً حساس‌ترین زمان برای کسب‌وکار زنان است. فشار‌های همه‌جانبه به کسب‌و‌کارهای کوچک و متوسط و خانگی زنان آن‌چنان زیاد است که بسیاری از این کسب‌و‌کارها برای همیشه از بین رفته‌اند و بسیاری دیگر نیز در شرف تعطیلی هستند.

چرا حساس‌ترین مقطع؟ چون در حقیقت هیچ زمانی در تاریخ ایران کسب‌و‌کار زنان این‌چنین وسیع و متنوع نبوده است. لازم به ذکر است هرگز هیچ سیاست حمایتی یا برنامه دولتی نتوانست کمک شایانی به ایجاد و رونق این کسب‌و‌کارها کند و این شبکه‌های اجتماعی بودند که سبب شدند نگرش جدیدی در زنان صاحب کسب‌و‌کار و مشتریان آنان ایجاد ‌شود.

در طول تاریخ کارهایی که توسط زنان انجام می‌شده، اکثراً بی‌مزد و حقوق بوده یا به قدر کفاف با خدمات یا کالاهای دیگر مبادله می‌شده و نهایتاً چند شغل انگشت‌شمار مثل قالی‌بافی یا خیاطی در شمار خدماتی بوده که زنان در ازای آن پول دریافت می‌کردند و اکثر خدمات دامداری و کشاورزی نیز با دریافت مایحتاج زندگی مبادله می‌شده است.

اما عصر جدید با تغییر سبک زندگی و گسترش فناوری و افزایش سطح سواد عمومی جامعه آغاز شد و افزایش شمار زنان در تحصیلات عالی و ورود به بازار کار، درخواست شغل‌های واقعی همراه با دستمزد معقول برای زنان شکل گرفت. اما متأسفانه اشتغال‌زایی حتی در حد سنتی برای مردان نیز با مشکل مواجه بوده و هست. این شد که زنان نسل جدید نه مانند مادربزرگ‌هایشان هنر و مهارت‌های قابل مبادله با مایحتاج داشتند و نه شغلی هم‌پایه برادران یا حتی پدران‌شان.

این سرگشتگی تا جایی پیش رفت که بسیاری از دختران محصل در سطح آموزش عالی، با این سرزنش مواجه می‌شدند که تحصیلاتی را که به شغل و کسب درآمد منجر نمی‌شود، رها کنند. تا اینکه در سال‌های اخیر تغییرات جدی در نوع شغل‌های زنان، چه در بخش خدمات خانگی و هنری و چه سایر شغل‌‌ها رخ داد. شبکه‌های مجازی زمینه را برای معرفی و شناخت هنرها و کالاهای مورد نیاز مخاطب گسترده کرد و کم‌کم هنر دست زنان ایرانی معنای واقعی یافت.

تزئینات مصنوعی چینی، جای خود را به هنرهای دستی زنان ایرانی داد. لباس‌های تکراری که طراحان آن هیچ آشنایی با سلیقه و سبک پوشش ایران نداشتند، جای خود را به طراحی‌های بی‌نظیر زنان فعال در حوزه فشن داد. هنرها و محصولات شهرها و روستاهای کوچک به کل ایران معرفی شد و ارزش یافت. همچنین زنان زیادی که در حوزه فناوری فعالیت داشتند، توانستند خودشان را به مخاطبان معرفی کنند و توانایی‌های خود را در بخش عملی با اتصال به دنیای محتواهای جهانی تقویت کنند.

در همین مدتی که با زنان نوآور در این صفحه گفت‌و‌گو کردیم، دریافتیم که هر‌کدام از این زنان راه خلاقانه‌ای برای ایجاد و گسترش یک شغل مختص خودشان خلق کرده‌اند و نه‌تنها هیچ‌کدام از دولت ریالی برای کارآفرینی دریافت نکرده‌اند، بلکه تحریم‌ها و سیستم بوروکراتیک دولتی همیشه مشکلات بزرگی در مسیر آنها ایجاد کرده است.

روزگار کسب‌و‌کار زنان امروز، از همه مقاطع حساس، حساس‌تر است. فیلترینگ و اختلالات اینترنت تیرهای کشنده‌ای به کسب‌و‌کار زنان که منتظر بودند فصل پررونق سال برایشان سر برسد، زده است و تنها راه زنده‌ماندن کسب‌و‌کار زنان این است که از قدرت ذاتی خود برای بقا کمک بگیرند. زنان به صورتی فطری قابلیت پرورش و مراقبت از یک سلول تا لحظه تبدیل‌شدن به یک نوزاد را دارند و تا لحظه شکوفایی فرزند، با امید و دقت، فرزند ناتوان خود را از خطرات حفظ می‌کنند. دنیای کسب‌و‌کارهای زنان، این روزها فقط به امید و اشتیاق مادرانه محتاج است.