رویداد پرشین‌تک سامیت، گردهمایی فعالان تکنولوژی فارسی‌زبان، همزمان با جیتکس ۲۰۲۳ در شهر دوبی برگزار شد. یکی از پنل‌های برگزارشده در این رویداد به موضوع بلاکچین و رمزارزها اختصاص داشت که حاضران در آن به شرایط کسبوکارهای این حوزه در امارات پرداختند. «طه تهرانی»، فعال حوزه بلاکچین و رمزارز در امارات؛ «محمد رحمانی»، مدرس دانشگاه و رئیس هیئت‌مدیره افرا و «مهدی رجبی»، پژوهشگر اقتصادی سه شرکت‌کننده در این پنل بودند که مدیریت آن را «ایمان جلیلی»، سردبیر استودیو راه‌کار بر عهده داشت.
اهمیت بلاکچین و رمزارز برای امارات
محمد رحمانی، در ابتدای صحبت‌های خود با اشاره به اینکه دوبی از سال ۲۰۱۶ تا ۲۰۲۱ به دنبال این بود که خود را در حوزه رمزارزها و بلاکچین مطرح کند، گفت: «امارات در سال ۲۰۱۷ شرکت IBM را به‌عنوان شریک استراتژیک خود در این زمینه انتخاب کرد. اینکه یک دولت گسترده فکر کند و یک شرکت خصوصی را به‌عنوان شریک استراتژیک خود در نظر بگیرد اتفاق جذابی است؛ امارات با سیاست‌گذاری به دنبال این هدف بود که بهره‌وری خود را افزایش دهد، کارهای صنعتی خود را پیش ببرد و رهبری بلاکچین در عرصه جهانی را به عهده بگیرد. چشم‌انداز دولت برای این موضوع، سال ۲۰۲۳ بود. در سال ۲۰۲۱ بحث AI مطرح و این باعث شد رویکرد دوبی با تغییر همراه باشد و به این سمت برود که ترکیبی از بلاکچین و هوش مصنوعی را در جهان مطرح کند؛ در حال حاضر دوبی وزارت هوش مصنوعی دارد که اتفاق جذابی است.»
او در ادامه افزود: «از سویی سهم بلاکچین از اقتصاد دنیا ۱.۴ درصد است که رقم قابل توجهی است. دوبی جایی است که به بلاکچین اهمیت می‌دهد و برای آن ارزش قائل است و در همین راستا شورایی برای رگولاتوری و قانونمند کردن این فضا ایجاد کرده است. در سال ۲۰۲۲ بالغ بر هزار استارتاپ در حوزه رمزارز در دوبی جذب سرمایه انجام دادند و وارد این حوزه شدند.»
رحمانی با تأکید بر اینکه حوزه بلاکچین و رمزارز همچنان در دوبی دارای اهمیت است، ادامه داد: «در حال حاضر چندین مرکز در دوبی وجود دارند که تمام استارتاپ‌های بلاکچینی در آنها مشغول به کار هستند. اخیراً خبری منتشر شد که یکی از این استارتاپ‌ها که یک صرافی بود با کمک دولت فاند گرفته و در حال حاضر بالغ بر یک میلیارد دلار گردش سرمایه دارد.»
صحبت کارشناسان اقتصادی را بشنوید
مهدی رجبی، پژوهشگر اقتصاد، شرکت‌کننده دیگر این پنل بود. او با اشاره به تجربه خود در بخش‌های مالی و اختلاف نگاهی که با افراد حوزه فناوری دارد، عنوان کرد: «ما افرادی که در حوزه مالی فعالیت می‌کنیم، به موضوعات نگاهی واقع‌گرایانه‌تر و عقلانی‌تر داریم، اما افرادی که در حوزه تک مشغول به کار هستند معمولاً موضوعات را با نگاهی امیدوارانه دنبال می‌کنند. این موضوع را از این جهت مطرح می‌کنم که تأکید کرده باشم به لحاظ دیدگاهی در نقطه مقابل افراد حوزه فناوری قرار گرفته‌ام.»
رجبی با اشاره به اینکه موسی غنی‌نژاد توسعه را «بسط نیازهای انسان» تعریف کرده، ادامه داد: «در ادبیات توسعه نقطه تقابل ما با بچه‌های فناوری اینجاست که کشورهای توسعه‌یافته تصور می‌کنند کشورهای توسعه‌نیافته هیچ‌گاه به آنها نمی‌رسند. از آن سو تصور کشورهای توسعه‌نیافته این است که به‌سرعت می‌توانند به کشورهای پیشرفته برسند. این موضوع نیازمند گذر از ادوار مختلف تجاری است. ما همه معتقدیم که AI و کریپتو آینده هستند، اما برای این یک بازه زمانی تعریف می‌کنیم و یک شرایطی را قرار می‌دهیم. بچه‌های فناوری آینده را تعریف می‌کنند، اما هیچ تعریفی از ریسک در میان نیست.»
او در ادامه به این موضوع اشاره کرد که PEها (صندوق سرمایه‌گذاری خصوصی) در همه حوزههای کاری خود اگر نتوانند ریسک‌ها را خنثی کنند، علاقه‌ای به سرمایه‌گذاری نخواهند داشت.
رجبی همچنین عنوان کرد که علاقه‌مندی سرمایه‌گذاران برای ورود به حوزه‌ای مانند هوش مصنوعی این است که بتوانند از طریق آن محصولی به دست آورند و به پول برسند.
او در این باره توضیح داد: «نقطه مقابل ما این است که ادبیات توسعه حوزه مالی با فناوری با هم فرق دارد. ما در بخش مالی به دنبال بسط نیازهای خود هستیم اما دوستان در بخش فناوری می‌خواهند کره زمین را نجات دهند و آن را برای زیست به جای بهتری تبدیل کنند.» رجبی تأکید کرد که علم مدرن اقتصاد خودش به دنبال این است که جهان را به جای بهتری برای زندگی تبدیل کند.
توصیه این پژوهشگر حوزه اقتصاد به افراد فعال در زمینه فناوری این است که صحبت‌های اقتصاددان‌ها و بخش مالی را بیشتر درک کنند.
محدودیت‌ها را بپذیریم، اما آنها را تابو نکنیم
سومین نفر از شرکت‌کنندگان این پنل، طه تهرانی بود که در حوزه رمزارز و بلاکچین در دوبی مشغول فعالیت است. او در آغاز صحبت‌های خود به یکی از ویژگی‌های اماراتی‌ها اشاره کرد که برایش جذاب بوده و آن دیدگاه عملیاتی آنهاست که با آن کارهای خود را به پیش می‌برند.
تهرانی در ادامه به این اشاره کرد که فناوری بیت‌کوین توانسته محصولی را به بازار عرضه و برای آن تقاضا ایجاد کند و این ویژگی برای بازار اهمیت دارد.
او گفت: «تیم‌هایی که می‌خواهند کار کنند باید این عرضه و تقاضا را پیدا کنند و برای آن نیاز نیست یک کار عجیب، خارق‌العاده و دور از انتظار انجام شود. هیچ جای دنیا به دنبال داشتن یک فناوری نیستند که جای دیگری آن را نداشته باشد، چون این تصور اصلاً اشتباه است. باید به دنبال محصولی بود که کار کند و محصولی که کار کند، بازار خودش را پیدا خواهد کرد و به پیش می‌رود.»
تهرانی ضمن اشاره به تجربه ایجاد رگولاتوری حوزه بلاکچین در امارات، توضیح داد: «سه سال پیش که امارات با بایننس اعلام همکاری کرد، در هیچ جای دنیا رگولاتوری صورت نگرفته بود. امارات به بایننس اعلام کرد که ما در حال انجام رگولاتوری هستیم. این کشور صرافی بزرگ بایننس را آورد و در حوزه رگولاتوری قدم به قدم جلو رفتند؛ به این صورت که هر جا به مشکلی برمی‌خوردند آن را حل می‌کردند.»
او درباره شرایط کسبوکارهای ایرانی در این منطقه تأکید کرد که در فضایی مانند امارات فرصت‌ها زیاد است، اما رقابت نیز با توجه به حضور شرکت‌ها از کشورهای مختلف جهان دشوار است؛ منتها کسی که در این رقابت به نتیجه برسد، برنده خواهد بود.
طه تهرانی ادامه داد: «ما باید به‌عنوان ایرانی این واقعیت را بپذیریم که به دلیل شرایط‌مان با یکسری محدودیت‌ها مواجه هستیم. ما نباید این شرایط را برای خودمان تبدیل به یک تابو کنیم که چون ایرانی هستیم نمی‌توانیم فلان کار را انجام دهیم. من در همین نمایشگاه جیتکس با یک شرکت در حوزه بلاکچین صحبت می‌کردم و هنگامی که متوجه شدم آمریکایی هستند، گفتم پس ما نمی‌توانیم با هم همکاری داشته باشیم. اما آن فرد گفت که ما با هویت اماراتی می‌آییم و شما هم با هویت اماراتی بیایید تا با یکدیگر کار کنیم. این نشان می‌دهد که فضای بازی در این اکوسیستم وجود دارد و همه تلاش می‌کنند که این فضا را حفظ کنند.»
شرایط جذب سرمایه برای کسبوکارهای ایرانی در دوبی
در ادامه پنل، محمد رحمانی در پاسخ به سؤالی که ایمان جلیلی درباره فضای جذب سرمایه کسبوکارهای ایرانی در کشوری مانند امارات مطرح کرد، گفت: «شرکتی که می‌خواهد فاند بگیرد باید محصولی برای عرضه داشته باشد و این محصول از دید تجارت جهانی کاربردی باشد. در ادامه شرکت‌ها با داشتن چنین محصولی باید برای گرفتن فاند از مسیر درست پیش بروند. این راه را بچه‌های اقتصاددان بهتر می‌دانند؛ چراکه نیازمند آشنایی با ادبیات فایننس جهانی است. شاید برای مثال ما که یک تیم تک هستیم این ادبیات را ندانیم. در چنین شرایطی ورود وی‌سی‌ها به این حوزه می‌تواند کمک‌کننده باشد.»
مهدی رجبی در پاسخ به این سؤال که وی‌سی‌ها چه اندازه می‌توانند در این حوزه کمک‌کننده باشند، عنوان کرد: «ما از وی‌سی‌های بزرگ شناختی نداریم اما وی‌سی‌های کوچک به چنین فضاهایی علاقه ندارند. دلیل آن هم واضح است؛ چون در اینجا ریسک تعریف نمی‌شود. من به بچه‌های فناوری توصیه می‌کنم که ریسک را تعریف و فضا را شفاف کنند.»
رجبی در ادامه از تجربه گفت‌وگوهای خود با استارتاپ‌های ایرانی حاضر در رویداد نورث‌استار و نبود شفافیت ریسک در میان آنها گفت. او همچنین تأکید کرد که شناخت بخش مالی توسط عموم در ایران سن زیادی ندارد؛ در ایران هنوز خیلی از تخصص‌های مالی وجود ندارند که باید آنها را یاد بگیریم.
طه تهرانی درباره موضوع دریافت فاند توسط استارتاپ‌ها باور دارد که در این زمینه ما همچنان با همان ساختار سنتی مواجه هستیم؛ به این معنا که سرمایه‌دار هنگامی که قرار است سرمایه خود را در اختیار دیگری قرار دهد به این فکر می‌کند که این کار قرار است چه آورده‌ای برایش داشته باشد. او تفاوت فضای استارتاپی با فضای سنتی را در این می‌داند که در فضای جدید جمع‌آوری پول و ادبیات این حوزه نظام‌مند شده است.
او در ادامه به این موضوع اشاره کرد که در حال حاضر ایرانیان دیگر تنها فعالان اقتصادی در دوبی نیستند که در کنار رشد خود به رشد این کشور هم کمک می‌کنند، بلکه در حال حاضر چینی‌ها، هندی‌ها، پاکستانی‌ها و… نیز حضور دارند.
به گفته تهرانی، یکی از مزیت‌های این فضا، ارتباط تنگاتنگی است که میان اعراب اینجا با ایرانی‌ها برقرار است که در صورت داشتن عملکرد خوب می‌تواند یک امتیاز برای ما به حساب بیاید.
او ادامه داد: «بچه‌های حوزه فناوری همیشه این رویکرد را دارند که ما خیلی خوب کار می‌کنیم اما بازار ایران ما را نخواسته است، این افراد باید توجه داشته باشند درست است که نیازها در بازارهای مختلف فرق می‌کند اما باید این احتمال را در نظر بگیرید که شاید بازار اینجا هم محصول شما را نخواهد. اینجا یکسری امکانات وجود دارد که می‌توانیم به آن امیدوار باشیم. همچنین باید بپذیریم یکسری قوانین در دنیا وجود دارد که ما باید در چهارچوب آن کار کنیم.»
همایش «پرشین‌تک سامیت»، به‌عنوان یک رویداد سالانه بزرگ در حوزه فناوری، همزمان با رویداد جیتکس و با هدف توسعه کسبوکارهای فارسی‌زبان از طریق ایجاد شبکه‌ای از فعالان و علاقه‌مندان این حوزه در تاریخ ۱۹ اکتبر برگزار شد.
هدف از برگزاری این دورهمی و شام فعالان اکوسیستم فناوری فارسی‌زبان، ایجاد ارتباط و شبکه‌سازی میان فعالان این حوزه در سراسر دنیا عنوان شده تا بستری برای این افراد در راستای تبادل اطلاعات، تجارب و فرصت‌های جدید در زمینه فناوری فراهم شود.
این رویداد شامل سخنرانی‌ها، کارگاه‌ها و پنل‌های گفت‌وگو با حضور نخبگان و صاحب‌نظران در حوزههای هوش مصنوعی، بلاکچین، رمزارز، متاورس، فین‌تک و… بود.
طه تهرانی، عظیم ربیع‌زاده، مصطفی ثابتی، مصطفی مرشدی و همچنین مجموعه‌های «عصرانه راه‌کار» و «شورای بازرگانی ایرانیان دوبی» برگزارکنندگان این همایش بودند.
لینک کوتاه: https://karangweekly.ir/2krp