کارنگ رسانه اقتصاد نوآوری است. در کارنگ ما تلاش داریم کسب‌وکارهای نوآور ایرانی، استارتاپ‌ها، شرکت‌های دانش‌بنیان و دیگر کسب‌وکارها کوچک و بزرگی که در بخش‌های مختلف اقتصاد نوآوری در حال ارائه محصول و خدمت هستند را مورد بررسی قرار دهیم و از آینده صنعت، تولید، خدمات و دیگر بخش‌های اقتصاد بگوییم. کارنگ رسانه‌ای متعلق به بخش خصوصی ایران است.
این روزها در دنیای فوتبال هر مدیر و بازیکنی را ببینید به فکر ورود به بازار ان‌اف‌تی افتاده است. موج آن‌قدر فراگیر شده که کریم باقری ستاره سال‌های گذشته باشگاه پرسپولیس و تیم ملی ایران هم می‌خواهد از آن عقب نیفتد! اما ماجرای ان‌اف‌تی و فوتبال چیست و خطرها و فرصت‌های آن برای اکوسیستم رمزارزی دنیا چه می‌تواند باشد؟ مهم‌تر اینکه کلاهبرداران و فرصت‌جویان کجای میدان ایستاده‌اند؟
فوتبال و کانال‌های درآمدزایی
پخش تلویزیونی، درآمد ناشی از بلیت‌فروشی، تبلیغات محیطی و روی پیراهن از راه‌های عمده درآمدزایی در فوتبال هستند و حالا به نظر می‌رسد که یک مورد جدید هم به این فهرست اضافه شده است. لیگ‌ها، باشگاه‌ها و بازیکنان چگونه با «توکن‌های طرفداری» و «ان‌اف‌تی»ها درآمدزایی می‌کنند؟
بعد از باشگاه‌های فوتبال، حالا اتحادیه فوتبال اروپا هم وارد دنیای «توکن‌های طرفداری» شده است. یوفا بعد از قرارداد با شرکت «سوسیوس» از این پس در رقابت‌های باشگاه‌های خود یعنی لیگ قهرمانان، لیگ اروپا و لیگ کنفرانس «توکن‌های طرفداری» خواهد فروخت.
شرکت سوسیوس به گفته خودش تاکنون برای بیش از ۱۲۰ سازمان ورزشی توکن طرفداری راه‌اندازی کرده است. در میان آنها باشگاه‌هایی مانند منچسترسیتی، آرسنال، بارسلونا، یوونتوس، اینترمیلان، آث‌میلان و پاری‌سن‌ژرمن هم دیده می‌شوند.
توکن‌های طرفداری چرا محبوب شدند؟
«توکن» یک نوع ارز دیجیتالی است که بر خلاف یک «کوین»، زنجیره بلوکی (بلاکچین) مستقل خود را ندارد و روی شبکه‌های دیگر جابه‌جا می‌شود. سوسیوس که در کشور مالت ثبت شده، یکی از بزرگ‌ترین ارائه‌دهندگان این توکن‌ها در صنعت ورزش و سرگرمی محسوب می‌شود.
برای خریدن این توکن‌های طرفداری یک هوادار ابتدا باید اپلیکیشن سوسیوس را دانلود کند و از طریق آن رمزارز «چیلیز» را بخرد. هر فرد بر اساس میزان دارایی خود می‌تواند این توکن‌های طرفداری باشگاه‌ها یا فدراسیون‌های مختلف را خریدوفروش کند.
این باشگاه‌ها و سازمان‌های طرف قرارداد با سوسیوس نیز با فروش توکن‌های طرفداری خود درآمدزایی می‌کنند. این توکن‌ها به‌خصوص در میان باشگاه‌های ایتالیایی و اسپانیایی رایج شده است.
وعده مشارکت در تصمیم‌گیری‌ها واقعی است؟
وعده باشگاه‌ها هم این است که یک طرفدار می‌تواند با خرید این توکن‌ها علاوه بر سرمایه‌گذاری، در تصمیم‌گیری‌های باشگاه نیز مشارکت کند. برای همین شرکت سوسیوس همواره از هشتگ «بیش از یک طرفدار باش» استفاده می‌کند.
اما تصمیماتی که طرفداران با استفاده از توکن می‌توانند در آنها مشارکت کنند، اغلب به مسائل کم‌اهمیت مربوط می‌شوند. طرفداران آرسنال چندی پیش درباره آهنگی که در رختکن تیم پخش می‌شود، رأی‌گیری کردند.
در منچسترسیتی نیز هواداران صاحب توکن توانستند در مورد فهرست آهنگ‌هایی که بین دو نیمه پخش می‌شود، نظر بدهند و در برن، طرفداران تیم یانگ‌بویز درباره طرح پیراهن تیم تصمیم گرفتند.
ارزش سرمایه‌گذاری توکن‌های طرفداری که در اصل یک ارز دیجیتال محسوب می‌شوند، به‌دلیل نوسان قیمت آن، محدود است. به‌عنوان نمونه توکن طرفداری پاری‌سن‌ژرمن بعد از انتقال لیونل مسی به این تیم به‌شدت افزایش یافت، اما از آن زمان تاکنون ارزش این توکن نصف شده است.
ابهام درباره تجربه آرسنال و کریستال‌پالاس
یک انتقاد به این توکن‌ها این است که از احساسات هواداران برای تشویق آنها به سرمایه‌گذاری و در پی آن درآمدزایی باشگاه‌ها استفاده می‌شود. این در حالی است که در بریتانیا هنوز در خصوص بازار توکن‌ها تنظیم‌گری نشده است. چندی پیش نهادهای ذی‌ربط در این کشور به باشگاه آرسنال حتی اجازه تبلیغ توکن طرفداری را به‌دلیل «توضیح ناکافی درباره ریسک» این توکن‌ها ندادند.
به‌خصوص بعد از ورشکستگی شرکت «ایکونیک» و سقوط شدید ارزش توکن‌های طرفداری باشگاه کریستال‌پالاس که روی بستر این شرکت خریدوفروش می‌شد، صداها برای تنظیم بازار این رمزارز در بریتانیا بلند شد، اما اعتراض هواداران که توکن‌شان بی‌ارزش شده بود، فایده‌ای نداشت و باشگاه کریستال‌پالاس در نهایت فقط عرضه‌کننده توکن طرفداری خود را تغییر داد و با شرکت سوسیوس قرارداد بست.
وعده باشگاه‌ها این است که یک طرفدار می‌تواند با خرید این توکن‌ها علاوه بر سرمایه‌گذاری، در تصمیم‌گیری‌های باشگاه مشارکت کند
یکی از نمایندگان «هولمزدیل فناتیکس»، یک گروه افراطی هواداران باشگاه کریستال‌پالاس درباره این توکن‌ها می‌گوید: «در اصل با این سیستم از هواداران اخاذی می‌شود تا به یک سیستم سرمایه‌گذاری رمزارز تحت لوای یک سیستم مشارکت در ازای پول تن دهند و با این کار هواداران را بر اساس امکانات مالی‌شان طبقه‌بندی کنند.»
حالا این انتقادها به یوفا و قراردادش با سوسیوس هم رسیده است. «اف‌اس‌ای»، گروه حامیان فوتبال اروپا، در یک اطلاعیه اعلام کرده است: «ما از تصمیم یوفا برای همکاری با سوسیوس شوکه شدیم. این اقدام هنگامی که فوتبال باید در برابر طمع رمزارزها محافظت شود، قابل درک نیست.»
یوفا وعده داده که طرفدارانی که توکن‌های رقابت‌های باشگاهی اروپایی را بخرند، به سفرهای وی‌آی‌پی پیش از آغاز فصل دسترسی پیدا می‌کنند، می‌توانند از مقر یوفا بازدید کنند و با اسطوره‌های یوفا به‌صورت مجازی ملاقات کنند.
بازار مکاره ان‌اف‌تی بازیکنان
رواج دارایی‌های دیجیتال و رمزارزها در فوتبال فقط به محدود به توکن‌ها نمی‌شود. خریدوفروش «ان‌اف‌تی»ها هم متداول شده است. ان‌اف‌تی (NFT) مخفف «رمزارز غیر قابل معاوضه» (non-fungible-token) یک نوع دارایی رمزنگاری منحصربه‌فرد است که تنها یک مالک دارد. این دارایی دیجیتال هم مانند رمزارزها از فناوری بلاکچین استفاده می‌کند. یک تصویر، یک ویدئو و حتی یک سلاح در بازی‌های کامپیوتری می‌تواند یک ان‌اف‌تی باشد. کارت‌های بازیکنان فوتبال که در گذشته به‌صورت چاپی وجود داشت، حالا به‌صورت یک کالای دیجیتال و ان‌اف‌تی دادوستد می‌شود.
بر اساس عملکرد هر بازیکن قیمت این ان‌اف‌تی‌ها نیز در نوسان است. اگر بازیکنی در یک هفته خوب بازی کند، با یک گل یا یک پاس گل، ارزش کارت و ان‌اف‌تی او هم افزایش پیدا می‌کند. به‌عنوان نمونه یک ان‌اف‌تی کارت «ارلینگ هالند»، مهاجم نروژی تیم بوروسیا دورتموند چندی پیش به قیمت ۶۱۴ هزار یورو فروخته شد.
خود بازیکنان فوتبال هم با خرید ان‌اف‌تی کارت سایر بازیکنان سرمایه‌گذاری می‌کنند. به‌عنوان نمونه «آنتوان گریزمان»، ستاره فرانسوی اتلتیکومادرید صاحب ان‌اف‌تی «جود بلینگهام»، ستاره انگلیسی بوروسیا دورتموند، «عثمان دمبله» و «پدری» دو بازیکن بارسلوناست. بسته به عملکرد این سه بازیکن ارزش دارایی‌های دیجیتال «گریزمان» هم بالا و پایین می‌رود.
باشگاه‌ها و لیگ‌های ورزشی هم در حال بررسی مدل‌های مختلف درآمدزایی با ان‌اف‌تی‌ها هستند. NBA، لیگ بسکتبال آمریکا در استفاده از ان‌اف‌تی به‌عنوان منبع درآمدی جدید پیشرو است. این لیگ صحنه‌های جذاب مسابقات خود را به‌عنوان ان‌اف‌تی عرضه و از این راه درآمدزایی می‌کند. فعلاً فضا حسابی مبهم است و پول‌درآوردن به هر قیمتی بر سایر جنبه‌های این بازار سایه انداخته و چندان نمی‌توان درباره آینده ان‌اف‌تی در میدان فوتبال تحلیل روشنی ارائه داد.
لینک کوتاه: https://karangweekly.ir/840n