کارنگ رسانه اقتصاد نوآوری است. در کارنگ ما تلاش داریم کسب‌وکارهای نوآور ایرانی، استارتاپ‌ها، شرکت‌های دانش‌بنیان و دیگر کسب‌وکارها کوچک و بزرگی که در بخش‌های مختلف اقتصاد نوآوری در حال ارائه محصول و خدمت هستند را مورد بررسی قرار دهیم و از آینده صنعت، تولید، خدمات و دیگر بخش‌های اقتصاد بگوییم. کارنگ رسانه‌ای متعلق به بخش خصوصی ایران است.
روز چهارشنبه اول تیرماه سندباکس بانک مرکزی رونمایی شد. این دستاورد نتیجه تعامل و مذاکره ۵۰ روز پیش کسب‌وکارهای حوزه فین‌تک با بانک مرکزی و به‌طور خاص جناب آقای دکتر صالح‌آبادی، رئیس‌کل بانک مرکزی بود.
به نظر می‌رسد با توجه به شناختی که شخص صالح‌آبادی از فناوری دارد، رویکرد بانک مرکزی نسبت به پذیرش کسب‌وکارهای حوزه فناوری‌های مالی بازتر از گذشته شده و در ادامه بیشتر شاهد رویکرد حمایتی از این نهاد رگولاتوری مهم باشیم.
با این حال احتمالاً بدنه بانک مرکزی و نهادهای رگولاتوری مرتبط نسبت به فناوری موضع مثبتی ندارند و با یک رویکرد محافظه‌کارانه با نوآوری‌های این حوزه مخالفت خواهند کرد، ولی اینکه مدیران ارشد نهادهای رگولاتور متوجه اهمیت فناوری شده‌اند، فرصتی مهم برای آنهایی است که می‌خواهند در چهارچوب قانون کار کنند.
این نگاه منفی در حالی است که هیچ‌کدام از تحلیلگران حوزه‌های مالی منکر اهمیت و نقش فناوری نمی‌شوند. از منظر همه آنهایی که دستی بر آتش دنیای مالی دارند، فناوری و تغییر و تحولات پشت‌بند آن مانند جریان آب پرفشاری است که روانه شده؛ حالا می‌توان این آب را هدایت کرد، یا می‌توان در مقابل آن سد ساخت یا حتی نادیده‌اش گرفت.
نادیده‌گرفتن کسب‌وکارهای حوزه فناوری‌های مالی رویکرد به‌شدت اشتباهی است. به‌عنوان نمونه کسب‌وکارهای حوزه رمزارز و بلاکچین در چند سال گذشته یا نادیده گرفته شدند یا تهدید. در شرایطی که کوچک‌ترین حمایتی از کسب‌وکارهای این حوزه نشد و هنوز مقررات‌گذاری نشده‌اند، شاهد رشد شدید بوده‌ایم.
رشد در حوزه کسب‌وکارهای رمزارزی به حدی بوده که بسیاری آن را در سال‌های گذشته رقیب بورس خوانده‌اند. فعلاً کاری ندارم که این دوگانه‌سازی‌ها چقدر اشتباه است، ولی تصور کنید در یک سو بازاری داریم از فرق سر تا نوک پا مقررات‌گذاری‌شده و از آن سو بازاری داریم که کوچک‌ترین مقررات‌گذاری درباره آن انجام نشده است.
کسب‌وکارهای حوزه رمزارز و بلاکچین در این شرایط مبهم رشد کرده‌اند و آنچه ممکن است در آینده مورد تهدید واقع شود، منافع مردم است. قطعاً کسب‌وکارهای پیشرو این حوزه منافع مردم برایشان مهم است و خودشان پیش‌قدم می‌شوند تا منافع مردم از طریق مقررات‌گذاری تضمین شود.
دارایی مردم باید حفظ شود و مقررات‌گذاری به این منظور است که منافع حاکمیت، مردم و کسب‌وکارها به‌صورت همزمان تضمین شود. قاعدتاً با رشد بخش‌های نوین اقتصادی ما شاهد شکل‌گیری مسائل جدیدی خواهیم بود. به‌عنوان نمونه کلاهبرداری‌های حوزه رمزارزی یکی از حاشیه‌های رشد این حوزه نوپدید است.
نهادهایی مانند پلیس فتا و دادستانی در خط مقدم مقابله با این کلاهبرداری‌ها قرار دارند و اگر مقررات‌گذاری در این حوزه به فراموشی سپرده شود، نه‌تنها بخش زیادی از نیروهای کشور برای سروسامان‌دادن در نقطه پایانی مورد استفاده قرار می‌گیرد، بلکه حوزه‌ای که می‌تواند به رشد اقتصادی ایران کمک کند، به یک نقطه شکست و مرکز آسیب‌پذیری تبدیل می‌شود.
چهارشنبه گذشته بانک مرکزی از سندباکس رونمایی کرد و این اتفاق بزرگی است که کسب‌وکارهای حوزه‌های گوناگون فناوری‌های مالی باید از آن استقبال کنند. زمان ورود به بانک مرکزی برای شرکت در نشست رونمایی سندباکس یکی از عزیزان حراست بانک مرکزی از من پرسید: «سندباکس چیه که امروز همه آن را می‌گویند؟»
در آن زمان تنها چیزی که به ذهنم رسید این بود که بگویم: «سندباکس جایی است برای آنهایی که مجوز ندارند تا بیایند تعیین تکلیف شوند.» گفت: «آها! آنهایی که تأیید نشده‌اند.» همین روایت را در زمان صحبت در بانک مرکزی در نشست گفتم و تأکید کردم سندباکس برای تأییدنشده‌هاست؛ کسانی که ظاهری متفاوت دارند، ولی می‌خواهند برای این کشور و در این کشور کار کنند.
باز شدن درهای بانک مرکزی به روی کسب‌وکارهای تأییدنشده را باید به فال نیک گرفت. راندن کسب‌وکارهای نوآور این حوزه در نهایت به مثابه انداختن فرش قرمز زیر پای کسب‌وکارهای خارجی است. ما در هر جایی که اجازه دادیم کسب‌وکارهای ایرانی کار کنند، نتیجه گرفتیم. در همان نقاط به دیگران بی‌نیاز شدیم و اگر تعاملی هم انجام دادیم، از روی ناچاری نبوده، بلکه برای همکاری و توسعه آن را دنبال کرده‌ایم.
سندباکس هم موضوعی خلق‌الساعه و مربوط به امروز نیست؛ هیئت دولت در جلسه ۱۵ آبان‌ماه ۱۳۹۷ بانک مرکزی را موظف کرده بود که فضای آزمون نوآوری یا همان سندباکس را ایجاد کند. شورای عالی فضای مجازی هم در ۳۰ دی‌ماه ۱۳۹۸ به بانک مرکزی تکلیف کرده بود که محیط آزمون تنظیم‌گری ایجاد کند.
در نهایت در ۳۰ بهمن‌ماه ۱۴۰۰ در هیئت عامل بانک مرکزی چهارچوب نظام محیط آزمون تنظیم‌گری بانک مرکزی مصوب شد و بعد از نشست کسب‌وکارهای حوزه فین‌تک در بانک مرکزی در روز ۱۰ اردیبهشت‌ماه ۱۴۰۱، بالاخره در اول تیرماه ۱۴۰۱ این کار آغاز شد و امروز از طریق cbisandbox.nicholding.ir این فضا در اختیار کسب‌وکارهای نوآور حوزه فناوری‌های مالی است.
هرچند کسب‌وکارهای حوزه رمزارز امروز چنان بزرگ شده‌اند که جایی مانند سندباکس احتمالاً پاسخگوی مسائل تنظیم‌گری آنها نیست، ولی سندباکس را اگر تغییر نگاه و رویکرد بدانیم، این به معنای نشان‌دادن چراغ سبز به آنهایی است که می‌خواهند در چهارچوب قانون فعالیت کنند.
امیدوارم این مسیر از طریق تعامل و هم‌فکری ادامه پیدا کند و ما شاهد مقررات‌گذاری در حوزه سخت رمزارزها باشیم. حالا که اراده بانک مرکزی بر تعامل با کسب‌وکارهای نوآور حوزه فناوری‌های مالی است و کسب‌وکارها هم از هیچ همراهی‌ای کوتاه نکرده‌اند، امید دارم شرایط برای فعالیت و توسعه بخش نوینی از کسب‌وکارهای حوزه‌های مالی فراهم شود.
لینک کوتاه: https://karangweekly.ir/ix4z