جدیدترین گزارش منتشرشده از سوی وبسایت سرفشارک (SurfShark) مبنی بر شاخص کیفیت زندگی دیجیتال (Digital Quality of Life Index) در سال 2022 که به رصد و مقایسه وضعیت اینترنت کشورهای سراسر جهان پرداخته، نشان میدهد که کیفیت زندگی دیجیتال ایران یا به عبارتی کیفیت اینترنت آن در سال گذشته میلادی در مقایسه با سایر کشورهای جهان در رده 84 قرار داشته است.
تعداد کشورهای مورد مطالعه در این پژوهش 117 کشور (92 درصد از کل کشورهای جهان) بوده که اینترنت را از پنج جهت مورد ارزیابی و مقایسه قرار داده است:
- مقرون به صرفه بودن اینترنت (Internet affordability)
- کیفیت اینترنت (Internet quality)
- زیرساختهای الکترونیکی (Electronic infrastructure) مورد نیاز برای اینترنت
- امنیت الکترونیکی (Electronic security)
- و مدیریت یا حاکمیت الکترونیکی (Electronic government)
سرفشارک بر اساس برآیند این پنج معیار، شاخصی را تحت عنوان شاخص کیفیت زندگی دیجیتال مطرح کرده که برای ایران 0.35 بوده و این کشور را در رده 84 جهان قرار داده است. این در حالی است که جایگاه ایران در آسیا نیز رده 24 از 34 کشور معرفی شده است.
مقرون به صرفه بودن اینترنت
اینترنت ایران در سال 2022 میلادی، از نظر مقرون به صرفه بودن توانسته با کسب شاخص 0.07، رتبه 47ام جهان را به خود اختصاص دهد. این در حالی است که رتبه ایران از نظر مقرون به صرفه بودن اینترنت در سال 2021 میلادی، رده 31 با شاخص جهانی 0.10 معرفی شده بود که این سقوط 16پلهای در ردهبندی جهانی، نشان از افزایش هزینههای اینترنت در ایران طی حدود یک سال اخیر دارد.
رژیم صهیونیستی، ارمنستان، آلمان، سنگاپور و ژاپن پنج کشوری هستند که به گزارش سرفشارک، به ترتیب مقرون به صرفهترین اینترنت را در اختیار کاربران خود قرار میدهند. در منطقه آسیا نیز به ترتیب قزاقستان، ترکیه و مغولستان ارائهدهنده مقرون به صرفهترین اینترنت هستند. رتبه ایران از نظر مقرون به صرفه بودن اینترنت در آسیا، پس از این سه کشور در رده چهارم است.
سرفشارک برآورد کرده مدتزمانی که لازم است تا یک کاربر ایرانی کار کند تا هزینه مورد نیاز برای خرید ارزانترین اینترنت موبایلی را کسب کند، حدود 1191 ثانیه است. این در حالی است که هزینه اینترنت ثابت در ایران، حدود یکسوم ارزانتر از اینترنت موبایل عنوان شده که به گفته سرفشارک، برای دسترسی به آن یک کاربر لازم است حدود 122 ساعت کار کند.
کیفیت اینترنت
رتبه ایران از نظر کیفیت اینترنت 90 در سطح جهانی معرفی شده که در آسیا نیز 31 منطقه را شامل میشود. در واقع، کیفیت اینترنت ایران در سطح جهانی و آسیا بسیار پایین گزارش شده؛ به گونهای که در منطقه از بین 34 کشور آسیایی رتبه 31 را خود اختصاص داده است.
امارات متحده عربی، کره جنوبی و سنگاپور به ترتیب بالاترین کیفیت اینترنت را به کاربران آسیایی خود ارائه دادهاند و در سطح جهانی نیز پنج کشور شیلی، دانمارک، امارات متحده عربی، کره جنوبی و سنگاپور به ترتیب ارائهدهندگان باکیفیتترین اینترنت معرفی شدهاند.
معیارهای مورد استفاده برای ردهبندی در خصوص «کیفیت اینترنت» عبارتاند از:
- سرعت اینترنت موبایل
- سرعت اینترنت ثابت
- پایداری یا ثبات اینترنت موبایل
- پایداری یا ثبات اینترنت ثابت
- بهبود اینترنت موبایل
- و بهبود اینترنت ثابت
بر اساس این گزارش، متوسط سرعت موبایل ایران در سال 2022 میلادی، 33.83 مگابیت بر ثانیه بوده که از سال 2021 تقریباً ثابت باقی مانده است. این در حالی است که متوسط سرعت اینترنت ثابت ایران در سال گذشته میلادی 21.98 مگابیت بر ثانیه گزارش شده که نسبت به سال 2021، با وجود افزایش در سرعت (از 19.17 مگابیت بر ثانیه) شاهد سه پله افت در ردهبندی جهانی بوده است.
با این حال، افزایش ثبات و پایداری اینترنتهای موبایلی و ثابت و همینطور بهبود اینترنت موبایلی طی یک سال اخیر، باعث شده تا کیفیت اینترنت ایران در حالت کلی نسبت به سال 2021 رشد خوبی از خود نشان داده و چهار پله در ردهبندی جهانی صعود کند.
زیرساختهای الکترونیکی
از نظر زیرساختهای الکترونیکی مورد نیاز برای اینترنت، پنج کشور دانمارک، سوئد، هلند، ایالات متحده آمریکا و نروژ کاملترین، بهترین و بهروزترین زیرساختها را دارند و این در حالی است که رتبه جهانی ایران در این معیار، با شاخص 0.74 رده 49 جهان را به خود اختصاص داده است.
در ردهبندی منطقه آسیا نیز ایران، 14امین کشور آسیایی با زیرساختهای الکترونیکی مناسب معرفی شده است. کشورهای کره جنوبی، سنگاپور و ژاپن سه کشور اول در ردهبندی منطقهای آسیا هستند.
تعداد افرادی که به ازای هر 100 نفر به اینترنت دسترسی داشته و از آن استفاده میکنند، 91.84 نفر گزارش شده که در مقایسه با سال 2021 میلادی، با افزایش 28پلهای از 79.50 نفر، رشد بسیار خوبی را تجربه کرده است. همین امر باعث شده تا رتبه ایران در ردهبندی جهانی 2022 از نظر زیرساختهای الکترونیکی نسبت به سال 2021 میلادی 19 پله رشد نشان دهد.
امنیت الکترونیکی
دیگر معیار مورد بررسی توسط سرفشارک برای تعیین شاخص کیفیت زندگی دیجیتال، امنیت الکترونیکی است که رتبه ایران در آن در سطح جهان 113 و در سطح منطقه آسیا 32 عنوان شده است.
این بدان معناست که ایران از نظر امنیت اینترنت جزو ضعیفترین کشورهای جهان (113امین از 117 کشور و 32امین از 34 کشور) معرفی شده است. دو پارامتر بسیار مهم مورد استناد در این دستهبندی عبارتاند از:
- امنیت سایبری (Cybersecurity)
- مقررات حفاظت از داده
به گزارش سرفشارک، رتبه ایران در سطح جهانی از نظر امنیت سایبری 110 است و این در حالی است که با توجه به فقدان مقررات روشن و شفاف در خصوص قوانین حفاظت از داده در ایران، ردهبندی جهانی این معیار ذکر نشده است.
رژیم صهیونیستی، ژاپن و مالزی سه کشور آسیایی هستند که از بیشترین میزان امنیت الکترونیکی برخوردار هستند و در سطح جهان نیز صدرنشین ردهبندی امنیت الکترونیکی پنج کشور یونان، بلژیک، لیتوانی، جمهوری چک و آلمان هستند.
مدیریت یا حاکمیت الکترونیکی
آخرین فاکتور مورد بررسی در پژوهش سرفشارک به منظور ردهبندی کشورهای مختلف جهان بر اساس شاخص کیفیت زندگی دیجیتال، مدیریت یا حاکمیت الکترونیکی است که رتبه جهانی ایران در آن 79 گزارش شده است. این رتبه جهانی نسبت به سال 2021 میلادی کاهشی دوپلهای را تجربه کرده است.
کشورهایی که صدرنشین ردهبندی جهانی از نظر مدیریت و حاکمیت الکترونیکی هستند، پنج کشور ایالات متحده آمریکا، سنگاپور، بریتانیا، فنلاند و کره جنوبی هستند. در منطقه آسیا نیز سه کشور صدرنشین کشورهای سنگاپور، کره جنوبی و ژاپن معرفی شدهاند و رتبه ایران در سطح آسیا 22 عنوان شده است.