کارنگ رسانه اقتصاد نوآوری است. در کارنگ ما تلاش داریم کسبوکارهای نوآور ایرانی، استارتاپها، شرکتهای دانشبنیان و دیگر کسبوکارها کوچک و بزرگی که در بخشهای مختلف اقتصاد نوآوری در حال ارائه محصول و خدمت هستند را مورد بررسی قرار دهیم و از آینده صنعت، تولید، خدمات و دیگر بخشهای اقتصاد بگوییم. کارنگ رسانهای متعلق به بخش خصوصی ایران است.
بیستوششمین دور از نمایشگاه الکامپ بالأخره بعد از بارها لغو از چهار سال گذشته تاکنون، فردا چهارم تیرماه شروع به کار خواهد کرد. این دور از نمایشگاه آنطور که مسئولان برگزاری آن یعنی سازمان نظام صنفی رایانهای میگویند با دورههای گذشته خود و مخصوصاً دوره بیستوپنجم فرقهای زیادی دارد.
دیگر نه خبری از بخش الکاماستارز است که به خاطر حضور استارتاپها به بخش پرهیاهوی الکامپ در چند دوره اخیرش تبدیل شده بود و نه حتی خبری از حضور مستقل دولتیهاست که در دورههای گذشته با در اختیار داشتن یک سالن مجزا سروصدای زیادی برپا میکردند.
به باور برگزار کنندگان این دور از الکامپ، همانطور که در این چهار سال بازار فناوری اطلاعات و ارتباطات کشور با تغییرات اساسی روبهرو بوده، طبیعی است که الکامپ ۲۶ساله با الکامپ چهار سال پیش خود فرقهای زیادی داشته باشد.
صادق فرامرزی، رئیس کمیته اجرایی الکامپ بیستوششم در گفتوگو با «کارنگ» اعلام میکند که الکامپ بیستوششم هرچند مانند چند دوره گذشته خود قائل به بخشبندیهایی مانند الکاماستارز یا الکامپیچ و… نیست، اما در این دوره سعی شده بیشتر از دورههای گذشته از حضور استارتاپها و شرکتهای دیگر حمایت شود و در رویدادهایی مانند «استیج» بیشتر به مشکلات و مسائل فعالان این حوزه نگاه و برای آن راه حل پیدا شود. او میگوید که تمرکز آنها در این دور از برگزاری نمایشگاه الکامپ بیشتر از همه روی محتوا و گفتوگو است.
یک نحسی بزرگ
برگزاری الکامپ بیستوششم شاید یکی از عجیبترین دورههای برگزاری نمایشگاه الکامپ باشد که به جایی برای گردهم جمع شدن فعالان حوزه فناوری اطلاعات کشور طی دههای گذشته تبدیل شده است.
بعد از برگزاری الکامپ بیستوپنجم، خبرهایی در مورد برگزاری الکامپ بیستوششم توسط سازمان نظام صنفی رایانهای مخابره شد، اما برگزاری این نمایشگاه درست با روزهای سیاه شیوع ویروس کرونا در کشور تلاقی پیدا کرد.
الکامپ بیستوششم بارها به خاطر شرایط قرمز کرونایی در چهار سال گذشته لغو و تاریخهای جدیدی برای آن اعلام شد، اما تنها کرونا نبود که باعث لغو چندباره الکامپ بیستوششم شد. یکی دیگر از دلایل لغو الکامپ بیستوششم، کشمکشهای صنفی و ناهماهنگی بین نصر تهران و کشور بود. بهعنوان مثال در حالی که سازمان نظام صنفی رایانهای تهران بعد از فروکش کردن شیوع ویروس کرونا سال گذشته اعلام کرد که الکامپ قرار است ۱۰ تا ۱۳ مرداد برگزار شود، سازمان نظام صنفی رایانهای کشور در اطلاعیهای اعلام کرد که برگزاری الکامپ همزمان با دهه اول ماه محرم متضاد با شعائر دینی و باورهای مذهبی است؛ بنابراین زمان برگزاری آن را به تعویق انداخت و اعلام کرد که زمان جدید برگزاری نمایشگاه بهزودی تعیین میشود.
این پایان ماجرا نبود؛ چراکه دو روز بعد نیز سازمان نصر تهران در اطلاعیهای دیگر به مخالفت با سازمان نصر کشور پرداخت و اعلام کرد که سه بار به تعویق انداختن الکامپ تاکنون هزینههای زیادی به شرکتهای فناوری اطلاعات وارد کرده؛ بنابراین سازمان نصر تهران بهعنوان متولی برگزاری الکامپ، این نمایشگاه را در همان تاریخ ۱۰ تا ۱۳ مرداد برگزار خواهد کرد.
اما داستان کشمکش بین نصر تهران و کشور به همینجا ختم نشد. چند روز بعد نصر کشور مجدداً در اطلاعیه دیگری اعلام کرد که بیستوششمین نمایشگاه الکامپ با همافزایی و تعامل سازمان نظام صنفی رایانهای کشور و نهادهای متولی پس از ماههای محرم و صفر و عبور کشور از خطر احتمالی موج جدید کرونا در آبانماه برگزار خواهد شد.
در این اطلاعیه نصر کشور، نصر تهران را مورد انتقاد شدید قرار داده و گفته بود: «طبق تفاهمنامه امضاشده با نصر کشور، سازمان نصر تهران برای برگزاری نمایشگاه الکامپ، صرفاً مسئولیت اجرایی را عهدهدار است و نه سیاستگذاری، اما به این حوزه ورود و مشکلات کنونی را ایجاد کرد.»
در نهایت در این اطلاعیه نصر کشور ضمن عذرخواهی مجدد از اعضا به دلیل ناهماهنگی صورتگرفته توسط یکی از سازمانهای استانی (تهران)، اعلام کرد که با همافزایی دستگاههای متولی و در نظر گرفتن شرایط کرونایی کشور، تاریخ دقیق برگزاری نمایشگاه در بازه زمانی ۱۹ تا ۲۲ آبانماه خواهد بود.
بعد از تمام شدن این کشمکشهای صنفی، در مرحله بعد و با نزدیک شدن به زمان برگزاری الکامپ بیستوششم، این شرکتها بودند که از حضور در این نمایشگاه انصراف دادند، و گمانهزنی برای برگزار نشدن دوباره الکامپ بالا گرفت.
دلیل انصراف شرکتها از حضور در این نمایشگاه تخصصی حوزه کامپیوتر و الکترونیک هم زخمی بود که حاکمیت با قطع، اختلال و ایجاد محدودیت روی اینترنت از نیمه دوم سال ۱۴۰۱ بر پیکر کسبوکارهایی زد که بین مشکلات اقتصادی، تورم و نوسانات نرخ ارز سعی داشتند زنده بمانند.
پس از این اتفاقها شرکت نمایشگاههای بینالمللی اسفندماه سال ۱۴۰۱ را بهعنوان زمان برگزاری بیستوششمین نمایشگاه الکامپ پیشنهاد داد که رئیس سازمان نظام صنفی تهران اعلام کرد با توجه به شرایط محدودیتهای اینترنتی این سازمان و اعضایش تمایلی به برگزاری آن ندارند.
در نهایت در گام آخر سازمان نظام صنفی رایانهای کشور در اردیبهشتماه سال جاری در اطلاعیهای اعلام کرد که دور جدید نمایشگاه الکامپ بعد از سالها وقفه، بالأخره در تیرماه ۱۴۰۲ برگزار میشود.
از تغییر در محتوا تا تغییر در ساختار
شش دوره اخیر نمایشگاه الکامپ (نمایشگاه بینالمللی الکترونیک، کامپیوتر و تجارت الکترونیک) توسط سازمان نظام صنفی رایانهای کشور برگزار شده است. مدیران دور پنجم این سازمان ادعا میکردند که حداقل در پنج دوره گذشته با توجه به اینکه نصر برگزارکننده آن بوده، این نمایشگاه به بهترین شکل ممکن برگزار شده است.
حالا این سؤال به وجود میآید با توجه به اینکه دور بیستوششم الکامپ با پایان کار دور ششم سازمان نصر و تغییر در ساختار و حتی افراد سازمان مواجه شده، آیا این تغییرات روی نحوه برگزاری الکامپ هم تأثیر میگذارد؟
صحبتهای اعضای سازمان نظام صنفی رایانهای در نشست خبری اخیر این سازمان در مورد الکامپ پاسخ به این سؤال را مثبت نشان میدهد. از حرفهای اعضای سازمان در این نشست مشخص است که الکامپ بیستوششم اصلاً قرار نیست مانند پنج دور اخیر الکامپ برگزار شود.

دیگر نه خبری از بخشهایی مانند الکاماستارز، الکامگیمز، توانتک، الکامپیچ و… است که در دور بیستوپنجم گلهای سرسبد نمایشگاه بودند و نه برعکس دورههای گذشته بخش دولتی به صورت پررنگ برای نمایش دستاوردهای دولت الکترونیکی در این نمایشگاه به شکل مجزا حضور دارد.
اعضای سازمان نظام صنفی اعلام میکنند اوضاع صنف فناوری اطلاعات نسبت به چهار سال گذشته بسیار متفاوت شده و این تفاوت را باید در برگزاری نمایشگاه هم دید.
برای نمونه رضا قربانی، عضو هیئتمدیره سازمان نظام صنفی رایانهای تهران در نشست خبری برگزاری الکامپ بیستوششم گفته بود: «اکنون با الکامپی مواجه هستیم که برندهایی در آن حضور دارند که تقریباً طول عمر آنها به پنج سال نمیرسد، که اتفاق بزرگی است؛ بنابراین انتظار نداشته باشید در نمایشگاه امسال، همان مطالب، شرکتها و ساختار قبلی را ببینید.»
چرا بخشهای قدیمی الکامپ دیگر نیستند؟
صادق فرامرزی، رئیس کمیته اجرایی الکامپ بیستوششم و قائم مقام نصر کشور و نایبرئیس نصر تهران میگوید با توجه به زمان حدوداً یکماه و نیمه که برای برگزاری الکامپ داشتهاند بیشتر تمرکزشان را روی محتوا گذاشتهاند.
فرامرزی در حالی اعلام کرده تمرکزشان روی محتواست که بخشبندی الکامپ در دورههای گذشته نظم مشخصی به این نمایشگاه میداد.
او در گفتوگو با کارنگ که چرا بخشهایی مانند الکامگیمز، الکامترندز و… از این دور از نمایشگاه حذف شده گفت: «واقعیت این است که هیچ کدام از اینها حذف نشده است. الکامتاکز و ترندز را را در قالب استیج داریم، یا تینواستارز برای دانشآموزان و الکامجابز برای کاریابی را در سالنهای مشخص داریم، ولی در کل خیلی به بخشبندی در این سری از نمایشگاه قائل نبودیم. واقعیت هم این است که زمان کافی هم برای این برنامهریزی نداشتیم. ما همه اینها را در بخش محتوا متمرکز کردیم یعنی این موارد در سخنرانیها و پنلهایی که در طول نمایشگاه به صورت منظم برگزار میشود دیده شده است.»

او ادامه داد: «این اتفاق هم به این خاطر افتاده که زمانه زمان محتوا و بیان مسائل است؛ حتی اگر خوب شنیده نشوند. اینکه بخشبندی میشد میتوانست بهتر شود یا بدتر را نمیتوانم تأیید یا رد کنم، ولی اساساً اولویت امسال جمعبندی ما در محتوا و در گفتوگو است.»
او در پاسخ به این سؤال که بحث روندهای فناوری را که در سالهای گذشته در بخش الکامترندز دیده میشد در این دور از نمایشگاه چگونه دیدهاند، گفت: «بحث الکامترندز را با مفهوم هوشمندسازی و IOT به صورت پراکنده در نمایشگاه داریم. اینبار این بخش در یک سالن واحد حضور ندارد؛ چراکه خیلی از شرکتها علاقهمند بودند در حوزههای خودشان در بخشهای مختلف شرکت کنند، ولی در حوزه محتوا برایشان محوریت داریم.»
فرامرزی در این مورد توضیح داد: «ما در چهار روز در دو استیج ویژه از ساعت ۸:۳۰ صبح تا ۱۵:۳۰ برنامه سخنرانی و پنل داریم و حدود ۵۶ ساعت برنامه با حدود ۲۰۰ کارشناس آماده میشود که شاید برای ماهها محتوای مفید آموزشی آماده میکنیم و در اختیار شرکتها میگذاریم.»
به گفته او یک استودیو ویژه هم با محوریت خود سازمان نظام صنفی رایانهای وجود دارد که نزدیک ۱۰۰ نفر مهمان در چند روز برگزاری نمایشگاه در آن حضور دارند. آنطور که فرامرزی میگوید این برنامهها پخش زنده از طریق سایت نصر، آپارات و احتمالاً رسانههای دیگری خواهند داشت.
حذف بخش مورد علاقه استارتاپها
شاید در چند دوره اخیر برگزاری الکامپ، یکی از بخشهای مورد توجه آن بخش الکاماستارز بود؛ بخشی که در آن استارتاپهای زیادی شرکت میکردند و به رقابت با همدیگر میپرداختند. حتی این بخش آنقدر برای شرکتهای استارتاپی دوستداشتنی بود که در سال ۱۳۹۹ و در اوج همهگیری کرونا با اینکه الکامپ برگزار نشد، اما این بخش جانبی به صورت مجازی و حضوری توسط سازمان نصر برپا شد.
حالا با اینکه در سالهای گذشته بخش قابل توجهی از الکامپ را استارتاپها اشغال کرده بودند، امسال سازمان نصر دور ششم تصمیم گرفته این بخش به صورت مجزا وجود نداشته باشد و استارتاپها مانند تمام شرکتها به شکل معمولی در نمایشگاه حاضر شوند.
صادق فرامرزی در مورد علت حذف الکاماستارز با وجود استقبال استارتاپها گفت: «شرکتها و استارتاپهای زیادی در این دوره شرکت کردهاند، اما همانطور که گفتم امسال الکامپیچ در بخش الکاماستارز را به شکل قبل که ارائهها انجام میشد و مسابقه داشت، نداریم.»
او ادامه داد: «اعتقاد داریم یکسری همایشها و رویدادهای تخصصی در طول برگزاری نمایشگاه برای این گروه برگزار میشود و به همین دلیل بعد از جمعبندی، وجود الکاماستارز به شیوه قدیم را مفید ندانستیم. اینکه یکسری بیایند و ارائه بدهند و جایزه بگیرند، مشکلی از استارتاپها حل نمیکند. ما باید مسائل جدیتری را حل کنیم که اینها با تولید محتوا قابل حل است.» به اعتقاد او آنها به گونهای برای استارتاپها برنامهریزی کردهاند که توجه به مشکلات و حل آنها با پایان الکامپ تمام نمیشود و تا الکامپ بعدی در قالب همایشهای تخصصی به مسائل مربوط به استارتاپها توجه میشود.
شرکتهای بزرگی که باز هم نیستند
این دور از الکامپ اما یک شباهت چشمگیر با دورههای گذشته الکامپ دارد و آن عدم حضور شرکتهای بزرگ و قدیمی حوزه فناوری اطلاعات است. در الکامپ بیستوششم نیز بسیاری از شرکتهای معروف و خوشنام حوزه آیتی از شرکتهای اینترنتی گرفته تا شرکتهای نرمافزاری و سختافزاری حضور ندارند. حداقل لیست شرکتهای حاضر در نمایشگاه الکامپ که منتشر شده این موضوع را به خوبی نشان میدهد.
با این حال صادق فرامرزی، رئیس کمیته اجرایی الکامپ بیستوششم این موضوع را قبول ندارد و معتقد است با توجه به شرایط، شرکتهای بزرگ در این دور از نمایشگاه شرکت کردهاند.
او در این مورد به کارنگ گفت: «البته که شرکتهای بسیار بزرگی در کنار همه اپراتورها در نمایشگاه حضور دارند، منتها مقتضیات زمانه باعث تغییراتی شده است. خیلیها الان اساساً آمادگی شرکت ندارند. مثلاً در حوزه تولید، شرکتها اعلام میکنند که مشکلات تأمین قطعه و مشکل فروش دارند و شرکت در نمایشگاه فقط یک بار اضافه برای آنهاست.»
او توضیح داد: «مشکلات اقتصادی و شرایط بازار از دلایلی است که برخی شرکتها حاضر به حضور در نمایشگاه نشدهاند و همین باعث میشود امسال ما با چهره جدیدی از بازار آیسیتی در نمایشگاه مواجه شویم. شرکتهایی را میبینیم که نسبت به آخرین دوره برگزاری الکامپ تفاوت جدی دارند؛ چراکه بازار هم تغییر پیدا کرده است.»
به باور او با توجه به مسائلی که در کشور داریم؛ مخصوصاً در زمینه تأمین ارز و موضوع تحریم و سختی ارتباط با دنیا، همه این موارد باعث تغییر در حضور شرکتها و فعالیت آنها در بازار و همچنین در ادامه حضور در نمایشگاه الکامپ شده است.
بر اساس توضیحات فرامرزی، امسال بالغ بر ۴۷۰ شرکت و استارتاپ در ۱۲ سالن، در یک فضای ۴۰ هزار متری غرفهسازی کردهاند و استقبال برای حضور در نمایشگاه بیش از چیزی بوده که آنها انتظار داشتهاند.
همچنین علاوه بر شرکتهای داخلی، الکامپ بیستوششم نزدیک به ۷۰ مهمان خارجی دارد و ۴۰ شرکت بینالمللی در آن از ۱۰ کشور دنیا یعنی روسیه، ازبکستان، پاکستان، بوسنی، چین، کنیا، سوریه، عراق، ترکیه و ارمنستان حضور دارند.
طبق گفتههای فرامرزی، در این دور از برگزاری الکامپ شرکتهای مختلفی در حوزههایی مانند لجستیک، آموزش، رمزارز و دارایی دیجیتال، رگولاتوری، فینتک، هوش مصنوعی، گردشگری، سرمایهگذاری، بورس، فضای کار اشتراکی، VODها، صنعت بازی، تشکلهای صنفی و اکوسیستم و… حضور دارند.
بیرغبتی دولتیها
یکی دیگر از عجایب الکامپ بیستوششم، استقبال کمرونق دولتیها از این دور از نمایشگاه است. در حالی که در دورههای گذشته یکی از سالنهای بزرگ نمایشگاه به صورت کامل در اختیار دستگاههای مختلف اجرایی بود تا دستاوردهایشان در زمینه دولت الکترونیک را به نمایش بگذارند، در این دور از نمایشگاه خبری از سالن دولت الکترونیک نیست.
صادق فرامرزی در مورد حضور کمرنگ دولتیها در الکامپ بیستوششم توضیح داد: «سالن دولت الکترونیک به شکل قبل در این دور از نمایشگاه نیست، ولی معاونت علمی و فناوری ریاستجمهوری سالنی خواهد داشت که شرکتهای دولتی هم در این سالن حاضر شده و در آن فعالیت خواهند کرد.»
او ادامه داد: «ما پیگیریها و تعاملات برای شرکت دولتیها در نمایشگاه را انجام دادیم، ولی در نهایت تصمیم گرفتند که به این شکل در نمایشگاه حاضر شوند. در واقع درست نیست که بگوییم دولتیها در نمایشگاه امسال غایب هستند، آنها در سالنهایی که شرکتهای دانشبنیان حضور دارند حاضر شدهاند.»
بیستوششمین نمایشگاه بینالمللی الکامپ از فردا چهارم تا هفتم تیرماه در محل دائمی نمایشگاههای تهران و از ساعت ۸:۳۰ تا ۱۵:۳۰ به روی علاقهمندان حوزه الکترونیک و کامپیوتر باز خواهد بود. شعار امسال این نمایشگاه آینده بهتر برای اقتصاد دیجیتال است.