کارنگ رسانه اقتصاد نوآوری است. در کارنگ ما تلاش داریم کسب‌وکارهای نوآور ایرانی، استارتاپ‌ها، شرکت‌های دانش‌بنیان و دیگر کسب‌وکارها کوچک و بزرگی که در بخش‌های مختلف اقتصاد نوآوری در حال ارائه محصول و خدمت هستند را مورد بررسی قرار دهیم و از آینده صنعت، تولید، خدمات و دیگر بخش‌های اقتصاد بگوییم. کارنگ رسانه‌ای متعلق به بخش خصوصی ایران است.
حسام حبیب‌الله در دوران مدیرعاملی‌اش در «جیرینگ» مفهومی به نام تلکوبانک را مطرح و دنبال کرد و هرچند در جیرینگ نتوانست این اتفاق را به نقطه عملیاتی برساند، ولی برای نزدیک‌کردن صنعت بانکداری و مخابرات در نقطه نهایی ارائه محصول تلاش کرد و حداقل دستاوردش، جلب توجه دوباره مدیران دو صنعت به ترکیب محصولات و خدمات این صنعت بود.
حالا او با حضورش ابتدا در هلدینگ فناوری اطلاعات بانک شهر و سپس به‌عنوان معاون فناوری اطلاعات بانک شهر، یک قدم به این مهم نزدیک شده است؛ اتفاقی که می‌توان امیدوار بود حبیب‌الله با حضورش در بانک شهر و دغدغه‌ای که از پیش داشته، بتواند به‌نوعی آن را رقم بزند.
به عقیده حبیب‌الله، در عصر دیجیتال و انقلاب صنعتی چهارم ناگزیریم مرز کسب‌وکارها را بازتعریف کنیم، البته بازیگران این ارتباط می‌توانند مقاصد (اهداف) متفاوتی داشته باشند. مثلاً در حالی که تلکوها به‌طور سنتی میانگین درآمد به ازای هر کاربر (ARPU) و طول عمر (Longevity) را به‌عنوان معیارهای موفقیت‌شان در نظر می‌گیرند، بانک‌ها بیشتر روی حجم تراکنش‌ها و رسوب حساب تمرکز می‌کنند. اما با بلوغ بیشتر فضای کسب‌وکار، شرکت‌های تلکام دیگر به‌دنبال فراهم‌کردن خدمات میکروپس‌انداز و میکرووام برای پایگاه مشتریان بانکداری موبایلی‌شان خواهند بود که این خدمات، به‌طور مستقیم با کسب‌وکارهای سنتی خدمات مالی رقابت می‌کنند.
تلکوها در برابر بانک‌ها
او در توضیح این موضوع می‌گوید: «مکانیسم‌های تلکو می‌توانند مسائلی را حل کنند که بانک‌ها به‌طور سنتی قادر به حل آنها نبودند. سیستم‌های اطلاعاتی تلکو علاوه بر اینکه متناسب با کارکردن در سطح میکروتراکنش طراحی شده‌اند، به‌راحتی می‌توانند در تمام مکان‌های جغرافیایی (از طریق شبکه‌ها) مورد استفاده قرار گیرند؛ حتی اگر یک نود فیزیکی هم وجود نداشته باشد.
اگر سمت بانک‌ها، سامانه بانکداری متمرکز (کربنکینگ) وجود دارد که فعالیت‌های اصلی بانکی را مدیریت می‌کند، آن طرف اپراتورهای مخابراتی هم سامانه پشتیبان کسب‌وکار (BSS) و سامانه پشتیبان عملیات (OSS) وجود دارد که ستون فقرات عملیات است.
به این ترتیب می‌توانیم اعتبارسنجی مشتری و ریسک اعتباری‌اش را بهتر اندازه بگیریم. یکی از ثمرات ارزشمند این مشارکت مبارک این است که بانک‌ها هم توان و قدرت اعتبارسنجی بالاتری به دست می‌آورند و هم امکان دسترسی به وثایق دیجیتال را پیدا می‌کنند. بر این اساس همگرایی دو صنعت بانک و مخابرات می‌تواند بسیار ارزشمند باشد.»
شناخت رفتار مالی مشتریان بانک و رفتار مصرفی مشتریان اپراتورها اطلاعات مفیدی در اختیار می‌گذارد. کاربران در شبکه مخابراتی، در کنار مصارف اپراتوری، مصارف دیگری نیز ثبت می‌کنند؛ مثلاً مکان‌های تردد آنها مبنایی برای ارائه خدمات پیامک هوشمند است.
همچنین وقتی خریدهایی بر بستر شبکه مخابراتی انجام می‌دهند، رفتار خرید و سلایق و مطلوبیت‌های آنها ثبت می‌شود. ادغام دیتای این دو صنعت می‌تواند کاربرد زیادی برای کسب‌وکارها داشته باشد و در اعتبارسنجی کاربران نیز به کار آید. حبیب‌الله با بیان این موارد می‌گوید: «اعتبارسنجی صرفاً بر مبنای عملکرد کاربر در شبکه بانکی،
ناقص است؛ اعتبارسنجی صرفاً بر مبنای عملکرد در حوزه مخابراتی هم ناقص است؛ ولی ادغام این دو می‌تواند محصول جدیدی در عرصه اعتبارسنجی ایجاد کند. در مورد اعتبارسنجی ایرانیان گفته می‌شود بانک‌ها فقط بخشی از رفتارهای کاربر را می‌بینند و باید شناخت خود را کامل‌تر کنند. بانک‌ها می‌توانند سلایق خرید مشتریان را ثبت و تحلیل کنند که این تحلیل، برای اپراتورها نیز کاربرد دارد. برعکس، رفتار و سلایق مصرف اپراتوری افراد در بازاریابی خدمات بانکی مؤثر خواهد بود.»
با توجه به گفته‌های او، اکثر محصولات و خدمات تلکوبانک‌ها با در نظر گرفتن مقیاس‌پذیری و توسعه‌پذیری شکل گرفته‌اند و فرصت‌های نوآورانه خدمات با حضور شرکای OTT و توسعه‌دهندگان شخص ثالث ایجاد شده است. از طریق رویکرد مشارکتی، اپراتورها می‌توانند خدمات پرداخت و مالی را با سایر راه‌حل‌های دیجیتال ترکیب و «سوپراپلیکیشن» مالی ایجاد کنند که چندین سرویس را در یک برنامه ارائه می‌دهد. با استفاده از پایگاه گسترده کاربران و اعتماد به اپراتورها، این «سوپراپلیکیشن‌های» مالی قابلیت رشد فوق‌العاده‌ای دارند و می‌توانند به یک بازار بسیار گسترده، ازجمله در بخش‌های کم‌توان مالی جامعه برسند.
نوآوری به سبک روولت
برای نمونه او روولت یک بانک مجازی و سیستم خریدوفروش ارز نوآورانه را مثال می‌زند و در این‌باره می‌گوید روولت از یک اپلیکیشن پیشرفته موبایل استفاده می‌کند. این بانک که افتتاح حساب در آن به کمتر از ۶۰ ثانیه زمان احتیاج دارد، به مشتریان شخصی یا تجاری خود، خدمات انتقال و تبدیل ارز ارائه می‌دهد.
حساب‌های شخصی روولت قابلیت استفاده از امکانات بین‌المللی همچون ویزا یا مسترکارت و همچنین انتقال وجه بدون کارمزد بین ۱۴۰ کشور جهان را دارند. علاوه بر این هنگام سفر می‌توانید تا سقف مشخصی، وجه بدون کارمزد از خودپردازها برداشت کنید.
به عقیده حبیب‌الله، در عصر دیجیتال و انقلاب صنعتی چهارم ناگزیریم مرز کسب‌وکارها را بازتعریف کنیم، البته بازیگران این ارتباط می‌توانند مقاصد (اهداف) متفاوتی داشته باشند
«یکی از نوآوری‌های روولت کارت‌های منحصربه‌فرد به سبک مینیمالیستی و داخل یک پکیج بسیار جذاب است. با این کارت‌ها می‌توانید هر جای دنیا خرید کنید، ارزهای مختلف استخراج کنید و با نرخ مناسب، انتقال وجه خودکار داشته باشید. به این ترتیب خرید بین‌المللی بسیار آسان صورت می‌گیرد.
به علاوه همه این امکانات، با استفاده از روولت، امکان تبدیل پول فیات (مثل دلار یا یورو) به رمزارزهایی مانند بیت‌کوین، اتریوم یا لایت‌کوین را نیز دارید. در نمونه دیگر می‌توان به «ایدتک» (AID-TECH) که یک پلتفرم بلاکچینی است، اشاره کرد. با بهره‌گیری از ظرفیت این پلتفرم سازمان‌ها در هر جای دنیا می‌توانند از طریق آن، منابع مالی و خدمات را به‌طور شفاف و آنی به افرادی در هر جایی از جهان ارسال کنند.
در لبنان، ایدتک برای کمک به آوارگان جنگ سوریه که در اردوگاه‌های شهر طرابلس زندگی می‌کنند، با صلیب سرخ ایرلند و یک فروشگاه بزرگ محلی شراکت کرده است. کوپن‌هایی به ارزش ۱۰ هزار دلار، از راه دور و روی گوشی تلفن همراه فرد مورد نیاز شارژ شده و کوپن در پایانه فروش از طریق دستگاه اسکن کد کیوآر بازخرید می‌شود.»
طبق صحبت‌های مدیرعامل هلدینگ فناوری اطلاعات بانک شهر، در دو دهه گذشته که بانکی‌ها و مخابراتی‌ها به بلوغ بیشتری رسیده‌اند، به‌مرور متوجه شده‌اند که هم‌افزایی بین این دو صنعت می‌تواند منشاء مزیت رقابتی متفاوت و متمایزی برای همکاری مشترک شود. در واقع دریافت خدمات بانکی بدون اپلیکیشن موبایل قابل تصور نیست. پرداخت‌های خدمات اپراتوری نیز بدون سرویس بانکی محال خواهد بود: «تجارب من در دو حوزه گوناگون توانست مکمل یکدیگر باشد.»
همگرایی دو صنعت با مشتریان انبوه
درست است که دو صنعت بانک و مخابرات شباهت‌های زیادی به یکدیگر دارند و فرصت‌های همگرایی آنها فراهم است، ولی چالش‌هایی نیز برای همگرایی این دو صنعت وجود دارد. قطعاً بعضی چالش‌ها باعث شده در برخی مقاطع مایل به همکاری با یکدیگر نباشند.
حبیب‌الله در ادامه صحبت‌هایش به چالش‌هایی که در همگرایی این دو صنعت وجود دارد، اشاره می‌کند و می‌گوید: «مسئولان صنعت بانک و اپراتوری در بسیاری جاها سعی کرده‌اند خود را از دیگری بی‌نیاز کنند، اما امروز شرایط نسبت به گذشته خیلی فرق کرده و در سالیان گذشته صنعت بالغ‌تر شده است.
اکنون بانکی‌ها پذیرفته‌اند کار بانکداری بکنند و اپراتور نیز قبول کرده روی کارهای تلکام متمرکز باشد. هنوز هم گاهی مدیرعامل یک اپراتور تصمیم می‌گیرد بانک راه بیندازد یا عضو هیئت‌مدیره بانک می‌خواهد فعالیت اپراتوری بکند، ولی تمام این تجربه‌ها شکست خورده‌اند.
در گذشته هر دو صنعت می‌خواستند مستقل باشند، چون هر دو پولدار و مدعی بودند و مشتریان انبوه داشتند. اگر دو صنعت، یکی پول داشته باشد و یکی مخاطب انبوه، حتماً به پول و مخاطب دیگری نیاز خواهند داشت، ولی دو صنعتی که هر دو برای خودشان پول و مشتری زیادی جذب کرده‌اند، احساس نیاز به خدمات دیگری نمی‌کنند و همین نقطه شروع یک بازی باخت-باخت و خلق تجارب ناموفق است.
اکنون اما هر دو طرف فهمیده‌اند که به همکاری نیاز دارند و این همکاری می‌تواند در بعضی جاها به ادغام فعالیت‌ها منجر شود. در بعضی جاهای دنیا یک بانک اقدام به اخذ مجوز تلکام کرده و تلکام هم مجوز بانک گرفته و هر دو با هم ادغام شده‌اند؛ یعنی یک موجودیت با دو مجوز از دو رگولاتور مختلف! گاه دو موجودیت این دو صنعت با هم ادغام شده‌اند و موجودیت جدیدی خلق کرده‌اند که از دو جا مجوز گرفته است.»
لینک کوتاه: https://karangweekly.ir/c8io