راه‌رفتن روی لبه معلق فناوری!

هفته گذشته هفته پرخبری برای حوزه رمزارزها بود. بسته‌شدن درگاه سیتکس از یک سو و سپس خبر بسته‌شدن درگاه کسب‌وکار «بلاکچین بلورین» که در حوزه تحلیل بازار کریپتو فعال است، موجی از نگرانی را در این حوزه ایجاد کرد.

امیر موسویان از بنیان‌گذاران کریستال‌بلاکچین در گفت‌وگو با کارنگ از اتفاقات رخ‌داده برای این کسب‌وکار گفته و اینکه چطور برداشت‌های بورسی از بازار رمزارزها موجب شده اینماد به‌راحتی درگاه‌های این حوزه را مسدود کند. آن‌طور که او می‌گوید چهارضلعی اینماد-شاپرک-پرداخت‌یارها-کسب‌وکارها در یک ابهام و بلاتکلیفی بزرگ به سر می‌برد.

ابهامی که قرار بوده با وجود اینماد برطرف شود، حالا با حضورش پررنگ‌تر و غلیظ‌تر شده و این فضای مبهم کار را برای کسب‌وکارها بیشتر از همیشه سخت کرده است.

کریستال‌بلاکچین یا همان بلاکچین بلورین در چه حوزه‌ای و روی چه محورهایی تمرکز کرده است؟
شرکت ما روی ارائه و تحلیل اطلاعات کار می‌کند. این اطلاعات هم به‌صورت خام ارائه می‌شود که مخاطبان خودشان بتوانند آنها را تحلیل کنند و هم به‌صورت عمیق و پردازش‌شده ارائه می‌شوند. مدل کسب‌وکار ما باعث می‌شود شما بدون اینکه نیاز باشد از طبقه ثروتمند جامعه جهانی باشید، بتوانید رفتار بازار را با جزئیات در قالب صدها شاخص مختلف بررسی کنید.

این مسئله بسیار نو است. خود کریپتو و بلاکچین حوزه‌های نویی هستند و حوزه تکنیکال آنها هم بسیار جدید است، ولی تحلیل on chain یا تحلیل روی زنجیره خیلی مبحث جدیدی است. یعنی می‌توان گفت در مرز دانش و فناوری است. ما روی این مسائل کار می‌کنیم و سعی داریم برای مشتریان‌مان اطلاعات مرتبط با این بازار را فراهم آوریم.

چقدر ابهام و عدم شفافیت در این بازار وجود دارد که نهادهای نظارتی بخواهند نگران آن باشند؟
حوزه کاری ما به‌طور کلی بلاکچین است. فرق بلاکچین با سایر بازارهای مالی این است که معاملات در بلاکچین صد درصد شفاف هستند. حتی در جاهایی مثل صرافی‌های بزرگ، چه آنلاین و چه آفلاین که قدری متمرکز می‌شود، ما با حجم زیادی از آمارها و داده‌ها مواجه هستیم که برای عموم منتشر می‌شوند و قابل دسترس هستند.

فایده این آمارها و داده‌ها این است که شما می‌توانید کلیت بازار را زیر نظر داشته باشید. شاید بتوان گفت شما هزاران برابر بازارهایی چون بورس و فارکس بر این بازار تسلط دارید.

در جمع‌بندی باید بگویم که خروجی این شفافیت و روشن‌بودن معاملات به نحوی است که هزاران برابر اطلاعاتی را که از بورس یا فارکس دارید، می‌توانید از بلاکچین استخراج کنید. در بورس، آن چیزی که از شفافیت شرکت‌ها در اختیار دارید، در واقع آن چیزی است که شرکت‌ها در پی الزام سازمان بورس منتشر می‌کنند؛ اطلاعاتی چون صورت‌های مالی سود و ضرر، ولی شما هیچ‌وقت به جزئیات اتفاقات درون یک شرکت دسترسی ندارید، اما در بلاکچین بدون اینکه نیاز باشد آن شرکت یا مؤسسه، اطلاعاتی را منتشر کند، ما به همه اطلاعات دسترسی داریم. ما می‌توانیم به آن دسترسی داشته باشیم و هر اطلاعاتی را که می‌خواهیم، استخراج کنیم. می‌توان گفت که این یک امتیاز مثبت و بزرگ است و باعث می‌شود داده‌پردازان به سراغ این اطلاعات بروند.

گویا درگاه پرداخت شرکت شما هم مانند سیتکس توسط اینماد بسته شده؛ دلیل آن چه بوده است؟
در مورد اتفاقات رگولاتوری و منشاء مشکل ما باید گفت که اینماد که موظف است کسب‌وکارهای نوآور و خلاق ایرانی را به رسمیت بشناسد، می‌گوید ما به هر چیزی که در مورد بلاکچین است، اینماد نمی‌دهیم. این یک ناهماهنگی بزرگ بین قانون و این نهاد است. چون اگر موضوع بلاکچین در ایران کلاً غیرقانونی بود، ما از ابتدا این کسب‌وکار را راه‌اندازی نمی‌کردیم.

ولی این موضوع غیرقانونی نیست و اینماد می‌گوید صلاح می‌دانیم که مجوز ندهیم. خب با این وجود ما نمی‌توانیم از مشتریان خود از طریق درگاه شاپرک وجهی دریافت کنیم، چون درگاهی به ما داده نمی‌شود. درگاه‌هایی هم که قبلاً داشته‌ایم به‌دلیل مشکلی که با اینماد داریم، با ما تسویه‌حساب نمی‌کنند. عمداً هم این کار را می‌کنند، چون می‌دانند ما نمی‌توانیم از جای دیگری درگاه بگیریم.

این درگاه‌‌ها به ما زور می‌گویند و از آب گل‌آلود ماهی می‌گیرند. برای استارتاپ کوچکی مثل ما که درآمد کمی داریم، بسیار حیاتی است که پول سریعاً به شرکت برگردد. این آب‌باریکه حتی اگر یک ماه قطع شود، می‌تواند به تنش سنگین مادی و روانی در شرکت منجر شود. اینکه یک نهاد دولتی صلاح می‌داند چنین تصمیمی بگیرد، برای ما غیرقابل هضم است.

مشکل اساسی رگولاتوری در این حوزه که به چنین تصمیم‌گیری‌هایی منجر می‌شود، از کجا نشئت می‌گیرد؟
من فکر می‌کنم ما حتی در حوزه رمزارزها داریم چوب بورس را می‌خوریم! اتفاقاتی که در سال گذشته در بورس ایران افتاد، هیجانات سنگینی که در آن رخ داد و رفت‌وبرگشت سریع اعتماد بین مردم و بورس تبعات و تأثیرات زیادی روی بازارهای مالی مختلف داشته است.

سازمان بورس یکسری قوانین وضع کرده که بسیار اشتباه هم هستند، اما همان قوانین در بازارهای دیگر مالی هم مورد استناد قرار می‌گیرند. برای مثال غیرقانونی‌بودن سیگنال‌دهی که یک بار آن را لغو می‌کند، دوباره برقرار می‌کند و در حال بازی‌کردن با جامعه خاص خودش است.

اما در بلاکچین که هیچ متولی قانونی مثل سازمان بورس وجود ندارد که به این موضوع رسیدگی کند، اینماد تشخیص می‌دهد که مثل سازمان بورس که سیگنال‌دهی را ممنوع کرده بود، بلاکچین را ممنوع کند؛ به این دلیل که فکر می‌کند کسب‌وکارهای این حوزه کار سیگنال‌دهی می‌کنند!

یعنی اینماد درگاه شما را به‌دلیل ارائه تحلیل در بازار رمزارز بسته است؟
دقیقاً گفتند که شما تحلیل ارائه می‌دهید و تحلیل حوزه بلاکچین را به صلاح جامعه نمی‌دانیم. بحث این است که چرا باید اینماد به خودش اجازه بدهد که در مورد این موضوعات تصمیم بگیرد. اینماد به یک گلوگاه تبدیل شده که دولت برای اینکه بتواند موضوعی را بدون اینکه نیاز باشد در مجلس تصویب و مسیر قانونی‌اش را طی کند، از طریق آنها اعمال می‌کند.

شما از ابتدا درگاه داشتید و هنگام ثبت‌نام مجدد در اینماد بسته شدید یا…؟
ما قبلاً یک درگاه شخصی داشتیم که در کسب‌وکار از آن استفاده کردیم. بعد که کسب‌وکارمان بالا آمد، برای اینماد درخواست دادیم. در ابتدا اینماد به ما مجوز داد و حدود یک هفته لوگوی اینماد روی سایت ما درج شده بود، اما بعد آن را بستند و گفتند به حوزه کسب‌وکارتان اینماد تعلق نمی‌گیرد.

برای من خیلی جالب بود که بعد از پرداخت وجه و پیش‌رفتن کارها چطور ممکن بود در یک هفته کسب‌وکار ما که موضوعش فرق نکرده بود، مشمول اینماد نشود. اتفاق بعدی این بود که درگاه آیدی‌پی که با آن کار می‌کردیم پول‌های ما را تسویه نکرد و گفت شاپرک دیگر تسویه نمی‌کند. البته من معتقدم مشکل از خود آیدی‌پی بوده است، ولی به هر حال پول‌های ما را تسویه نمی‌کردند و به‌نوعی ما را گروگان گرفته بودند.

گفتند چون اینماد این کار را کرده و شاپرک حساس شده، به ما پول نمی‌دهد و ما هم نمی‌توانیم با شما تسویه کنیم. البته با پیگیری‌های زیاد این مشکل برطرف شد و با ما تسویه کردند. ولی ما عملاً دیگر از آن درگاه استفاده نمی‌کنیم، چون ریسک زیادی دارد و نمی‌توان هر دفعه برای تسویه پول از دیگران کمک گرفت.

از طرف دیگر به پشتیانی اینماد هم گفتیم که آقای رهبری گفته‌اند کار شما مشکلی ندارد و فقط خریدوفروش مشکل دارد، اما گفتند شما تحلیل ارائه می‌دهد و ما به تحلیل مجوز نمی‌دهیم. در نهایت ما دیگر نمی‌توانیم از درگاه‌های ریالی استفاده کنیم.

موضوع را از طریق مراجع دیگر هم پیگیری کرده‌اید؟
ما به سراغ دیوان عدالت اداری هم رفتیم و شکایت کردیم و گفتیم کار اینماد برخلاف قانون است و قانون چنین اجازه‌ای به اینماد نداده است، ولی بعید می‌دانم تا الان اتفاق خاصی افتاده باشد و احتمالاً زمان می‌برد تا به نتیجه برسد.