وضعیت تحصیلی زنان در ایران خوب است اما امان از وضعیت کاری!

علاقه‌مندم در این نشست به آماری اشاره کنم که در گزارش انجمن وی‌سی آرژانتین آمده است. مقدمه این گزارش به شاخص شکاف جنسیتی (Gender Gap Index) که مجمع جهانی اقتصاد از سال ۲۰۰۶ به محاسبه این شاخص می‌پردازد، شروع شده است. این شاخص در چهار محور شکاف جنسیتی را می‌سنجد که یکی از آن‌ها بحث مشارکت در فرصت‌های اقتصادی است، دیگری مشارکت در موقعیت‌های سیاسی، بعدی فرصت‌های آموزشی و در پایان هم محور مباحث سلامت است که متأسفانه کشور ما ایران در این شاخص میان ۱۵۶ کشور، رتبه ۱۵۰ را دارد. بدترین کشور افغانستان و بهترین کشور هم ایسلند است.

اگر نگاهی به وضعیت کشورمان بیندازیم، می‌بینیم تا مرحله‌ای که به آموزش عالی و دانشگاه مربوط است، خانم‌ها خوب عمل می‌کنند و سهم مناسبی دارند. اما وقتی وارد حوزه کسب‌و‌کار می شویم، درمی‌یابیم که زنان به خاطر ضعف اعتمادبه‌نفس خودشان دستمزد کمتری نسبت به مردان طلب می‌کنند و اتفاقا در بخش مربوط به اقتصاد شاخصی که گفتم، یکی از مباحث مهم، برابری حقوق و دستمزد خانم‌ها و آقایان است.

ایران در محور تحصیلات نمره بسیار خوبی دارد و نمره‌اش از صفر تا یک ۹۵/۰ است. اما در محور توانمندسازی سیاسی نمره ۰۳/۰ را کسب کرده‌ایم، یعنی حضور زنان در موقعی‌های تأثیرگذار سیاسی خیلی کم است. در محور سلامت و آموزش خوب هستیم و در محور سیاست‌ و توانمندسازی سیاسی مقداری ضعیف‌تر.

این اعدادی که گفتم متعلق به ۲۰۲۱ است و نمایانگر وضعیت امروز جامعه ما. چیزی که آن گزارش در مورد حضور زنان در اکوسیستم استارتاپی آرژانتین بیان می‌کرد این بود که متأسفانه علیرغم این‌که فرض کنیم حدود ۲۰ درصد استارت‌آپ‌هایی که در آن کشور هستند، بنیان‌گذاران زن دارند، تقریبا ۲ درصد از این‌ها موفق می‌شوند از وی‌سی‌ها سرمایه بگیرند.

در همین گزارش آمده که یک خانم انگلیسی که پنج سال تلاش داشته برای استارتاپ خودش تأمین سرمایه کند، تحقیقی انجام می‌دهد و به نتایج جالبی دست می‌یابد. او با کدگذاری سؤالاتی که از بنیان‌گذاران خانم و آقا پرسیده می‌شود، متوجه می‌شود سؤالاتی که سرمایه‌گذاران از خانم‌های بنیان‌گذار می‌پرسند، بیشتر درباره جنبه‌های ریسک سرمایه‌گذاری است، مثل اینکه اگر فلان اتفاق بیفتد، شما چه خواهید کرد؟ در حالی که محور سؤالات سرمایه‌گذاران از مردان بنیان‌گذار درباره آینده کسب‌و‌کار است، مثل اینکه برنامه شما برای توسعه کسب‌و‌کارتان چیست؟

نکته دیگری که این محقق دریافت، این بود که محیط صندوق‌های سرمایه‌گذاری خطرپذیر و ترکیب تصمیم‌گیرندگان این صنعت بسیار مردانه است. حتی اگر در کمیته تصمیم‌گیری خانمی وجود داشته باشد، ناخودآگاه به واسطه مردانه بودن آن صنعت، عملا تأثیر می‌گیرد.