کارنگ رسانه اقتصاد نوآوری است. رسانه‌ای که نسخه چاپی آن هر هفته شنبه‌ها منتشر می‌شود و وب‌سایت و شبکه‌های اجتماعی‌اش هر ساعت، اخبار و تحولات این بخش از اقتصاد را پوشش می‌دهند. در کارنگ ما تلاش داریم کسب‌وکارهای نوآور ایرانی، استارتاپ‌ها، شرکت‌های دانش‌بنیان و دیگر کسب‌وکارها کوچک و بزرگی که در بخش‌های مختلف اقتصاد نوآوری در حال ارائه محصول و خدمت هستند را مورد بررسی قرار دهیم و از آینده صنعت، تولید، خدمات و دیگر بخش‌های اقتصاد بگوییم. کارنگ رسانه‌ای متعلق به بخش خصوصی ایران است.
عبارت «کبریت بی‌خطر» آن‌قدر خوب با مشتری پیوند خورده که تبدیل به یک مثل شده است. این عبارت، شعار کلیدی کارخانه کبریت توکلی بود که توانست چند دهه خود را در بازار کبریت کشور به رخ بکشد. گرچه کبریت‌سازی توکلی خودش را با همین شعار ساده ولی هوشمندانه به یکی از اجزای فرهنگ طنازی کشور تبدیل کرد، اما این تنها خدمت خاندان توکلی به اقتصاد کشور نبود.
توکلی چگونه تبدیل به تولیدکننده سرشناس در بازار رقابتی کبریت‌سازی در سال‌های آغاز قرن شد و مسیری که پایه‌گذاری کرد، چه تأثیری در رشد صنعت کشور داشت؟ تقی توکلی، پایه‌گذار کارخانه، از فرزندان خانواده توکلی است که پس از قرارداد ترکمانچای از ایروان به تبریز مهاجرت کردند.
مهاجرت این خانواده به ایران با ناآرامی‌های سیاسی در مرزهای شمالی کشور همزمان بود و حواشی درگیری‌‌های پس از جنگ جهانی اول روزهای سختی را برای این خانواده و فرزندان رقم زد.
توکلی‌ها پس از استقرار در تبریز با موج نیاز به کبریت در دهه نخست قرن همراه می‌شوند و کارگاه خود را در سال 1310 در تبریز راه‌اندازی می‌کنند. بروز ناآرامی‌های سیاسی در کشور و ماجراهایی که در تبریز و شهرهای پیرامون آن رخ می‌دهد، موجب تعطیلی کارگاه می‌شود، اما توکلی چند سال بعد و دوباره آن را زنده می‌کند که این مرتبه با بروز جنگ جهانی دوم همزمانی پیدا می‌کند.
زندگی کارخانه پس از مرگ بنیانگذارش در سال 1337 و با حضور فرزندش همچنان ادامه می‌یابد. اما محمدتقی توکلی، مهندس جوانی که از آمریکا برای اداره کارخانه پدر بازگشته بود، تنها به اداره امور جاری کارخانه بسنده نمی‌کند. او کمبودهای زیرساخت کارخانه را پیدا می‌کند و دست به کار رفع آن‌ها می‌شود.
یکی از ویژگی‌های ماندگار اقدامات توکلی آن است که به جای متوقف شدن در مقابل رقابت سنگین با محصولات خارجی و کاهش اقبال عمومی به کبریت، روند کاهش هزینه و مدیریت زیرساخت تولید را در پیش می‌گیرد.
بر پایه همین دیدگاه است که وی نخستین کارخانه برق خصوصی کشور را در کنار کبریت‌سازی می‌سازد و برای تدارک قطعات یدکی، کارگاه تولید ماشین‌آلات را ایجاد می‌کند تا چرخه تولید کبریت با کمترین مشکل ادامه یابد. توکلی همچنین با انتخاب هوشمندانه شعار «کبریت بی‌خطر» تلاش برای خلق ارزش و کارآمدی در دیدگاه مشتری را به شکلی اثرگذار دنبال می‌کند.
در حالی که بررسی بازار جهانی در میانه دهه 30 نشان می‌دهد کبریت‌سازی در مقابل فناوری‌ها و ابزارهای نوین جایگاه خود را از دست خواهد داد، توکلی از ظرفیت‌هایی که در اختیار دارد استفاده و اقدام به تأسیس کارخانه‌هایی متناسب با نیازهای جدید می‌کند. ساخت نخستین کارخانه نئوپان، نخستین کارخانه روکش فورمیکا و نخستین کارخانه تولید صنعتی کابینت آشپرخانه نتیجه همین راهبرد است.
در نتیجه همین اقدامات است که او نه‌تنها کارخانه خود را تا چند دهه بعد فعال نگه می‌دارد، بلکه مورد توجه کارگزاران دولتی قرار می‌گیرد و درگیر تأسیس کارخانه مس سرچشمه و سپس وزارت نیرو می‌شود. پایه‌گذار شعار «کبریت بی‌خطر» راه عبور از مخاطرات بازار را برای کارخانه خود هموار کرد و طی سال‌های بعد از آن به بسیاری از مدیران آموخت که برای گذر از چالش‌های فناوری‌های نو باید آماده شد و تلاش کرد.
لینک کوتاه: https://karangweekly.ir/5zn8
