کارنگ رسانه اقتصاد نوآوری است. رسانهای که نسخه چاپی آن هر هفته شنبهها منتشر میشود و وبسایت و شبکههای اجتماعیاش هر ساعت، اخبار و تحولات این بخش از اقتصاد را پوشش میدهند. در کارنگ ما تلاش داریم کسبوکارهای نوآور ایرانی، استارتاپها، شرکتهای دانشبنیان و دیگر کسبوکارها کوچک و بزرگی که در بخشهای مختلف اقتصاد نوآوری در حال ارائه محصول و خدمت هستند را مورد بررسی قرار دهیم و از آینده صنعت، تولید، خدمات و دیگر بخشهای اقتصاد بگوییم. کارنگ رسانهای متعلق به بخش خصوصی ایران است.
شرکت تپسی پس از آنکه اعلام شد، اسنپ طی حکم قطعی دادگاه از تمام اتهامات وارده در خصوص استفاده از سیمکارتهای جعلی برای جمعآوری اطلاعات کاربران راننده تپسی تبرئه شده است، اعلام کرد که رأی قطعی شورای رقابت در ارتباط با غیررقابتی بودن اقدامات این شرکت پابرجاست و رد محکومیت کیفری شرکت اسنپ در دادگاه، ناقض رأی شورای رقابت مبنی بر ارتکات رویه ضد رقابتی توسط این شرکت نیست و این شرکت تنها از محکومیت کیفری تبرئه شده است.
ماجرای پرونده اسنپ و تپسی چه بود؟
معاون حقوقی تپسی پیش از این در گفتوگویی با کارنگ عنوان کرده بود که پرونده این شکایت مربوط به سال ۹۹ بوده و در نهایت جلسه بررسی این شکایت در شورای رقابت در تاریخ ۲۰ اسفند سال ۱۴۰۱برگزار شده است.
نگین انصاری در این گفتوگو در مورد جزئیات این اتفاق توضیح میدهد: «ماجرا از این قرار بوده که در آذر و دی سال ۹۸، با هزار سیمکارت درخواست سفر در تپسی ثبت میشود و بلافاصله بعد از قبول سفر از طرف راننده این سفرها لغو میشود. ما به این تعداد بالای لغو سفر شک کرده و در نهایت به دنبال پیگیری علت آن افتادیم.»
او ادامه میدهد: «در روند بررسی متوجه رفتارها و اتفاقهای مشابهی شدیم. از جمله اینکه این هزار سیمکارت مربوط به ایرانسل با شمارههای مشابه بوده و از طرف دیگر به الگوی رفتاری تماس این شمارهها توجه کردیم و مشخص شد این سیمکارتها یک سفر موفق هم انجام ندادهاند و تمام سفرهایشان لغو شده است.»
به گفته انصاری، از این طریق اطلاعات ۱۴ هزار راننده را به دست آورده است. همچنین الگوی درخواست سفر آنها هم یکسان بود و در ساعت اداری درخواست سفر میدادند. برای همین برای تپسی مشخص شد که این یک کار سازمانیافته است. طبعاً هم به اسنپ مشکوک شدیم چون این شرکت رقیب ماست و سابقه رفتارهای ضدرقابتی هم داشته و رویکرد انحصارگرانه دارد و تمام تلاشش را میکند تا رقیب را تضعیف و از بازار بیرون کند.»
او میگوید که به دنبال این اتفاق آنها به دادسرای جرائم رایانهای مراجعه و شکایت کیفری ثبت کردهاند، در نهایت هم بعد از استعلامهای انجامشده مشخص میشود که این سیمکارتهای ایرانسل همگی متعلق به شرکت اسنپ بوده است.
انصاری ادامه میدهد: «بعد از این مرحله شکایت خود را به دلیل شرایط ایجادشده ضدرقابتی به شورای رقابت تسلیم کردیم. در این زمینه شورای رقابت هم بررسیهای لازم را انجام و رأی به تخلف اسنپ داد. نکته مهم این است که اسنپ با این کار ۱۴ هزار راننده ما را که برای آموزش و بهکارگیری در چرخه فعالیت تپسی برایشان هزینه شده بود به صورت آماده به خدمت خود گرفته است.»
به گفته او این اولین بار نیست که اسنپ این کار را میکند و در سال ۱۳۹۶ نیز این شرکت به خاطر نصب اپ روی گوشی رانندگان تپسی حرکتهای ضدرقابتی را شروع کرد و در این زمینه هم شکایتی در شورای رقابت ثبت شده است.
اتهام اسنپ در دادگاه چه بود؟
در شکایت تپسی در دادگاه که اسنپ از آن تبرئه شد، مواردی مانند دسترسی غیرمجاز، جعل رایانهای (ساخت جعلی) و اخلال در نظم و تشویش اذهان عمومی مطرح شده بود که در نهایت دادگاه هیچ کدام از این موارد را محرز ندانست.
اکنون تپسی پس از اعلام تبرئه اسنپ توسط دادگاه، عنوان کرده است: «در پی اقدامات اسنپ در ارتباط با پرونده ۱۰۰۰ سیمکارت، شرکت تپسی دو شکایت در این ارتباط انجام داده است. شکایت اول به شورای رقابت و در باب ضد رقابتی بودن این اقدام انجام گرفته و شکایت دوم، به دادگاه کیفری در باب مجرمانه بودن اقدام ارائه شده است. شکایت اول منجر به صدور رأی قطعی شورای رقابت مبنی بر ضد رقابتی بودن اقدامات این شرکت شد و در شکایت دوم، که نتیجه آن اخیرا اعلام شده است، این شرکت از محکومیت کیفری تبرئه شده است.»
قونقا؛ کسبوکاری که میگوید قربانی رفتار ضدرقابتی شده است
به نظر میرسد این رویههای ضدرقابتی سابقه طولانیتری دارند و هیچ شرکتی؛ چه کوچک و چه بزرگ از دست آنها در امان نبوده و نیست. شرکتهای بزرگی چون اسنپ و تپسی در سالهای اخیر خدمات زیادی به مردم ارائه دادهاند و دسترسیها را بسیار آسانتر کردهاند، اما این فقط یک روی سکه است.
دیدن روی دیگر سکه شاید زمانبر باشد و شاید تا همین اواخر و قضیه پرونده میان اسنپ و تپسی دیده نمیشد. حالا با مطرحشدن این پرونده این پرسش مهم بار دیگر مطرح شده که رویههای ضدرقابتی و انحصارطلبی شرکتهای بزرگ چقدر فرصت رشد را از استارتاپهای کوچک و نوپا میگیرد.
یکی از کسبوکارهایی که ادعا میکند بر اثر رویههای این دو غول تاکسی اینترنتی آسیب دیده و حتی تعطیل شده، «قونقا»ست. قونقا یک استارتاپ تاکسی اینترنتی در شهر تبریز بود که در اواخر سال ۱۳۹۴ تأسیس شد. این استارتاپ دو سال بعد یعنی در اواخر ۱۳۹۶ تعطیل شد. قونقا در شهر تبریز پنج هزار راننده داشت و توانسته بود خدمات قابل توجهی را به مردم این شهر ارائه دهد.
گفتوگوی کارنگ با شهرام اشرفنیا، بنیانگذار تاکسی اینترنتی قونقا درباره رفتاری ضدرقابتی که منجر به از میان رفتن این کسبوکار کوچک در حوزه کسبوکارهای اینترنتی شد را میتوانید اینجا بخوانید.
لینک کوتاه: https://karangweekly.ir/ttr2