کارنگ رسانه اقتصاد نوآوری است. رسانه‌ای که نسخه چاپی آن هر هفته شنبه‌ها منتشر می‌شود و وب‌سایت و شبکه‌های اجتماعی‌اش هر ساعت، اخبار و تحولات این بخش از اقتصاد را پوشش می‌دهند. در کارنگ ما تلاش داریم کسب‌وکارهای نوآور ایرانی، استارتاپ‌ها، شرکت‌های دانش‌بنیان و دیگر کسب‌وکارها کوچک و بزرگی که در بخش‌های مختلف اقتصاد نوآوری در حال ارائه محصول و خدمت هستند را مورد بررسی قرار دهیم و از آینده صنعت، تولید، خدمات و دیگر بخش‌های اقتصاد بگوییم. کارنگ رسانه‌ای متعلق به بخش خصوصی ایران است.
جای خالی پست سبز در ناوگان لجستیک خصوصی
به بهانه ورود موتورهای برقی به ناوگان شرکت ملی پست پرسیده‌ایم چرا چنین امکانی در اختیار شرکت‌ها و استارتاپ‌ها قرار نگرفته است؟
پست سبز یکی از روش‌های مهم برای جلوگیری از آلایندگی در دنیاست. در روزهای نه‌چندان غریبی که هوای تهران به‌ندرت تجربه روزهای پاک و سالم داشته، انجام حدود۲۰ میلیون سفر در روز رقم بالایی است. بنابراین رونمایی از موتورهای برقی برای استفاده در لجستیک شهری شرکت پست، اتفاق خوشایندی است که رقم خورده است.
یکم بهمن ۱۴۰۱ شاهد رونمایی از ناوگان موتورسیکلت‌های برقی‌ای بودیم که قرار است جایگزین موتورهای بنزینی در ناوگان شرکت پست شوند و این امکان که در آینده حداقل تردد ۴۰ درصد از سفر‌های داخل شهری در تهران به وسیله دوچرخه معمولی و برقی، اسکوتر برقی و موتورسیکلت برقی انجام شود، کمک بزرگی به کاهش آلودگی هوا خواهد کرد و برنامه‌ریزان و مسئولان شهری می‌توانند روی آن تفکر و برنامه‌ریزی گسترده داشته باشند.
ماجرای موتورهای برقی پست دقیقاً چیست؟
در فاز اول قرار است ۵۰۰ دستگاه موتورسیکلت برقی وارد ناوگان موتوری پست شود که ۹۰ دستگاه آن یکم بهمن و ۳۰۰ دستگاه تا پایان سال و ۱۰۰ دستگاه اوایل سال آینده وارد ناوگان می‌شود.
بعد از آن نوبت به ناوگان ماشینی و جایگزینی آن با ناوگان ماشینی پستی برقی می‌رسد. در ناوگان عریض و طویل شرکت پست تعداد ۱۵۶۹ کامیون پستی و ۵۳۰۰ موتورسیکلت پستی با ۱۰ هزار نفر نیروی انسانی مشغول به کارند و این جایگزینی شاید بتواند تأثیری بر هوای آلوده شهر و برداشتن غبار از چهره آسمان تهران داشته باشد! در حالی که هر سفر نامه‌رسان به طور متوسط از ۲۰۰ نفر سفر جلوگیری می‌کند، این عدد در شهر تهران بالغ بر ۳۰۰ نفر سفر را کاهش می‌دهد.
البته این ظرفیت دیده شده که تعداد ناوگان موتورسیکلت‌های برقی‌ای که تحویل شود به ۷۵۰ دستگاه موتور برقی افزایش یابد. این تفاهم‌نامه بین شهرداری، شرکت پست، وزارت ارتباطات و سازمان محیط زیست منعقد شده و قبل از اجرای طرح به صورت گسترده، طرح پایلوت آن نیز انجام شده است.
بخشی از تأمین مالی خرید موتورهای برقی شرکت ملی پست توسط بانک قرض‌الحسنه مهر ایران انجام شده است. این بانک در چهارچوب طرح حمایتی، ۵۰ میلیون تومان وام قرض‌الحسنه پرداخت می‌کند که بازپرداخت آن نیز ۶۰ ماهه خواهد بود.
تاکنون ۵۰ فقره وام توسط بانک قرض‌الحسنه مهر ایران پرداخت شده و روند پرداخت وام برای خرید موتور برقی توسط این بانک ادامه دارد. همچنین این موتورسیکلت‌های برقی توسط یک شرکت دانش‌بنیان ایرانی تولید شده است. این موتورها با باتری سوآپ حرکت می‌کنند و لازم نیست راکبان هر دفعه موتورسیکلت‌هایشان را شارژ کنند.
سهم خصوصی‌ها از لجستیک سبز چیست؟
واگذاری این موتورسیکلت‌ها در ظرفیت خالی ناوگان بخش خصوصی لجستیک با امکانات و تسهیلاتی که در بالا ذکر شد، امری است که می‌توان روی آن فکر کرد. علی حسینی، مدیرعامل شرکت لینک اکسپرس در این خصوص می‌گوید: «واگذاری موتورسیکلت‌های برقی اگر در قالب تسهیلات بانکی مناسبی به بخش خصوصی انجام شود، اتفاقات خوبی در این صنعت رقم خواهد خورد.
چه آنکه کشورهای زیادی در دنیا که حتی مشکل آلودگی در کلان‌شهرها را ندارند، زودتر از اینها به این فکر افتاده‌اند که در بخش لجستیک عمومی و خصوصی از ناوگان موتورسیکلت و حتی خودروهای برقی بدون کربن استفاده کنند و حتی بخش عمده‌ای از ناوگان خودرویی خود را که اغلب شامل حال خودروی ون می‌شود، به صورت الکتریکی درآورده‌اند.»
وی افزود: «در ایران ایجاد زیرساخت‌هایی که برای موتورسیکلت‌های برقی مناسب باشد، مهم‌تر از هر چیز است زیرا اگر مشکل شارژ باتری، تعمیر و نگهداری و مکانیک این موتورها یا خودروها و… فراهم شده باشد، کمک بسیار زیادی به هوای پاک در تهران و کلان‌شهرها خواهد کرد و این چیزی نیست که بر کسی پوشیده باشد.»
حسینی تأکید کرده بسیاری از شرکت‌های لجستیکی در بخش خصوصی قطعاً از ایجاد چنین امکانی استقبال خواهند کرد. به شرط آنکه زیرساخت‌های آن نیز مهیا باشد. وی خاطرنشان کرد: «شرکت‌های لجستیکی‌ای که ناوگان تملیکی دارند می‌توانند این امکان را در اختیار سفیران خود قرار دهند که به شرط تملیک به راکبان، موتورهای برقی را در اختیار سفیران قرار دهند.»
هر موتوری به کار لجستیک پستی نمی‌آید
ناوگان لجستیک با توجه به اینکه یک ناوگان باربری محسوب می‌شود و اغلب اوقات راکبان به جای تحویل یک بسته، چندین بسته را پیکاپ و دلیوری می‌کنند، این مسئله که این موتورها گنجایش نصب باکس را داشته باشند، موضوع دیگری است که با وحید اسماعیلی، مدیرعامل پست تعارف مطرح کردیم.
او در این خصوص می‌گوید: «تجربه‌ای که ما داشته‌ایم و قبلاً راکبان ما برای خرید اقدام کرده بودند، این بوده که موتورهای برقی قابلیت نصب باکس ندارند. ما در سرویس‌هایی که به راکبان بار را می‌سپاریم، معمولاً چندین بسته در ابعاد کوچک و بزرگ را به آنان می‌دهیم و اگر باکس روی موتورها نصب نشود، عملاً این موتورها برای سرویس‌های غیر آندیمند مناسب نیست.»
وی می‌افزاید: «این موتورها برای اسنپ یا الوپیک که حدوداً در مجموع ۲۰ هزار موتورسیکلت در اختیار دارند و از سرویس آندیمند استفاده می‌کنند، مناسب‌تر است. زیرا این سرویس‌ها در هر مسیر، تک‌مرسوله را حمل می‌کنند و اغلب به دلیل تردد بیشتر در مناطق پرتراکم و پر ترافیک شهری، آلایندگی بیشتری نیز از لحاظ صوتی و هوا ایجاد می‌کنند.»
به عقیده او اگر برنامه‌ریزی برای بخش خصوصی انجام شود، به دلیل تعداد بیشتر راکبانی که ناچارند برای هر سرویس در نقاط مختلف شهر تردد کنند، بهتر است روی بهسازی ناوگان این دو شرکت انجام شود.
برقی‌شدن پست، یک آرزوی دست‌یافتنی؟
اهمیت سبز‌کردن حمل‌و‌نقل پستی در کشور بر کسی پوشیده نیست. اما به نظر می‌رسد صرفاً با تأکید بر نقش دولتی‌ها در این صنعت نتوان در این زمینه کاری پیش برد. اگرچه مدیرعامل شرکت ملی پست با اشاره به اینکه سرانه پستی در کشور ما بسیار کمتر از سایر کشورهاست، گفته سرانه پستی در کشور آمریکا ۱۲۰۰، اتحادیه اروپا ۹۰۰ اما در کشور ما ۲۰ است و روزانه حدود ۲۰ میلیون سفر در کلان‌شهر تهران انجام می‌شود که امکان تردد ۴۰ درصد از این سفر‌ها به وسیله دوچرخه معمولی و برقی، اسکوتر برقی و موتورسیکلت برقی ممکن است.
اما برای توسعه این بازار باید نقش و البته سهم خصوصی‌ها را بیش از گذشته در نظر گرفت. حتی وقتی قرار است موتورهای برقی به خیابان‌های تهران بیایند، نمی‌توان آنها را نادیده گرفت.
لینک کوتاه: https://karangweekly.ir/1frl
