کارنگ رسانه اقتصاد نوآوری است. در کارنگ ما تلاش داریم کسبوکارهای نوآور ایرانی، استارتاپها، شرکتهای دانشبنیان و دیگر کسبوکارها کوچک و بزرگی که در بخشهای مختلف اقتصاد نوآوری در حال ارائه محصول و خدمت هستند را مورد بررسی قرار دهیم و از آینده صنعت، تولید، خدمات و دیگر بخشهای اقتصاد بگوییم. کارنگ رسانهای متعلق به بخش خصوصی ایران است.
والمارت، تارگت، هومدیپات و والگرینز ازجمله خردهفروشان بزرگی هستند که از افزایش سرقتهای سازمانیافته که در سطح جرائم جنایی است، شکایت کردهاند.
مرکز تحقیقات پیشگیری از زیان که در سال ۲۰۰۰ با بودجه تارگت راهاندازی شد و مستقر در دانشگاه فلوریدا در گینزویل است، صدها فناوری ضد سرقت را برای بخش تسویهحساب خردهفروشیها، راهروهای مراکز بهسازی خانه یا پارکینگ مرکز خرید آزمایش کرده است.
همه سرقتها در فروشگاه اتفاق نمیافتد. صنعت خردهفروشی به دنبال اقدامات دیگری ازجمله قوانین جدیدی است که گمان میرود برای جلوگیری از جرائم لازم است، اما این امید وجود دارد که هوش مصنوعی و فناوریهای مرتبط با آن برای جلوگیری از سرقت در فروشگاههای بزرگ کمککننده باشند.
دشوار شدن سرقت
هوش مصنوعی بهسرعت در حال نفوذ در اغلب زمینههاست. اگرچه تعادل بین پتانسیل نظری و بهرهوری تنها با گذشت زمان مشخص میشود، روند جدیدی در دنیای خردهفروشیهای بزرگ در حال شکل گیری است؛ جایی که در کنار فناوری ضدسرقت برای مبارزه با موج روبهرشد جرائم سازمانیافته، از هوش مصنوعی نیز استفاده میشود.
در چند سال گذشته دزدی کالا در مقیاس بزرگ افزایش داشته و میلیاردها دلار ضرر به خردهفروشان تحمیل کرده و از خریداران و کارمندان فروشگاهها گرفته تا بخش توزیع و زنجیره تأمین را به خطر انداخته است.
والمارت، تارگت، کروگر، میسیز، سیویاس و سایر خردهفروشان بزرگ برای توسعه و استقرار نسل بعدی سیستمهای نظارت تصویری، دوربینهای تشخیص چهره، خوانندگان پلاک و وسایل نقلیه، رباتهای امنیتی مستقل، برچسبهای شناسایی فرکانس (RFID)، قفلهای کیس هوشمند و نرمافزارهای تحلیلی پیشبینیکننده در حال همکاری با شرکتهای فناوری هستند. سالهاست نسخههایی از این نوع فناوریهای امنیتی وجود دارد، اما اکنون توسط هوش مصنوعی قدرتمند شدهاند.
کریستین بکنر، معاون فناوری خردهفروشی و امنیت سایبری مرکز ملی خردهفروشان ایالات متحده (یک انجمن تجاری مستقر در واشنگتن) میگوید: «بسیاری از فروشندگان و تأمینکنندگان، هوش مصنوعی را به فناوریهای موجود اضافه میکنند.» بکنر میگوید هوش مصنوعی ابزار قدرتمندی است، اما خردهفروشان باید از مسائل بحثبرانگیزی که در سال گذشته مطرح شده، آگاه باشند.
او میافزاید: «با توجه به نامشخص بودن نتایج پیشبینی برخی ابزارهای هوش مصنوعی، خردهفروشان باید از هوش مصنوعی بهگونهای استفاده کنند که حفاظ مناسب داشته باشد. اگر از آنها برای حمایت از فعالیتهای پیشگیری از ضرر و زیان استفاده میکنید، این کار را به گونهای انجام دهید که مشتریان یا کارمندان قبل از تصمیمگیری از عواقب احتمالی آن مطلع باشند. انسانها را در جریان نگه دارید.»
هدف اصلی این فناوریها برای خردهفروشان و کارشناسان پیشگیری از زیان، لزوماً دستگیر کردن دزدان در حین عمل نیست، بلکه کمتر جذاب و سختتر نشان دادن ارتکاب آن جرائم و منصرفکردن آنهاست.
استفاده از مترسکهای پیشرفته
دکتر رید هیز، مدیر شورای تحقیقات پیشگیری از زیان (اتاق فکری متشکل از محققان، خردهفروشان، شرکتهای فناوری، تولیدکنندگان و متخصصان مجری قانون) میگوید: «اولین چیزی که به آن نگاه میکنیم این است که آیا میتوانیم این افراد را، قبل از اینکه قربانیان وجود داشته باشند، شناسایی کنیم؟ ما در تلاشیم تا متخلف یا متخلفان را وادار کنیم که به خود بگویند اینجا و الان نه. این به نظر درست نمیرسد.»
هیز افزود: «ما آزمایشهای در مقیاس بزرگ، دقیقاً شبیه آزمایشهای بالینی تصادفیسازیشده و کنترلشده انجام میدهیم. مانند مترسکهای پیشرفته، پیشگیری متخصصانه برخی مجرمان را دور میکند، اما برخی دیگر از کنار آن عبور میکنند.»
دان برتیوم که بخش فناوری نشریه «چیناستور ایج» را پوشش میدهد، میگوید: «دزدها سادهترین حالت ممکن را میخواهند. اگر فروشگاه شما دارای پروتکلهای امنیتی اولیه است، آنها به فروشگاهی میروند که به آن مجهز نشده است.»
بسیاری از جرائمی که بهعنوان سرقتهای سازمانیافته خردهفروشی طبقهبندی میشوند، در فروشگاهها اتفاق نمیافتند، بلکه در نقاط مختلفی در سراسر زنجیره تأمین و سیستمهای توزیع رخ میدهند و به راهحلهای خاص خود نیاز دارند.
بر اساس دادههای نظرسنجی فدراسیون ملی خردهفروشی ایالات متحده و تحقیق توسط ائتلاف ملی اجرای قانون، مجموع کاهش خردهفروشی سالانه در سال ۲۰۲۱ -کاهش موجودی فیزیکی ناشی از سرقت یا دلایل مختلف دیگر- ۹۴.۵ میلیارد دلار بود که از ۹۰.۸ میلیارد دلار در سال ۲۰۲۰ افزایش داشت و نیمی از آن ناشی از جرائم سازمانیافته خردهفروشی بود.
در واقع فدراسیون ملی خردهفروشی ایالات متحده گزارش داد خردهفروشان به طور متوسط شاهد افزایش ۲۶.۵درصدی در حوادث و جرائم سازمانیافته خردهفروشی در سال ۲۰۲۱ بودند. هشت نفر از ۱۰ خردهفروش از ۶۳ خردهفروش مورد بررسی گفتهاند که خشونت و پرخاشگری مرتبط با جرائم سازمانیافته خردهفروشی افزایش یافته است. فدراسیون ملی خردهفروشی ایالات متحده گفت خردهفروشان بودجه خود را برای پیشگیری از زیان و بهبود فناوری و ۵۲.۴ درصد هزینهها را به طور خاص برای سرمایه و تجهیزات افزایش میدهند.
هوش صحنه
«آکسیس کامینیکیشنز»، یک شرکت سوئدی در گروه کنون (Canon) که از اواسط دهه ۱۹۹۰ فناوری دوربینهای متصل به اینترنت را ارتقا داده، اکنون در حال بهرهبرداری از هوش مصنوعی برای تجزیه و تحلیل متادیتا گرفتهشده از تصاویر ویدئویی توسط دوربینهای نصبشده در خارج و داخل محیطهای خردهفروشی است.
جیمز استارک، مدیر توسعه بخش آکسیس میگوید: «متادیتای آنچه دوربین واقعاً میبیند، مانند آنچه چشمان ما به مغزمان منتقل میکند، هوشی فرای تصاویر است.» استارک از آن بهعنوان «هوش صحنه» یاد میکند.
بهعنوان مثال دوربینهای مجهز به هوش مصنوعی که روی برجهای مشرف به پارکینگ فروشگاه نصب میشوند، میتوانند فوراً تصاویر وسایل نقلیه و افراد را تجزیه و تحلیل و به شناسایی فعالیتهای مشکوک کمک کنند. این دوربینها هشدار بلندگوها و نورافکنها را فعال میکنند تا دزدان احتمالی را بترسانند.
اگر افراد شرور وارد فروشگاهها شوند، اغلب با انبوهی از فناوریها مواجه میشوند که برای جلوگیری از سرقت طراحی شدهاند. دهها سال است که نظارت تصویری وجود داشته، اما سیستمهای دوربینهای پیشرفته امروزی با استفاده از هوش مصنوعی، قفسهها، کیسهای نمایش و خطوط پرداخت را کنترل میکنند و دادههایی را جمعآوری میکنند که با استفاده از نرمافزار پیشبینی تجزیه و تحلیل میشوند.
برخی خردهفروشان با وجود نگرانیهای قانونی و حفظ حریم خصوصی از سیستمهای دوربین دارای نرمافزار تشخیص چهره برای کمک به شناسایی مجرمان استفاده میکنند.
اگرچه برخی شهرها و ایالتها ممنوعیت یا محدودیتهایی دارند، هیچ قانون فدرالی برای این فناوری وجود ندارد. بهطور کلی نظارت ضعیف، نگرانیهایی را در میان مدافعان حقوق مدنی و حریم خصوصی در مورد سوگیری درباره شناسایی و ردیابی و استفاده بیش از حد از فناوری ایجاد کرده است.
برچسبهای نرم غیرقابل شناسایی
دیوید جانستون، معاون حفاظت دارایی و عملیات خردهفروشی میگوید که انجمن موضع رسمی در مورد استفاده از تشخیص چهره ندارد، اما برخی خردهفروشان در حال استفاده و آزمایش آن هستند.
جانستون گفت: «این یک ابزار تحقیقاتی خوب برای کمک به خنثی کردن مجرمان و شناسایی افرادی است که به فروشگاه شما میآیند. با توجه به پیشرفت فناوری و انتظارات خریداران و نگرانیهای تنظیمگر، ما آن را منتشر خواهیم کرد.»
از سوی دیگر، سیستمهای نظارت بر کالاهای الکترونیکی (EAS) از عوامل بازدارنده سرقت فروشگاهی در دنیای خردهفروشی هستند. خریداران پوشاک با برچسبهای پلاستیکی چسباندهشده به اجناس آشنا هستند که اگر در هنگام تسویهحساب حذف یا غیرفعال نشوند، هنگام خروج از فروشگاه هشدار میدهند.
خردهفروشان انواع جدیدی از برچسبهای نرم شناسایی فرکانس رادیویی (RFID) را به کار میبرند، مانند برچسب برند یا مراقبت تعبیهشده با سنسوری که در هنگام پرداخت غیرفعال میشود. این برچسبها برخلاف برچسبهای سخت، نهتنها برای خریداران بلکه برای سارقان نیز غیرقابل شناسایی هستند و ردیابی اقلام مسروقه، بازیابی آنها و پیگرد قانونی عاملان را برای مجریان قانون آسانتر میکند.
«سنسورماتیک سولوشنز»، واحدی از «جانسون کنترلز« مستقر در فلوریدا، از فروشندگان متعددی است که سیستمهای نظارت بر کالاهای الکترونیکی و برچسبهای نرم شناسایی فرکانس رادیویی و همچنین نرمافزارهای تحلیلی را ارائه میدهد. کریگ اسزکلانی، معاون و مدیر کل پیشگیری از زیان و مسئولیت سنسورماتیک میگوید: «برچسبهای نرم شناسایی فرکانس رادیویی یک هدف دوگانه دارند و بهعنوان ابزار مدیریت موجودی عمل میکنند که میتواند نشان دهد کالا در هر زمان کجاست؛ از تولید گرفته تا حملونقل به انبار و خردهفروش. این فقط مربوط به پیشگیری از زیان نیست، بلکه خردهفروشی و کارایی عملیاتی نیز هست.»
شناسایی از طریق بلاکچین
فناوری برچسبهای نرم شناسایی فرکانس رادیویی در برنامه امنیتی فروشگاهی که توسط لوز توسعه یافته، به نام «پراجکت آنلاک» گنجانده شده تا از سرقت ابزارهای برقی جلوگیری کند. در حین تولید، یک تراشه برچسبهای نرم شناسایی فرکانس رادیویی در محصولات تعبیه میشود که تقریباً برای مشتریان نامرئی است و در حالت غیرقابل اجرا تنظیم میشود. وقتی ابزار خریداری و اسکن شد، قفل آن باز شده و آماده استفاده است.
اگر به سرقت رفته باشد یا قفل آن باز نشود، محصول کار نخواهد کرد. علاوه بر این، هم ابزار برقی و هم بارکد روی جعبه حاوی یک شماره سریال منحصربهفرد هستند، بنابراین تراکنش در بلاکچین ثبت میشود و به فروشندگان و مجریان قانون اجازه میدهد تأیید کنند آیا کالا به طور قانونی خریداری شده است یا خیر.
شریل فریدمن، معاون آزمایشگاه نوآوری لوز میگوید: «ما از طریق همکاری با تیم حفاظت از دارایی و سایر گروهها در لوز، دائماً در حال نوآوری و استفاده از فناوری هستیم تا سعی کنیم تا جایی که میتوانیم یک قدم جلوتر از متخلفان باشیم و در عین حال تجربه خرید عالی برای مشتری را ارائه دهیم.»
فریدمن میگوید مجهز کردن فروشگاههای خردهفروشی جنبه دیگری نیز دارد؛ اطمینان از اینکه خریداران بیش از حد تحت فشار افزایش سطوح امنیتی، دوربینهای نظارتی، جعبههای قفلشده یا برچسبهای نرم شناسایی فرکانس رادیویی قرار نگیرند.