در سال‌های اخیر شرکت‌های دارای فناوری بالا و پیشرفته بیش از دیگران مورد توجه بوده و این نگاه وجود دارد که آینده صنایع متعلق به این شرکت‌هاست. بر اساس پیش‌بینی سازمان اقتصاد جهانی، در سال ۲۰۳۰ حدود ۹۰ درصد رشد اقتصادی مبتنی بر فناوری و ۸۵ درصد مربوط به صنایع های‌تک خواهد بود.
توجه به صنایع فناوری‌محور، زمانی که دنیا با بحران کرونا مواجه شد، بیش از گذشته افزایش یافت. تا جایی که سهام این شرکت‌ها با چنان رشد و جهشی مواجه شدند که در گذشته کمتر سابقه داشت. در حقیقت، از سال ۱۹۹۳ که اولین شرکت اینترنتی جست‌وجوگر به بورس آمریکا راه یافت تا سال ۲۰۰۰ که حباب شرکت‌های اینترنتی ترکید و سبب سقوط شدید شاخص‌های بورس آمریکا و جهان در ۱۰ مارس سال ۲۰۰۰ شد، همواره شرکت‌های های‌تک روبه‌رشد بودند.
اما نکته مهم‌تر اینکه رتبه نخست صادرات محصولات های‌تک در سال‌های اخیر در اختیار آمریکا نبوده و چین و آلمان در صادرات، پیشروتر از آمریکا بودند. بر اساس این گزارش، چین از سال ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۸ معادل ۵۳۷ میلیارد دلار صادرات محصولات های‌تک داشته که سهم جهانی آن 11/23 درصد بود. در همین دوره صادرات آلمان نیز ۱۹۴ میلیارد دلار بوده که سهم جهانی 37/8 درصدی داشته و در رتبه سوم نیز آمریکا با ۱۸۱ میلیارد دلار صادرات و سهم جهانی 8/7 درصدی، کره جنوبی با صادرات ۱۳۷ میلیارد دلاری و سهم جهانی 29/5 درصدی و سنگاپور با ۱۳۳ میلیارد دلار و سهم جهانی 74/5 درصدی در رتبه‌های بعدی در سطح جهانی قرار داشتند.
عقب‌نشینی صنایع های‌تک در ایران
اما ایران در این حوزه یکی از ضعیف‌ترین عملکردها را داشته و در رتبه شصتم (۶۰) جهانی قرار داد. در دوره مورد بررسی سال ۲۰۰۷ تا ۲۰۱۸ ایران تنها ۳۶۵ میلیون دلار صادرات داشته که سهم جهانی ایران 015/0 درصد بود.
محمدرضا مودودی، سرپرست سابق سازمان توسعه تجارت ایران در خصوص نقش صنایع های‌تک در صادرات کشور، چندی پیش گفته بود که از میان بیش از ۲۵۰۰ شرکت فعال در حوزه صنایع های‌تک و فناوری‌محور کمتر از ۲۰ درصد به فعل صادرات مشغول هستند که حجم کل صادرات آنها در سال‌های اخیر به کمتر از ۱۵۰ میلیون دلار رسید.
همچنین شافعی، رئیس اتاق بازرگانی ایران در آخرین واکنش به وضعیت صنایع های‌تک در سال گذشته گفته بود که سهم کشورمان در صادرات دانش‌بنیان‌ها و صنایع های‌تک (فناوری بالا) حدود یک درصد از صادرات ایران برآورد می‌شود که رقمی ناچیز است.
وضعیت بورسی دانش‌بنیان‌ها
در بازار سهام آمریکا، بورس نزدک شامل بیش از ۳۲۰۰ شرکت دارای فناوری بالا در زمینه فعالیت ارتباطی، مخابراتی، حمل‌ونقل، خدمات مالی و… است. بر خلاف بازار وال‌استریت و بورس نیویورک، بازار نزدک کاملاً الکترونیکی است. نزدک دومین بازار سهام بزرگ دنیا از لحاظ ارزش کل بازار است و گاهی اوقات به این بازار، فرابورس یا OTC هم گفته می‌شود.
در بازار سرمایه ایران حدود ۴۰ شرکت دانش‌بنیان وجود دارد که ارزش آنها بالغ بر ۳۰۰ هزار میلیارد تومان است که حدود چهار درصد از ارزش کل بازار سرمایه را تشکیل می‌دهد. این شرکت‌ها هم از زمان ورود به بازار بورس ارتقای ارزش چندبرابری و نجومی داشته‌اند که همین تفاوت ماهیتی در شرکت‌های دانش‌بنیان و استارتاپ‌هاست که باعث رشد نجومی آنها در بازار بورس شده است.
یکی از مهم‌ترین گروه شرکت‌های فناوری‌محور و های‌تک در ایران در زیرمجموعه شاخص رایانه قرار دارند. ۱۶ شرکت در این گروه فعال هستند. به‌پرداخت ملت، پرداخت الکترونیک سامان کیش، آسان‌پرداخت پرشین، ایران‌ارقام، توسعه فناوری خوارزمی و تجارت الکترونیک پارسیان کیش از جمله این شرکت‌ها هستند.
لینک کوتاه: https://karangweekly.ir/0rkw
