مجلسی‌‌ها برای پایان دادن به اختلاف ساترا و VODها چه اقداماتی انجام دادند؟ / عضو کمیسیون فرهنگی مجلس: بعد از بودجه به بحث ساترا رسیدگی می‌کنیم
بهناز توحیدی / درحالیکه ساترا این روزها به دنبال فیلترینگ فیلیمو و برخورد با سایر VODهاست، غلامرضا منتظری، عضو کمیسیون فرهنگی مجلس به کارنگ گفت بعد از بررسی بودجه، این کمیسیون به موضوع ساترا و اختلاف شبکه‌های نمایش خانگی با نوع مقررات‌گذاری این سازمان رسیدگی خواهد کرد.
به گزارش کارنگ، بحث و جدل میان ساترا و VODها وارد فاز جدیدی شده است. به تازگی رئیس صداوسیما به عنوان نهاد بالادستی ساترا در نامه‌نگاری با رئیس جمهوری از او خواسته که پلتفرم فیلیمو را فیلتر کند.
پیش از این هم این نهاد از مرکز توسعه تجارت الکترونیکی درخواست کرده بود تا برای چندساعت نماد اعتماد و درگاه بانکی فیلم‌نت معلق شود. برخورد ساترا، با واکنش انجمن صنفی VODها و برخی نمایندگان مجلس روبرو شد.
این انجمن در نامه‌ای به پیمان جبلی، رئیس صداوسیما به درخواست فیلترشدن فیلیمو اعتراض و تاکید کرد که نهاد ناظر پلتفرم‌های صوت و تصویر، نه‌تنها هیچ قانون مضوب و مشخصی برای نظارت بر این بخش ندارد، بلکه ضوابط حرفه‌ای و معقولی نیز برای نظارت مدنظر خود ارائه نکرده است.
همچنین مجتبی توانگر، رئیس کمیته اقتصاد دیجیتال مجلس در نامه‌ای به دبیر مرکز ملی فضای مجازی، اختیارات بی‌حد و حصر و بدون نظارت به ساترا که به صورت سلیقه‌ای از سخت‌ترین روش‌ها برای تحت فشار قرار دادن کسب‌وکارهای بخش خصوصی و استارت‌آپ‌ها استفاده می‌کنند، را برخلاف عقل و شرع دانسته بود.
البته هنوز میان نمایندگان درمورد فعالیت ساترا اختلاف‌نظر وجود دارد. برخی از نمایندگان مانند توانگر معتقد هستند که ساترا نباید روی VODها نظارت کند و بعضی دیگر هم فعالیت ساترا را قانونی می‌دانند، اما درمورد نحوه نظارت آن انتقاد دارند.
بررسی که انجام نمی‌شود
نمایندگان مجلس یازدهم در طول فعالیت خود حداقل در صحبت‌هایشان سعی کردند تا موضوع نظارت ساترا برVODها را حل و فصل کنند، اما جدل‌ها میان ساترا و پلتفرم‌های پخش نمایش خانگی نشان می‌دهد که هنوز مشکلی برطرف نشده است.
با اینکه مهرماه سال گذشته علی یزدی‌خواه، عضو کمیسیون فرهنگی از بررسی این کمیسیون برای بازگشت نظارت بر شبکه نمایش خانگی از ساترا به وزارت ارشاد خبر داد و اعلام کرد که مجلس از نحوه نظارت ساترا راضی نیست، اما در این مدت جز جلسات کمیسیون فرهنگی با رئیس صدا و سیما و کمیته دانش بنیان و اقتصاد دیجیتال مجلس با نمایندگان VODها، بررسی‌های مجلس خروجی خاصی نداشته است.
البته در جلسه کمیته دانش‌بنیان نماینده ساترا حضور پیدا نکرد و ادامه این جلسه تنها به بحث و بررسی وضعیت VODها گذشت.
حالا یکی از اعضای کمیسیون فرهنگی در صحبت کوتاهی با کارنگ اعلام کرد که «بعد از بودجه به موضوع ساترا می‌پردازیم.»
غلامرضا منتظری در این مورد به کارنگ گفت: «الان درمورد فعالیت ساترا اظهارنظر نمی‌کنم، چون از جزئیات آن اطلاعی ندارم و در دستور کار کمیسیون فرهنگی نیست، اما بعد از بررسی بودجه، به این موضوع به صورت جدی می‌پردازیم چون حوزه بسیار مهمی است.»
البته بعضی از اعضای کمیسیون فرهنگی موافق ساترا و فعالیت‌های آن هستند. بیژن نوباوه از جمله این نماینده‌هاست که از تمام اقدامات ساترا دفاع می‌کند. او در این مورد به کارنگ گفت: «صوت و تصویر فراگیر تعریف شده است و در حکم رهبری به آن اشاره شده است. بنابراین مسئولیت حوزه صوت و تصویر با ساترا است. ساترا هم اختیاراتی دارد تا روی VODها نظارت کند.»
او ادامه داد: «البته در این زمینه ساترا می‌تواند بخشی از وظایف خود را در اختیار نهادهایی بگذارد که صلاحیت دارند. صحبت‌هایی هم که این نهاد با دولت و وزارت ارشاد داشته، معاونت سینمایی وزارت ارشاد در این خصوص صلاحیت دارد و کمک‌های زیادی به ساترا می‌کند. اما در نهایت مسئولیت اصلی و اساسی حوزه صوت و تصویر فراگیر با ساترا است.»
به گفته نوباوه متاسفانه برخی سازمان‌ها و نهادها بدون در نظر داشتن این مساله و بدون مجوز اقدام به تولید و پخش محصولات نمایشی می‌کنند و این خلاف قانون است و باید با آن برخورد شود.
نوباوه تاکید می‌کند که ساترا براساس قانون و مقررات موجود مسئولیت ممیزی را در فضای تولیدهای خانگی به عهده دارد و باید این وظیفه خود را به انجام برساند.
با اینحال برخی از نمایندگان به برخوردهای ساترا با VODها انتقاد دارند. سیدمجتبی محفوظی، نماینده آبادان یکی از منتقدان این حوزه است. او در این مورد به کارنگ گفت: «اگر فیلیمو یا هرکدام از این پلتفرم‌ها در ارائه خدمات خود دچار تخلفی شد، باید پیگیری شوند تا برطرف شوند نه اینکه بخواهیم با برخوردهای اینچنینی یا فیلترینگ دسترسی مردم را ببندیم. هم‌اکنون خیلی از مردم فیلم‌ها و سریال‌های خود را از طریق پلتفرم‌ها دنبال می‌کنند.»
نماینده آبادان ادامه داد: «اگر تخلفی هم رخ می‌دهد ساترا باید سعی کند جلوی این تخلف را بگیرد. فیلترینگ و زد و بند چاره‌کار نیست.»
شاکیان به کمیسیون اصل ۹۰ مراجعه کنند
از چند جنبه به ساترا نقد وارد است؛ اول جایگاه حقوقی آن است. سازمان تنظیم مقررات رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی یا ساترا یکی از نهادهای وابسته به صدا وسیماست که با حکم رهبری برای مسئولیت تنظیم‌گریِ رسانه‌های صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی ایران تشکیل شد.
درمورد جایگاه حقوقی ساترا هنوز ابهاماتی وجود دارد و برخی از کارشناسان معتقد هستند که ساترا برای فعالیت خود باید مصوبه مجلس را هم داشته باشد. انجمن صنفی VODها هم در نامه اخیر خود به اینکه ساترا هیچ قانون مصوب و مشخصی برای نظارت بر این بخش ندارد، اشاره کرده است.
پیشتر لطف‌الله سیاهکلی، نماینده مجلس هم در گفت‌وگویی اعلام کرده بود که در مورد موجودیت ساترا اختلاف‌هایی وجود دارد و مجلس می‌تواند به این حوزه وارد و این اختلاف را حل کند، اما فعلا با دستور رهبری حوزه صوت و تصویر فراگیر و نه همه بخش‌های فضای مجازی زیر نظر ساترا است.
دراین مورد مدتی هم «طرح اداره و نظارت بر صدا و سیما» در دستورکار مجلس دهم و یازدهم بود که در این طرح اتفاقا صوت و تصویر فراگیر تعریف شده بود؛ اما این طرح هم از دستور کار خارج شد.
مهدی باقری، عضو کمیسیون حقوقی مجلس و از اعضای کمیته فیلترینگ درمورد جایگاه حقوقی ساترا با تایید اینکه چون این نهاد حکم رهبری دارد و قانونی است، به کارنگ گفت: «در اینکه در برخی از ساختارها و نهادها خلل و اشکال‌های حقوقی وجود دارد، بحثی وجود ندارد و انکار نمی‌‌کنیم. اما اینکه همه‌چیز در مجلس تصویب شود، این موضوع درست نیست. مثلا در موضوعات فرهنگی، درحوزه‌هایی که شورای عالی انقلاب فرهنگی ورود می‌کند، ما دیگر به این حوزه‌ها نمی‌پردازیم یا درمورد مسائلی اگر شورای عالی امنیت تصمیم‌گیری کند، مجلس دیگر ورود نمی‌کند.»
به گفته باقری سلسله مراتب صلاحیت‌های قانونگذاری و ورود و مداخله در نهادهای مختلف باید در نظر گرفته شود و چون ساترا حکم رهبری را دارد، قانونی است.
باقری با بیان اینکه وظیفه ساترا، تنظیم‌گری است و در بحث رقابت صدا و سیما با VODها، حضور ساترا باعث نمی‌شود فعالیت دیگر مجموعه‌ها کمرنگ شود، گفت: «براساس قانون اساسی هرکسی حق اعتراض دارد. یکی از مجموعه‌هایی که مردم برای ثبت شکایت خود از نهادها می‌توانند به آن مراجعه کنند، کمیسیون اصل ۹۰ مجلس است. البته به این معنا نیست که مردم در ثبت اعتراض‌های خود، حتما به خواسته‌اشان برسند. بلکه این کمیسیون باید بررسی‌ها را انجام دهد و براساس داده‌ها و بررسی‌ها نتیجه اعلام می‌شود.»
باقری تاکید می‌کند که نمی‌توان به بهانه اینکه مجموعه‌ای محدود شده، یک نهاد را انکار کنیم یا وجودش را نادیده بگیریم در صورتی که شکل‌گیری ساترا فلسفه‌ای داشته است.
او همچنین از اقدامات ساترا دفاع کرد و گفت: «در این مدت ساترا به خوبی فعالیت کرده است. انتظار ما به عنوان نماینده مردم این است که ساترا به وظایفی که به عهده دارد، به خوبی عمل کند. مواردی هم بوده که برخی به لحاظ صنفی یا اقتصادی منافعشان در خطر بوده و نمی‌خواستند نهادی روی آنها نظارت داشته باشند و به همین خاطر به ساترا اعتراض می‌کنند.»
به نظر نمی‌رسد درگیری بین ساترا و VODها پایانی داشته باشد. مجلس هم باتوجه به اینکه تا پایان سال درگیر بودجه است، تنها سال آینده را فرصت دارند تا جایگاه ساترا را مشخص کنند و به اختلافات پایانی دهند.
لینک کوتاه: https://karangweekly.ir/hiks
