کارنگ رسانه اقتصاد نوآوری است. رسانهای که نسخه چاپی آن هر هفته شنبهها منتشر میشود و وبسایت و شبکههای اجتماعیاش هر ساعت، اخبار و تحولات این بخش از اقتصاد را پوشش میدهند. در کارنگ ما تلاش داریم کسبوکارهای نوآور ایرانی، استارتاپها، شرکتهای دانشبنیان و دیگر کسبوکارها کوچک و بزرگی که در بخشهای مختلف اقتصاد نوآوری در حال ارائه محصول و خدمت هستند را مورد بررسی قرار دهیم و از آینده صنعت، تولید، خدمات و دیگر بخشهای اقتصاد بگوییم. کارنگ رسانهای متعلق به بخش خصوصی ایران است.
مهسا نجاتی / در بحث نیاز و ترندهای جهانی فضای بلاکچین و رمزارز در یکی، دو سال اخیر این پرسش مطرح بوده که آیا محصولات جدیدی که در حوزه دیفای معرفی میشوند، آینده فضای امور مالی (financial) را دگرگون خواهند کرد یا خیر؟ سید علی خوئی، مدیر بازاریابی محصول نوبیتکس در اینباره اعتقاد دارد: «این چالش در دنیا نیز مطرح است و این موضوع در ترندهای جهانی هم خود را نشان میدهد؛ بنابراین به صورت مطلق نمیتوان گفت که این آینده، آینده بلاکچینی برای دنیای فایننس است یا خیر.»
الزامات توسعه محصولات جدید و چالشهای آن
خوئی در خصوص روند معرفی و شیب همهگیر شدن محصولات جدید مرتبط با فناوری بلاکچین میگوید: «مانند خیلی از پیشرفتهایی که در دنیا شکل گرفته، همچنان عدهای هستند که در فضای سنتیتری مشغول فعالیت هستند و عدهای دیگر خود را با تغییرات این فضا تطبیق میدهند. مثالی از این تغییرات، محصولات و خدمات جدیدی است که در دنیای مالی سنتی بروز و ظهور پیدا کردند. اکوسیستم مالی خارج از فضای رمزارز، امروز به یک بلوغ از منظر محصولات و خدمات رسیده و برای دستیابی به این نقطه زمان و هزینه زیادی صرف شده تا هم ساختار بهینه هر محصول مشخص شود، هم ریسکهای مرتبط شناسایی شود و هم چهارچوب قانونی منطبق با اصول حاکم بر کشور به مرحله نهایی برسد. حالا چه بهتر که در فضای کریپتو از این تجربه استفاده شود و به جای برگشتن به نقطه ابتدای بررسیها و شناخت هر محصول، تنها به ریسکهای جدیدی که در این فضا با آن مواجه هستیم بپردازیم. بسیاری عقیده دارند اکنون که دنیای جدید محصولات مالی در حال شکلگیری است، بهتر است از این ساختارها و محصولات استفاده حداکثری کنیم.»
بنا بر صحبتهای مدیر بازاریابی محصول نوبیتکس، در حال حاضر بسیاری از مواردی که مصداقشان را در فضای مالی سنتی داریم، در این سمت نیز مشابه آنها در حال پیادهسازی است. اما خوئی تأکید میکند دغدغه این است که ما با ریسکهای جدیدی هم مواجه خواهیم شد. ریسکهایی که به گفته او در بازار قبلی، مدیریت شدهاند. او در اینباره میگوید: «فضای مدیریت ریسکی که در بازارهای سنتی مالی داریم، بسیار شناختهشدهتر است، اما در دنیای رمزارز با توجه به اینکه در حال مواجهه با ریسکهای جدیدی هستیم، نحوه مدیریت آن نیز برایمان فضای جدیدی میسازد که این ناشناخته بودن گاه باعث ایجاد ترس میشود؛ ترسی که برای سرمایهگذارها و کاربران از یکسو و برای رگولاتورها از سوی دیگر واکنشهای متفاوتی به وجود میآورد. یکی از وظایف ما در حوزه توسعه فضای رمزارز این است که چطور این ریسکها را شناسایی و مدیریت کنیم.»
شناخت بازیگران برای فراهم کردن محصولات بلاکچینی
سید علی خوئی با اشاره به اینکه در ابتدا باید مشخص کنیم که میخواهیم زمین بازی محصولات بلاکچینی را برای چه بازیگرانی فراهم کنیم، تصریح میکند: «ما ابتدا باید این بازیگران را بشناسیم و بر مبنای آن پیشبینی کنیم که در هر بخش چه تعداد بازیگر میتوانند وارد شوند و نقش برعهده بگیرند. برای مثال فضای متاورس جذاب است، اما باتوجهبه مقیاسی که افراد در آن فعالیت میکنند احتمالاً باید زمان بیشتری را منتظر بمانیم تا محصولات واقعی و کاربردی آن را در زندگی شاهد باشیم. یا مثلاً انافتی بازیگرهای خاص خود را دارد. در این میان من فضای محصولات دیفای را جدیتر و ملموستر میبینم.»
او در اینباره اضافه میکند: «فضای دیفای شناختهشدهتر است و میداند برای چه مخاطبی و بر مبنای چه نیازها و رفتارهایی محصول تعریف کند؛ چراکه بر پایه نظام مالی سنتی حاکم بنا شده است. برای مثال استیک کردن یکی از مطمئنترین روشهای سرمایهگذاری در دیفای است، زیرا شما به صورت مستقیم دارایی را در اختیار شبکه قرار میدهید و امکان نظارت برعملکرد شبکه را دارید. به صورت خاص شما میدانید که این محصول برای کاربری طراحی شده که هدف او نگهداری دارایی است. محصولات دیفای بیشتر بر پایه نیاز بازیگران تولید میشود؛ به این معنا که میخواهد زمینی برای نیازمندیهای آنها باشد، اما شاید برای یکسری محصولات دیگر فضای بلاکچین، هنوز این درجه از نیازسنجی شکل نگرفته باشد.»
اعتماد بازیگران کلیدی و تأثیر آن بر توسعه فضای بلاکچین
مدیر بازاریابی محصول نوبیتکس با اشاره به نقش نهادها و سازمانهای مالی بزرگ دنیا که در حال ورود به حوزه رمزارزها هستند تأکید میکند یک پارامتر مهم در حوزه دیفای، ارزش کل دارایی قفلشده یا TVL است. او در این باره میگوید: «یکی از مهمترین پارامترهای میزان اعتماد بازیگران عرصه دیفای به یک پروژه، ارزش کل داراییهای قفلشده است و طبیعتاً اگر این دارایی از سمت فضاهای سازمانی باشد، چه از منظر اعتمادسازی و چه از منظر حجم دارایی میتواند نقش بسیار جدی در این فضا ایفا کند. از این رو من نقش سازمانهای بزرگ در فضای دیفای را بسیار جدی میدانم، اما این موضوع منوط به این است که حضور سازمانها و دارایی واردشده در این فضا، بر پایه اعتماد جدی به این حوزه شکل گرفته باشد.»
مسیر طیشده در حوزه تبادل
خوئی با اشاره به اینکه شروع این مسیر از ابتدای سال ۱۴۰۲ بوده که اولین پلتفرم استیکینگ داخلی به صورت جدی توسط نوبیتکس ایجاد شد، بیان میکند: «با چنین دیدگاهی ما در نوبیتکس هم بحث استیکینگ و هم بحث استخر مشارکت را دنبال کردهایم و اخیراً محصول ییلدفارمینگ را نیز ارائه کردیم. در یک سال گذشته رشد این سرویسها و محصولات محسوس بود؛ به این دلیل که به یکباره برای بسیاری دیفای بهعنوان یک حوزه جدی از فضای بلاکچین قلمداد شد. البته باید تأکید کنم که در توسعه محصولات و خدمات این حوزه حتماً باید به شکل مستمر، توسعه و رشد داشت زیرا حداقل در حال حاضر نقطه پایانی برای این حوزه در حال رشد نمیتوانیم متصور باشیم.»
بنا بر صحبتهای مدیر بازاریابی محصول نوبیتکس هرچند که اکوسیستم داخلی پابهپای ساختار جهانی در این فضا جلو میرود اما با وجود برخی محدودیتهای داخلی سرعت تغییرات ممکن است به نسبت بازار جهانی کمتر شود و از برخی حوزهها جا بمانیم. «به خاطر ناشناخته بودن این فضا، ممکن است یکسری ایرادات از سوی رگولاتور به آن وارد شود که یکسری از آنها دغدغههای درستی است. برپایه زیرساختهایی که در کشور ایجاد شده و بازیگرانی که در سطح جهانی در کشور در حوزه رمزارز فعال هستند ما میتوانیم محصولات جدیدی که در دنیا ارائه میشود را در چهارچوب قوانین کشور به پلتفرمها اضافه کنیم.»
چالشهای ارائه محصول در اکوسیستم بلاکچین
مدیر بازاریابی محصول نوبیتکس با اشاره به اینکه همگام بودن با فضای بینالمللی را هم در بعد علمی و دانشی و هم در بعد ارائه محصولات و خدمات میبیند، تأکید میکند: «ما هنگام ارائه یک محصول تمام ریسکهایی که کاربران در استفاده از محصول با آن مواجه خواهند بود را شناسایی کرده و روشهای کاهش یا از بین بردن ریسک را بررسی میکنیم. در بسیاری از موارد ما از منظر دانش مرتبط با محصولات ارائهشده چندین پله جلوتر از محصولی هستیم که در پلتفرم قرار میگیرد. اما از آنجا که استفاده از هر محصولی به منزله انتقال ریسک به کاربران است، برای انتشار بعضی از محصولات با احتیاط بیشتری حرکت میکنیم تا از منظر اطمینان به نقطه مطلوبتری برسیم. به عبارتی در بسیاری مواقع با اینکه دانش و مهارت ایجاد محصولات جدید بلاکچینی وجود دارد تصمیم ما این میشود که وقتی به یک نقطه اعتماد بهتری رسیدیم و ریسکهای آن برای کاربر حداقلی شد آن دانش یا مهارت را به یک محصول تبدیل کنیم و در اختیار مخاطب قرار دهیم.»
استیکینگ؛ محصول کمریسک برای مخاطب
خوئی درباره محصولاتی که میتوانند با سرعت و اعتماد بیشتری توسعه پیدا کنند هم میگوید: «محصولاتی که در حال حاضر در فضای دیفای به صورت جدی به آنها توجه میشود، در گام اول استیکینگ است که بهعنوان یک محصول کمریسک برای مخاطب در حال جا افتادن است. در گام بعدی به استخرهای نقدینگی میتوانم اشاره کنم که بر اساس پشتوانه مشخصی فعال هستند. ترند جدی دیگری که در دنیا وجود دارد به بحث لندتکها اختصاص دارد که پلتفرمهای بزرگی نیز در این فضا در حال فعالیت هستند.»
او در ادامه توضیح میدهد: «بهعنوان محصول بعدی میتوانیم ییلدفارمینگ را معرفی کنیم که البته به نوعی استیکینگ و استخرهای نقدینگی را نیز شامل میشود، اما با توجه به ساختار آن و شکل گیری برپایه قراردادهای هوشمند، این حوزه ریسک بالاتری دارد. کپیترندیگ در فضای ترید و ابزارهایی که برای ترید در حال تعریف شدن هستند و همچنین محصولاتی که به کاربر اجازه میدهد با روشها و ریسکهای مختلف مبادله انجام دهد از دیگر ترندهای روبه رشد این حوزه هستند. در واقع اگر بلاکچین را مانند یک اتوبان در نظر بگیریم، شاید هر کدام از مسیرهای این اتوبان، خودروی خاص خودش را داشته باشد که یکی از خودروها ممکن است در حال حاضر خیلی جلوتر باشد و دیگری آرامتر حرکت کند؛ اما هر کدام از آنها در لاین خود میتواند یک تغییر خاص ایجاد کند.»
در رویداد ۹ ژانویه درباره چه چیزی صحبت کنیم؟
مدیر بازاریابی محصول نوبیتکس در خصوص نیاز اکوسیستم بلاکچین و رمزارز ایران که باید در رویداد ۹ ژانویه بیشتر درباره آنها حرف زد و تجربیات مختلف را به اشتراک گذاشت میگوید: «موضوعی که در حال حاضر فکر میکنم مهم است، شناخت و دستهبندی بازیگران بالقوه و بالفعل این حوزه است. یعنی شناخت بازیگرانی که اکنون در این عرصه هستند و بازیگرانی که میتوانند وارد این فضا شوند. زمینی که برای آنها فراهم میکنیم نیز مهم است. اینکه این زمین (محصولات، خدمات، قوانین، کسبوکارها و…) دارای چه خصوصیاتی باشد و چطور برای بازیگرهای مختلف جذابیت ایجاد کند، موضوعی است که باید در رویدادی مانند ۹ ژانویه درباره آن با یکدیگر حرف بزنیم. شناخت محصولات و روند رشد و توسعه آنها نیز موضوع مهمی است که باید در چنین رویدادی مورد بحث قرار بگیرد.»
آینده اکوسیستم
سید علی خوئی درباره آینده اکوسیستم بلاکچین، رمزارز و دارایی دیجیتال در کشور خاطرنشان میکند: «نظر من این است که با توجه به ساختار و زیرساختهایی که به صورت خاص در فضای دیفای مشاهده میکنم، متوقف کردن این فضا کار بسیار سختی خواهد بود. همچنان کسانی هستند که با توجه به ریسکهای موجود، معتقدند که نقطه پایانی هست، اما من آیندهای را متصور هستم که انتهای آن مشخص نیست.»
شایان ذکر است، نوبیتکس یکی از حامیان رویداد ۹ ژانویه است که در تاریخ ۱۹ و ۲۰ دیماه توسط کارخانه نوآوری رسانه راهکار برگزار میشود. علاقهمندان برای حضور در این رویداد دوروزه میتوانند از طریق صفحه رویداد در ایوند ثبتنام خود را انجام دهند. مخاطبان کارنگ برای شرکت در رویداد ۹ ژانویه میتوانند با کد تخفیف karang، از ۵۰ درصد تخفیف برخوردار شوند.