آرمان میرعبدالحق / «کافه‌بازار» با داشتن جایگاه اول بازار طبق آمار سال ۱۴۰۰، ۶۰ میلیون کاربر و «مایکت» دومین بازیگر این بازار در همان سال ۲۰ میلیون کاربر داشته است. این در حالی است که با نگاه به تعداد کاربران فعال و تعداد نصب این دو اپلیکیشن در سال‌های گذشته، متوجه می‌شویم که شیب رشد مایکت به‌شدت افزایش پیدا کرده است. اما چطور رقیب بی‌آزاری مثل مایکت که سال‌ها با اختلاف زیاد سرگرم همان کاربران اندک خود بود، به سهم بازار نفر اول حمله کرده است؟
برای شروع بهتر است برگردیم به زمانی که هنوز تنها مرکز خرید موبایل علاءالدین بود، سامسونگ و سونی دفترچه فارسی و نمایندگی اصلی در ایران داشتند، تقریباً از گوگل‌پلی چیزی نمی‌شد دانلود کرد، فیلترینگ فقط برای دسته‌ای از سایت‌های مستهجن معنی داشت، اندروید به‌تازگی آمده بود و باید ۷۰ هزار تومان برای نصب فله‌ای برنامه‌ها بعد از خرید به فروشنده پرداخت می‌کردی و التماس می‌کردی که بازار هم بریزد و او نیز با اکراه بازار را نصب می‌کرد.
در آن زمان کافه‌بازار قراردادی با برخی واردکنندگان قانونی برندهای مطرح بسته بود تا به‌عنوان نرم‌افزار پیش‌فرض روی گوشی نصب باشد؛ زمانی که کم‌وبیش نشان‌های بازار و آن زمان وب‌سایت GSM را در جای‌جای پاساژ می‌دیدی. در آن زمان کافه‌بازار به خوبی با نسل اول اندرویدداران ارتباط برقرار کرد. کم‌کم سروکله مایکت هم در تبلیغات پیدا شد و کاربر به دلیل نبود برخی برنامه‌ها در بازار و وجود برخی نرم‌افزارها در مایکت، هر دو را نصب می‌کرد.
برای مثال من هم هر دو را نصب داشتم، اما به دلیل تجربه بد کاربری و رسیدن به صفحه اپلیکیشن در مایکت و فهمیدن این موضوع که آنچه مقابلم قرار دارد، صفحه است، اما هنوز اپلیکیشن مورد نظر در دسترس نیست و باید درخواست بدهم که چیزی شبیه به اضافه‌شدن مالیات یا هزینه پست در انتهای تجربه خرید است، مایکت را پاک کردم. در سال‌های بعد بازار به‌درستی تمرکز خود را بر توسعه بازار اپلیکیشن‌ها گذاشت و به تشویق و حمایت از توسعه‌دهندگان پرداخت.
در آن زمان جنگی تمام‌عیار نیز در جریان بود و آن هم بستن قراردادهای انحصاری انتشار اپلیکیشن بود که در نهایت به محو شدن تدریجی ایران‌اپس و سایر بازیگران منجر شد. در کنار این استراتژی درست کافه‌بازار، جای یک موضوع به‌شدت خالی ماند و آن هم ارتباط برقرار کردن با نسل بعدی گیمرها و کاربران اندروید بود. نسلی که در تمام مهمانی‌های خانوادگی برای ساکت‌کردنش یا گوشی والدین را به دست داشت یا تبلت؛ نسلی که طبق مشاهدات بنده، روی تبلت‌های ارزان‌قیمت‌شان بیشتر مایکت نصب بود تا کافه‌بازار.
از آن روزها که بگذریم، می‌رسیم به دو سال اخیر که مایکت با تبلیغات محیطی، تلویزیونی و کمپین‌های ۳۶۰ مختلف، عزم خود را جزم کرد تا در کنار هزینه زیاد خود را به رقیب دیرینه، اما دوردست خود نزدیک‌تر کند. کمپین‌هایی که هرچند گهگدار یادآوری امکان دانلود برنامه‌های مختلف از مایکت را یادآوری می‌کرد، اما در بهترین عملکردهایش تنها به دانلود سریع بازی و آخرین نسخه بودن اشاره داشت؛ مزیتی که در نهایت در اوایل امسال باعث اجرای کمپینی شد که در آن کاربران با کلیک روی به‌روزرسانی اپلیکیشن و دانلود دوباره برنامه می‌توانستند پرداخت درون‌برنامه‌ای کمتری نسبت به قبل داشته باشند و در اصطلاح از تخفیف برخوردار شوند.
اقدامی که به دلیل گنگ بودن برای کاربران (کاربران تصور می‌کردند واقعاً نسخه جدیدی از اپلیکیشن را دریافت کرده‌اند، در صورتی که این‌طور نبوده و تنها سهم مایکت از پرداخت کمتر شده است) واکنش بازار را در پی داشت که شبیه دیس دادن رپرها، در نهایت به معروفیت بیشتر مایکت کمک کرد.
اقدامی که درست چندی بعد از جنگ Art Directorها در لینکدین و ساخت بیلبوردها مکاپ شده و بدون سفارش‌دهنده با جمله‌هایی مانند «هرچیزی رو از بازارش بگیر» یا «کوچه‌بازار جای دانلود اپ نیست» اتفاق افتاده بود. جریانی که بریف کافه‌بازار برای اطلاع‌رسانی غیرحرفه‌ای این تخلف مایکت به ولاگرها نیز در خود داشت که با واکنش ولاگرها روبه‌رو شد.
از روزهای نفس‌گیر رقابت این دو سال هم که بگذریم، حالا در سطح شهر بر استرابرد‌های مرکز شهر تهران، در مسیر همان پاساژ علاءالدین که حالا همراهی چارسو، بازار موبایل و… را با خود دارد، برای اولین بار تبلیغات هر دو بازیگر را به طور هم‌زمان مشاهده می‌کنیم. یکی با تأکید مجدد بر به‌روز بازی کردن و دیگری با اسلوگان «روز بازی، شب برنامه!» که الحق به جز بامزگی چیزی در پی‌اش ندارد در حال اکران هستند.
در آگهی بازار، تمرکز اصلی تصویر بر اسلوگان و آیکون برنامه‌های آشنا برای نسل قبل و جدید کاربران اندروید است و در آگهی مایکت، تمرکز اصلی بر کلمات اسلوگان و ایموجی عینک آفتابی زده است. به طور خلاصه درباره این آگهی‌ها می‌توان گفت تیم کافه‌بازار در استراتژی ضعیف‌تر، ولی در طراحی و خلاقیت قوی‌تر از مایکت ظاهر شده است.
لینک کوتاه: https://karangweekly.ir/hiqv
