کارنگ رسانه اقتصاد نوآوری است. در کارنگ ما تلاش داریم کسبوکارهای نوآور ایرانی، استارتاپها، شرکتهای دانشبنیان و دیگر کسبوکارها کوچک و بزرگی که در بخشهای مختلف اقتصاد نوآوری در حال ارائه محصول و خدمت هستند را مورد بررسی قرار دهیم و از آینده صنعت، تولید، خدمات و دیگر بخشهای اقتصاد بگوییم. کارنگ رسانهای متعلق به بخش خصوصی ایران است.
واکنش نمایندگان به خسارت اپراتورها از محدودیتهای اینترنتی/ دولت پیشنهاد دهد، مجلس آمادگی حمایت از اپراتورها را دارد
بهناز توحیدی/ نمایندگان مجلس اعلام میکنند هیچ گزارشی مبنی بر دریافت خسارت اپراتورها از بابت محدودیت اینترنت دریافت نکردهاند؛ با این حال آنها پیشنهاد میدهند وزارت ارتباطات در این زمینه بررسی کارشناسانه انجام دهد و اگر واقعاً اپراتورها از محل ترافیک بینالملل در حال آسیب شدید هستند، دولت پیشنهاد جبران خسارت دهد و مجلس هم آمادگی برای حمایت دارد.
البته در این بین گروهی از نمایندگان هم اعلام میکنند که اپراتورهای ارتباطی با حمایت از تولیدکنندگان محتوا و رشد ترافیک داخلی میتوانند ضررهای خود را جبران کنند.
نزدیک به سه ماه است که اینترنت کشور یک روز معمولی را سپری نکرده و هر روز هم این محدودیتها تشدید میشود. شرکتها و استارتاپها و کسبوکارهای کوچک و خانگی از این اختلال آسیب بسیار دیدهاند تا جایی که اتاق بازرگانی ایران ماه پیش اعلام کرد که فیلترینگ ۱۵۰ هزار میلیارد تومان به کسبوکارهای آنلاین زیان زده است.
خسارت از محدودیت اینترنت تنها به این گروه ختم نمیشود و اپراتورهای ارتباطی هم از متضرران بزرگ این اختلال و محدودیت هستند. برای نمونه طبق گزارشها، اختلال اینترنت و فیلتر اینستاگرام و واتساپ در طول مهرماه سال جاری منجر به کاهش بیش از ۷۴۳ میلیارد تومانی درآمدهای همراه اول از محل کارکرد خطوط دائمی و اعتباری این اپراتور شد.
البته این ضرر تنها به کاهش درآمد ختم نشده و اپراتورهایی مانند رایتل اعلام کردهاند در صورت ادامه اختلال و محدودیت اینترنت از بازار خارج خواهند شد.
مدیرعامل رایتل به تازگی در نامهای به وزیر ارتباطات اعلام کرده که محدودیتهای اینترنت باعث کاهش درآمد روزانه ۱۴ میلیارد ریالی به این شرکت شده و یاسر رضاخواه تأکید کرده که تداوم وضعیت یا جبران نکردن هزینههای مالی و تجاری شرایط، منجر به ورشکستگی این شرکت میشود.
نکته قابل توجه این نامه این است که او از وزیر ارتباطات درخواست کرده تا دولت و مجلس در بودجه سالانه ۱۴۰۲ ردیفی تحت عنوان «جبران خسارتهای مالی اپراتورهای ارتباطی در زمان اعمال قطعی و محدودیت» پیشبینی کنند.
حالا مجلسیان معتقدند که وزارت ارتباطات کار کارشناسی انجام دهد. اگر واقعاً اپراتورها از محل کاهش ترافیک بینالملل زیان شدید میبینند، دولت پیشنهاد دهد و مجلس هم آمادگی برای حمایت دارد.
در این بین برخی از نمایندگان هم به بحث حمایت از تولیدکنندگان محتوا پرداختند و اعتقاد دارند اپراتورها باید به ترافیک داخل و تولیدکننده محتوای داخلی توجه کرده و تولیدکنندگان محتوا را در درآمدشان ذینفع خود کنند و در این صورت آسیبها جبران خواهد شد.
اگر واقعاً اپراتورها ضرر میبینند، مجلس حمایت میکند
محسن دهنوی، رئیس فراکسیون اقتصاد دانشبنیان مجلس در صحبتهای خود به حمایت مجلس در صورت پیشنهاد دولت اشاره کرد و به «کارنگ» گفت: «اختلالات باعث کاهش ترافیک بینالملل شده، اما در عین حال بخشی از آن ترافیک بینالملل به ترافیک داخلی هم منتقل شده است. نکته دیگر این است که ما باید بخشی از نیاز مردم را از طریق ترافیک داخلی تأمین کنیم؛ یعنی بخشی از نیازهای مردم را که از طریق ترافیک بینالملل رفع میشود به سمت ترافیک داخلی سوق دهیم. در این مورد خود اپراتورها هم باید کمک کنند.»

او ادامه داد: «نکته بعدی این است که دولت و وزارت ارتباطات بررسی کند اگر واقعاً اپراتورها در این شرایط نیاز به حمایت مالی دارند و اگر واقعاً از محل ترافیک بینالملل دچار زیان شدیدی شدهاند، دولت پیشنهاد دهد، ما در مجلس آمادگی برای این حمایت داریم. چون اپراتورها موتور توسعه حوزه ICT هستند و نباید اجازه دهیم آنها ضرر ببینند.»
دهنوی معتقد است خود اپراتورها هم باید در مصارف خود بهینهسازی کنند و برخی از هزینههای آنها توجیه ندارد.
در همین زمینه، رضا طاهری، رئیس کمیسیون صنایع در گفتوگو با کارنگ معتقد است با اینکه با کاهش اینترنت بینالملل، درآمد اپراتورها کم شده، اما به مرور زمان این موضوع در حال اصلاح است و مصرف ترافیک داخل در حال افزایش است. طاهری هم مانند دهنوی تأکید میکند که بررسی کارشناسی شود و اگر واقعاً درآمد اپراتورها نسبت به میزان ترافیک و قیمت اینترنت کاهش یافته، دولت و مجلس باید به آنها کمک کنند.
به ترافیک داخلی کمتوجهی شده است
لطفالله سیاهکلی، عضو کمیسیون صنایع مجلس در مورد نحوه نجات اپراتورها از ورشکستگی نظر دیگری دارد و روی تولید محتوای داخلی تأکید میکند. او در این مورد به کارنگ گفت: «اپراتورها از تراکنشها و ترافیکی که در شبکه ایجاد میشود، بهره میبرند. بخشی از این ترافیک بینالملل و بخش دیگر داخلی است؛ بنابراین اگر ما فرض را بر این بگذاریم که اپراتورها تنها از ترافیک بینالملل برای درآمدزایی استفاده میکنند، به این معناست که ما در داخل کشور خود تولید محتوای داخلی و تراکنش کم داریم.»
او ادامه داد: «ما باید تولیدکنندگان محتوا را حمایت کنیم تا محتواهای جذاب تولید کنند. محتوا چرخش اطلاعات درون کشور ایجاد میکند و به نظر من در این زمینه کمتوجهی شده است.»
سیاهکلی معتقد است در همه کشورهای دنیا به تولید محتوا توجه میکنند و ما هم باید در داخل کشور به آن توجه کنیم.

عضو کمیسیون صنایع مجلس همچنین به نحوه حمایت از اپراتورها در بودجه اشاره کرد و گفت: «بخش حمایت از تولید محتوا را میتوان در بودجه لحاظ کرد و حتی خود اپراتورها هم باید به این بخش کمک کنند و بخشی از درآمد خود را به تولید محتوا اختصاص دهند. اگر تولیدکننده در چرخه اقتصاد دیجیتال حذف یا به او بیتوجهی شود، همه ضرر میکنند.»
سیاهکلی با تأکید بر اینکه آدرس غلط ندهیم و آدرس غلط این است که ما به سراغ اینترنت بینالملل میرویم، بیان کرد: «درست است که ترافیک بینالملل هم بخشی از درآمد اپراتورها را شامل میشود، اما چه درصدی؟ آیا همه کشورها با ترافیک بینالملل درآمد ایجاد میکنند یا ترافیک درون کشور را با توجه به تولید داخلی افزایش میدهند؟ پس اپراتورها اگر میخواهند درآمدی داشته باشند، تولیدکنندگان محتوا را در چرخه درآمدی خود ذینفع خودشان بدانند. در غیر این صورت ضرر میکنند.»
دولت بر اساس ماده ۱۸۲ آییننامه، موظف است حداکثر تا ۱۵ آذرماه لایحه بودجه را تقدیم مجلس کند، اما هنوز این کار را انجام نداده و هنوز تکلیف بودجه و برنامه توسعه هفتم مشخص نشده است. باید دید آیا دولت قصد دارد حمایتی از اپراتورها و حتی کسبوکارهایی که به دنبال محدودیت اینترنت صدمه دیدهاند در این بودجه در نظر بگیرد یا نه.