ماندن در وضعیت تعلیق / گفت‌و‌گو با احمد افتخاری مدیرعامل آپسان

اگر تا چندی پیش افراد درک درستی از ماهیت و کارکرد لندتک‌ها نداشتند، امروز وضعیت اقتصادی به گونه‌ای پیش رفته که حتی اگر مردم با ظرفیت‌های لندتک‌ها آشنایی نداشته باشند، ضرورت استفاده از آن را در زندگی روزمره خود احساس می‌کنند. تورمی که با سرعت افزایش می‌یابد و سبد خریدی که روز‌به‌روز کوچک‌تر می‌شود، باعث شده مردم برای رفع نیازهای معمول خود نیز به دنبال اعتباری اضافی باشند.

اما کاهش قدرت خرید، تنها مشکل مردم نیست. با حذف‌شدن مصرف‌کننده، ارائه‌دهندگان خدمات و کالاها نیز با وضعیت رکود مواجه شده‌اند. لندتک‌ها از یکسو با تحریک تقاضا می‌توانند رونقی به بازار کسب‌و‌کارهای گوناگون دهند و از سویی دیگر برخی لندتک‌ها اساساً تأمین اعتبار کسب‌و‌کارها را نیز انجام می‌دهند و در این بخش نیز کمک‌حال آنها خواهند بود.

آپسان یکی از مجموعه‌های لندتکی است که با تمرکز بر BNPL در تلاش است نیاز بخشی از مردم را برطرف کند و برای این منظور دو مدل اعتباری دارد؛ پرداخت آخر ماه و پرداخت اقساطی چندماهه. اما مسئله اینجاست که با وجود نیاز شدیدی که مردم و مدل‌های مختلف کسب‌و‌کاری به خدمات لندتک‌ها احساس می‌کنند، هنوز رگولاتور نتوانسته موضع درستی در قبال آنها اتخاذ کند؛ رگولاتور بلاتکلیف است و این بلاتکلیفی را به کسب‌و‌کارهای این حوزه نیز منتقل می‌کند.

مسائلی چون مجوزهای روشن و تأمین اعتبار لندتک‌ها هنوز روی میز رگولاتور باقی مانده‌اند و باعث افزایش ریسک کسب‌و‌کارهای لندتکی می‌شوند. آنچه در پی می‌آید، گفت‌و‌گو با احمد افتخاری، مدیرعامل آپسان درباره این وضعیت نامشخص و سایر مسائل و مشکلات لندتک‌هاست.

---

در حال حاضر وضعیت آپسان به چه صورت است؟ از تیرماه که شما مدیرعامل این مجموعه شدید، چه اتفاقاتی رخ داده است؟

من از ابتدای شکل‌گیری آپسان در این مجموعه بودم و بعد از اینکه مدیرعامل شدم، در راستای ارتقای توان اجرایی مجموعه کوشیدم؛ تعداد کاربران ما از ۱۰۰ هزار به یک‌ میلیون رسید که رشد خوبی در حوزه دارندگان اعتبار بود و امیدواریم تا پایان سال به بیش از یک ‌میلیون و ۵۰۰ هزار نفر نیز برسد، زیرا افزایش تعداد دارندگان اعتبار برای لندتک‌ها بسیار مهم است. ما در گذشته ۱۲۰۰ پذیرنده داشتیم که در سال ۱۴۰۱ توانستیم ۵۵ هزار پذیرنده دیگر به شبکه اضافه کنیم که عدد بسیار قابل توجهی است.

برنامه‌تان برای سال ۱۴۰۲ چیست؟ هدفی برای خود تعیین کرده‌اید؟

آپسان قرار است با یک فاصله معنادار از سایر بازیگران این حوزه به بزرگ‌ترین مرکز ارائه سرویس اعتباری در ایران تبدیل شود؛ به همین منظور در تلاشیم تعداد کاربران خود را در سال ۱۴۰۲ به دو‌ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر برسانیم تا مصرف اعتبار در اکوسیستم اقتصاد دیجیتال ایران بیشتر شود. این را هم اضافه کنم که تمرکز آپسان در سال ۱۴۰۰ روی حوزه اعتبار در بخش B2B بود و در سال ۱۴۰۱ به سمت B2C شدن حرکت کرده‌ایم.

ارائه خدمات در حوزه B2B ریسک کمتری دارد ولی صنعت لندتک، صنعتی مالی است و راهی جز پذیرش ریسک ندارد. در نتیجه برای رشد و توسعه خود باید B2C شدن را در دستور کار خود قرار می‌دادیم. ۸۰ درصد کاربران کنونی آپسان در بخش B2C هستند و سهم کاربران واقعی در اکوسیستم اعتباری ما افزایش پیدا کرده است. در تلاشیم مصرف اعتبار آپسان را به سقف ۶۰۰ میلیارد تومان برسانیم. همچنین سعی داریم با افزایش تعداد پذیرنده‌های خرد به ۱۰۰ هزار پذیرنده در سال ۱۴۰۲ – پذیرنده‌های آنلاین به ۵۰۰ و پذیرنده‌های زنجیره‌ای به ۵۰ – به توسعه آپسان کمک کنیم.

چشم‌انداز ما برای آینده آپسان، تبدیل‌کردن آن به مرکز ارائه اعتبار به تمام مردم ایران و اصلاح مدل رتبه اعتباری کنونی است. در تمام دنیا سهم اعتبار را در GDP وارد می‌کنند و این اتفاق باید در کشور ما نیز بیفتد. در همین راستا اگر بتوانیم چهار همت اعتبار کنونی را به ۳۲ همت افزایش دهیم، هم‌رده کشورهای توسعه‌یافته در بخش اعتباری خواهیم شد.

در حال حاضر سیستم اعتباردهی شما به چه شکل است؟

کیف پول اعتباری آپسان که به چیزی مانند «ویزا» شبیه است، این امکان را به افراد می‌دهد که طی دوره‌ای یک ماهه و بدون کارمزد، بدهی خود را تسویه کنند. کیف پول دیگری نیز در آپسان وجود دارد که امکان پرداخت اقساطی بدهی افراد دارای اعتبار را فراهم می‌کند. این کیف پول جدید آپسان که «تادانو» نام دارد، یک کیف پول قسطی است که امکان بازپرداخت ۱۲ تا ۱۸ ماهه بدهی را به افراد می‌دهد و تمرکز اصلی ما در سال ۱۴۰۲ روی آن خواهد بود.

در سالی که گذشت، چه مقدار اعتبار به کاربران اعطا شد؟

ما در سالی که گذشت، ۳۰۰ میلیارد تومان مصرف اعتبار داشتیم که در صنعت لندتک عدد قابل توجهی است. ما در حوزه اعتبار با چند بانک بزرگ مثل بانک قرض‌الحسنه مهر ایران و همچنین چند شرکت لیزینگی مانند رایا و گردشگری قرارداد بستیم و با پذیرنده‌های آنلاینی مانند دیجی‌لند، چرم مشهد، شهر کتاب، کیاگالری و… نیز کار می‌کنیم.

یکی از عوامل رکود در کشور کمبود نقدینگی و تأمین نشدن منابع مالی در بخش‌های مختلف است؛ کمبود نقدینگی یا مصرف نقدینگی در مسیری نادرست باعث می‌شود تقاضا در برخی صنایع کاهش یافته و این کاهش به رکود منجر شود

گفته می‌شود در آینده نزدیک هر کسب‌وکاری در تجارت الکترونیک، یک کسب‌وکار فین‌تکی هم خواهد بود. تکیه این گزاره روی مفهوم امبدد فایننس و راهکارهای فین‌تکی برای کسب‌وکارهای مختلف غیرفین‌تکی است. اکوسیستم فعلی فین‌تک کشور چقدر ظرفیت دارد که چنین مسیری را برای تجارت الکترونیک کشور باز کند؟

پاسخ به این پرسش بستگی به این موضوع دارد که چه ظرفیتی مد نظر شما باشد؛ اما به طور کلی باید در نظر داشت زیست‌بوم فعلی فین‌تک کشور از زوایای گوناگون، بالاخص به لحاظ وجود نیروهای فنی و متخصص دارای ظرفیت بالا در این خصوص است، به نحوی که ما اگر بتوانیم نخبگان حوزه‌های گوناگون را در صنعت حفظ و همچنین نیروهای متخصص دیگری را نیز به طرف این صنعت جلب کنیم، روزبه‌روز بر ظرفیت موجود نیز افزوده خواهد شد.

همچنین ما نیازمند نگاهی جامع‌تر و کاربردی‌تر در این زمینه هستیم؛ یعنی باید چنین هدفی را در اجزای مختلف اکوسیستم در نظر داشته باشیم تا در نهایت بتوانیم با همکاری کلیه دست‌اندرکاران اقتصاد دیجیتال کشور به چنین مهمی دست یابیم. می‌توان گفت چنین ظرفیتی به شکل کلی در این زیست‌بوم وجود دارد. البته باید در نظر داشت که بالفعل کردن ظرفیت‌ها نیز از اهمیت بالایی برخوردار است، چراکه ظرفیت‌های نهفته تا زمانی که بالفعل و اجرایی نشوند، مانند این می‌مانند که ارزش آنها درک نشده و بی‌اهمیت انگاشته شده‌اند؛ بنابراین بالفعل‌کردن ظرفیت‌ها از اهم موضوعاتی است که می‌بایست همواره مورد تأکید و توجه باشد.

رگولاتوری رسیدن به این مقصد چقدر در حال حاضر تسهیل‌کننده است و چه گره‌ها و موانع دیگری باید باز و مترفع شوند؟ گلوگاه اصلی و بازدارنده فعلی برای تعبیه راهکارهای فین‌تکی روی پذیرندگان حوزه‌های مختلف تجارت الکترونیک به‌ویژهB2C ها را چه می‌دانید؟

همان‌طور که طی سال‌ها مشخص شده، فناوری مسیر خود را می‌رود و نیازهای موجود در هر زمان، بهره‌گیری از فناوری را اجتناب‌ناپذیر می‌کند؛ رگولاتوری پس از طی‌شدن مسیر توسط فناوری‌های نوین با همراهی‌کردن مثبت خود می‌تواند نقش بسیار سازنده‌ای در حمایت و توسعه یک فناوری داشته باشد؛ البته نباید فراموش کرد فین‌تک شامل فناوری‌های مختلفی است و حمایت یا عدم حمایت رگولاتوری در یک رشته را نباید به رشته‌های دیگر تعمیم داد.

به عنوان مثال در حوزه لندتک یا BNPL متأسفانه حمایت‌هایی که می‌تواند مسیر را برای دست‌اندرکاران این بخش هموار سازد، بسیار کم است و در بعضی موارد نیز اصلاً صورت نگرفته است؛ حتی می‌توان گفت موانعی هم به وجود آمده که رفع همین موانع باعث صرف انرژی زیاد از سوی فعالان این حوزه شده است.

این همان انرژی است که می‌توانست صرف کارهای مؤثرتر و کاراتری در مجموعه‌های فین‌تکی شود و نتایج شگفت‌انگیزی را رقم می‌زد که متأسفانه صرف مانع‌زدایی‌ها شده است. اما با وجود تمامی این دشواری‌ها، افراد فعال در اکوسیستم فین‌تکی کشور در تلاش هستند تا ابهامات موجود را برطرف سازند و این امید را دارند که از طریق گفت‌و‌گو و ایجاد و حفظ تعاملی سازنده با رگولاتور موانع موجود برطرف شود.

در مورد این موانع که سرعت‌گیر فعالیت لندتک‌هاست، بیشتر توضیح می‌دهید؟ مثلاً چه موردی ذهن آپسان را درگیر خود کرده است؟

همان‌طور که می‌دانید آپسان یک شبکه اعتبار بسته است و عضو شاپرک نیست؛ ما و دیگر همکاران در صورت بزرگ‌تر شدن و ایجاد سهم بیشتری از GDP کشور نیازمند مجوزهای لازم هستیم که با خیال راحت به نوآوری بپردازیم، اما متأسفانه رگولاتور ما و دیگر لندتک‌ها را به رسمیت نمی‌شناسد و همواره این نوع کسب‌وکارها در یک وضعیت تعلیق قرار گرفته‌اند و هر لحظه منتظر هستند با ایجاد تصمیمی جدید از سوی رگولاتور و اعلام ضرب‌الاجل‌هایی که تاکنون نیز شاهد بعضی از آنها بوده‌ایم، با وضعیت پیش‌بینی‌نشده‌ای روبه‌رو شوند؛ لذا لازم است در این خصوص با مشارکت خود لندتک‌ها تصمیمات تسهیلگرانه‌ای اخذ شود.

تاکنون جلساتی در این حوزه شکل گرفته، اما ما نیازمند خروجی‌های راهگشا هستیم تا از یک وضعیت شبه مبهم رهایی و به سمت به رسمیت شناخته‌شدن کسب‌وکارهای لندتکی حرکت کنیم. اکنون ما در مواجهه با هر نهادی می‌بایست شرح کاملی از روندهای خود را ارائه دهیم که این خود بر نگرانی‌های اکوسیستم می‌افزاید.

یکی دیگر از چالش‌های مهم، نبود سازوکار مشخص و دقیق رتبه اعتباری در زیست‌بوم مالی کشور است که این موضوع لندتک‌ها را با دشواری‌هایی مواجه می‌کند. این فقدان رتبه اعتباری، ما را در آپسان بر آن داشته است که با اصلاح نگاه به اعتبار افراد و بدون کنکاش در تاریخچه مالی آنها، این اجازه را به ایشان دهیم تا رتبه‌ای را به وجود آورند و در طول زمان آن را ارتقا دهند؛ بنابراین اگر یک شخص در آپسان رتبه خوب مالی به دست آورد، این به رتبه مبنای او تبدیل شود. در این زمینه هم نیازمند همکاری و همراهی همه فعالان اکوسیستم هستیم.

تمرکز ما بر اساس نیازهای کاربر است و در آینده نیز بر همین رویه تأکید خواهیم داشت؛ اما آنچه مشخص است کالاهای اساسی و کالاهای تندمصرف از اولویت‌های آپسان است

چالش‌های رسیدن به چنین چشم‌اندازی در سوی مقابل، یعنی تجارت الکترونیک کشور (فارغ از چالش‌های رگولاتوری) چیست؟ تجارت الکترونیک کشور در چه جاهایی خود را برای به‌کارگیری ظرفیت فین‌تک بیشتر آماده کرده و در کجا نیازمند تغییر و تحول و همراهی بیشتر است؟

در این خصوص ما باید به دنبال فهم مشترک از نیازمندی‌های موجود طرفین باشیم تا از طریق این درک و فهم متقابل بتوانیم در جهت اهداف مشترک گام برداریم؛ تا اینجای کار فرازونشیب‌های زیادی وجود داشته و دستاوردهایی نیز به دست آمده، اما مسیر طولانی است و نیازمند تعامل و همکاری‌های بیشتری در این زمینه هستیم تا بتوانیم به چنین هدفی دست یابیم.

عدم تفاهمات در این راه، موضوعی طبیعی است. به هرحال وقتی دو فرد، گروه یا سازمان می‌خواهند در یک مسیر هم‌قدم شوند و به سمت هدفی مشترک حرکت کنند، به لحاظ بهره‌گیری از ابزار و فناوری‌ها دچار اختلافاتی می‌شوند که نباید چنین اختلافاتی به رهاسازی فعالیت‌ها منجر شود. در عوض با ایجاد راهکارهایی جدید و خلاقانه هر دو طرف قادر خواهند بود مسیری هموارتر و هدفمندتر را طی کنند.

همچنین در این موضوع خاص باید فرهنگ همکاری و فعالیت‌های بین شرکتی توسعه بیشتری پیدا کند؛ بسیاری از شرکت‌ها هنوز به مزایای فوق‌العاده این نوع همکاری پی نبرده‌اند و همین مسئله باعث می‌شود که عدم درک صحیح به وجود بیاید.

در این رابطه می‌توان به فعالیت‌های مثبت انجمن‌ها و نظام صنفی رایانه‌ای کشور امیدوار بود، چراکه اینها می‌توانند بستر مناسب را جهت گفت‌و‌گو و همکاری‌های مشترک برای رسیدن به چنین هدفی فراهم کنند؛ چنان که تاکنون در این راه گام‌های سازنده‌ای برداشته‌اند. نشست‌های هم‌افزایی و همکاری‌هایی اجرایی نیز در نهایت نتایج ارزنده‌ای رقم خواهد زد. راهی طولانی در پیش است، اما دستاوردهای فعلی نیز کم نیستند؛ بیش از هر‌چیز همان‌طور که اشاره کردم باید فرهنگ همکاری‌های مشترک و فهم سودمندی این همکاری‌ها برای طرفین آشکار و مشخص شود.

مثالی از کارهای انجام‌شده یا فعالیت‌هایی که به دلیل نبود درک درست معطل مانده‌اند، می‌زنید؟

به‌عنوان مثال در امر پرداخت موضوع کاملاً از طرف اکوسیستم تجارت الکترونیک کشور درک و به طور کامل مورد استفاده قرار گرفته است؛ خود این مسئله نشان‌دهنده این است که نیاز به صورت شفاف و دقیق هضم شده است. اما در موضوعی مانند لندتک هنوز کار زیادی باید انجام داده شود و اهمیت و کاربرد این حوزه در بسیاری از مواقع درک نشده است. البته ما در مثال‌هایی می‌بینیم که بعضی از شرکت‌های فعال در حوزه تجارت الکترونیک خود دست به تأسیس شرکت‌های لندتکی زده‌اند و موفقیت‌هایی داشته‌اند، اما بدون شک همه‌ اکوسیستم تجارت الکترونیک کشور دارای چنین ظرفیتی نیست که شروع به راه‌اندازی کسب‌وکار لندتکی کند.

بنابراین باز هم به موضوع فرهنگ‌سازی و تشریح نقش سازنده فناوری‌های نوین مالی اشاره می‌کنم، چراکه باید اهمیت این موضوع برای زیست‌‌بوم تجارت الکترونیک کشور روشن شود و ارزیابی‌های لازم نیز توسط ایشان به‌درستی صورت بگیرد. بخش فعال در تجارت الکترونیک کشور می‌تواند از ظرفیت‌های ارزشمند اکوسیستم فین‌تک کشور استفاده کند. خود این موضوع به همکاری‌ها و هم‌افزایی‌ها منجر می‌شود و در نتیجه هر دو طرف و در نهایت کاربران سود خواهند برد.

کسب‌وکارهایی چون آپسان چقدر در آینده حوزه‌های بزرگی چون لجستیک و خرده‌فروشی نقش ایفا خواهند کرد؟ تغییراتی که در این صنایع تحت تأثیر BNPL، کیف پول‌های اعتباری و… در سال‌های اخیر شاهد بوده‌ایم، چه ترندهایی داشته و می‌توانیم منتظر کدام‌یک از آنها در این دو بخش از تجارت الکترونیک کشور باشیم؟

آپسان دستاوردهای بسیاری در این خصوص به دست آورده است. به‌عنوان مثال ما در آپسان توانسته‌ایم شبکه بزرگی از پذیرندگان را تشکیل دهیم که کاربران ما بتوانند از این شبکه بزرگ بهره‌مند شوند. همان‌طور که پیش‌تر نیز گفتم، ۵۵ هزار پذیرنده خرد و ۲۵۰ فروشگاه آنلاین با نزدیک به یک میلیون و ۵۰۰ هزار کاربر ما ارتباط داشته و دارند. باید در نظر داشت کسب‌و‌کارهایی مانند آپسان می‌توانند باعث شوند نقدینگی در مسیر درستی قرار گیرد و باعث رکودزدایی در بسیاری از بخش‌های اقتصادی کشور ‌شود.

چراکه یکی از عوامل رکود در کشور کمبود نقدینگی و تأمین نشدن منابع مالی در بخش‌های مختلف است؛ کمبود نقدینگی یا مصرف نقدینگی در مسیری نادرست باعث می‌شود تقاضا در برخی صنایع کاهش یافته و این کاهش به رکود منجر شود. بنابراین کسب‌وکارهایی مانند آپسان می‌توانند با دادن اعتبار مناسب به کاربران بر اساس رتبه‌های اعتباری و… و هدایت آن به سمت کالاهای درست، باعث گردش چرخه اقتصادی کشور شوند. بر همین اساس باید کارکرد ارزشمند لندتک‌ها در کشور بیشتر درک شود تا در نهایت آنچه به نفع اقتصاد کشور است، رخ دهد.

تمرکز ما بر اساس نیازهای کاربر است و در آینده نیز بر همین رویه تأکید خواهیم داشت؛ اما آنچه مشخص است کالاهای اساسی و FMCG (کالاهای تندمصرف) از اولویت‌های آپسان است. چه خرده‌فروشانی که می‌خواهند از تولیدکننده خرید کنند و کمبود نقدینگی دارند، چه کاربرانی که هنگام خرید از فروشگاه‌های زنجیره‌ای خواهان استفاده از امکانات آپسان در خرید خود هستند، می‌توانند از خدمات ما بهره‌مند شوند.

البته همان‌طور که اشاره کردم، کسب‌وکارهایی مانند آپسان می‌توانند در رفع رکود اقتصادی نقش داشته باشند و هرجا که نیاز به نقدینگی است، اهمیت کسب‌وکارهای لندتکی به صورت مضاعف درک می‌شود. لوازم خانگی، محصولات فرهنگی، خدمات بهداشتی، تجهیزات الکترونیکی و دیجیتالی، رستوران‌ها و… همه اینها چنان که اکنون مورد توجه آپسان است، در آینده نیز خواهد بود. قطعاً سهم چهار همتی لندتک کشور از GDP نشان‌دهنده تأثیرگذاری در بخش‌های مختلف اقتصادی از جمله خرده‌فروشی‌هاست.

آپسان قرار است با یک فاصله معنادار از سایر بازیگران این حوزه به بزرگ‌ترین مرکز ارائه سرویس اعتباری در ایران تبدیل شود؛ به همین منظور در تلاشیم تعداد کاربران خود را در سال ۱۴۰۲ به دو‌ میلیون و ۵۰۰ هزار نفر برسانیم

کشوری چون سوئد ۲۴ درصد و کشوری چون بریتانیا کمتر از ۵ درصد تجارت الکترونیک خود را با BNPL انجام می‌دهد… این فاصله‌ها معمولاً از کجا نشئت می‌گیرند و چه درایورهایی اساسی بر افزایش این سهم تأثیرگذارند؟

همواره فاکتورهای گوناگونی بر این نوع تفاوت‌ها تأثیرگذار است؛ می‌توان ریشه چنین تفاوت‌هایی را در سابقه یک فناوری در یک کشور، قوانین موجود، فرهنگ خرید مردم، پذیرش فناوری‌های گوناگون و… دانست. پس از آگاهی از تمامی این تفاوت‌هاست که می‌توان چرایی نزدیک به واقعیت را بیان کرد. اما فاکتورهایی مانند فرهنگ‌سازی، قوانین حمایت‌کننده از فناوری و درک ارزش فناوری می‌تواند نقش بسزایی در افزایش چنین سهمی داشته باشد.

مهم‌ترین بازیگران تجارت الکترونیک کشور که در امبدد فایننس تا همین‌جا بهتر عمل کرده‌اند، کدام بازیگران می‌دانید؟ دیجی کالا، اسنپ و… و چرا؟

هر‌کدام از بازیگران توانسته‌اند عملکردهای خوبی داشته باشند و به نظرم نباید آنها را به صورت مجزا در نظر گرفت؛ درحال حاضر با توجه به اهمیت اقتصاد دیجیتال در کشور باید اندکی از نگاه رقابتی فاصله گرفت و بر تعاملات و همکاری‌ها متمرکز شد. مهم این است که برآیند فعالیت‌های این بازیگران به سود تجارت الکترونیک کشور باشد که هست.

درست است که در بعضی مواقع ما باید مقایسه‌هایی را جهت ارزیابی‌ها انجام دهیم، اما اکنون زمان سنجش کلی فعالیت‌هاست که ببینیم مجموعه کارها چه نتایجی داشته و اگر کم و کاستی نیز وجود دارد، درصدد برطرف‌کردن آن باشیم. اقتصاد دیجیتال در کشور راه دشواری را طی می‌کند و این راه دشوار پشت سر گذاشته نخواهد شد مگر با همکاری‌های جامع و کامل در مسیر دستیابی به اهداف.

بسیاری از شرکت‌های بزرگ و بازیگران سنتی اقتصاد ایران این روزها به فکر تحول دیجیتال افتاده‌اند. اما آنها اغلب چنین تحولی را در راه‌اندازی شرکت‌های اسپیناف آنلاین یا سرمایه‌گذاری روی استارتاپ‌های مرتبط با حوزه خودشان جست‌و‌جو می‌کنند. چقدر در تحول دیجیتال شرکت‌های بزرگ و بازیگران مهم اقتصاد کشور در بخش خصوصی (Big Enterpriseها) باید راهکارهای فین‌تکی به‌ویژه در حوزه لندتک مورد توجه قرار بگیرند؟

حضور تمامی شرکت‌های بزرگ و بازیگران سنتی اقتصاد ایران در بخش اقتصاد دیجتالی کشور یا اندیشیدن به تحول دیجیتال از سوی ایشان نشان‌دهنده اهمیت بالای این بخش است؛ بنابراین پیش از پرداختن به هر بحثی باید این مهم را درک کرد که اکنون اهمیت اقتصاد دیجیتال و دیجیتالی‌شدن حوزه‌های مختلف نشان‌دهنده درک اهمیت و باید این عرصه است.

حضور هر کسب‌وکار بزرگی در این حوزه جدای از قدرت سرمایه‌ای، نیازمند شناخت کامل ایشان از فناوری‌های مرتبط است. این شناخت به‌واسطه دست‌اندرکاران و فعالان زیست‌بوم فین‌تکی کشور حاصل می‌شود، یعنی بازیگران سنتی اقتصاد ایران باید قبل از حضور و سرمایه‌گذاری در این بخش از چالش‌ها و دشواری‌های این بخش آگاهی پیدا کنند و بدون شک از مشورت مستقیم متخصصان این حوزه بهره‌مند شوند.

چراکه آنچه مسلم است فرازونشیب‌ها و سختی‌های بسیاری از دید تازه‌واردان به این بخش پنهان می‌ماند و تنها افرادی از این سختی‌ها و دشواری‌ها آگاه هستند که در این صنعت فعالیت‌ داشته‌اند؛ لذا ورود شرکت‌های بزرگ و بازیگران سنتی اقتصاد ایران زمانی برای این صنعت و خود آنها مفید خواهد بود که با شناخت جامع و بررسی چالش‌های پیش رو باشد و همچنین همراهی فعالان حوزه لندتک را بتواند جلب کند تا با ایجاد یک هم‌افزایی تحولات مثبتی را در این عرصه رقم زنند.