کارنگ رسانه اقتصاد نوآوری است. در کارنگ ما تلاش داریم کسبوکارهای نوآور ایرانی، استارتاپها، شرکتهای دانشبنیان و دیگر کسبوکارها کوچک و بزرگی که در بخشهای مختلف اقتصاد نوآوری در حال ارائه محصول و خدمت هستند را مورد بررسی قرار دهیم و از آینده صنعت، تولید، خدمات و دیگر بخشهای اقتصاد بگوییم. کارنگ رسانهای متعلق به بخش خصوصی ایران است.
با افزایش تورم، مصرفکنندگان برای خرید لوازم الکترونیکی به دنبال گزینههای تأمین مالی مانند «الان بخر، بعداً پرداخت کن» هستند. با کاهش محدودیتهای همهگیری کووید ۱۹ در سال ۲۰۲۲، بسیاری از خردهفروشان تصور میکردند جمعه سیاه بهتری در سال جاری داشته باشند، اما تورمی که از ماهها قبل در حال افزایش بود، نبرد جدیدی را رقم زد.
در آستانه تعطیلات، برخی تخمینها نشان میدهند هرچند خرید از فروشگاههای فیزیکی یکی از گزینههای مهم خواهد بود، اما تورمی که بر اساس شاخص قیمت مصرفکننده در ماه اکتبر ۷/۷ درصد افزایش داشته، میتواند هزینهها را تحتالشعاع قرار دهد.
پیشبینیها نشان میدهد خریدارانی که درآمد بالاتری دارند، هزینههای خود را کمتر میکنند و خرید کالاهای غیرضروری کاهش مییابد، زیرا مردم با افزایش قیمت خواربار مواجه شدهاند. چندین خردهفروش پیش از شروع موج خریدها، چشمانداز خود را برای این سه ماه کاهش دادند.
تارگت در ماه نوامبر پس از اینکه درآمدش کمتر از حد انتظار بود، چشمانداز سهماهه چهارم خود را سختگیرانهتر پیشبینی کرد و ثردآپ، فروشگاه آنلاینی که کالای دست دوم میفروشد نیز همین کار را انجام داد؛ هرچند این فروشگاه میتواند برای مصرفکنندگانی که به دنبال پسانداز هستند، گزینه خوبی باشد.
همه اینها زمینه را برای یک فصل تعطیلات نهچندان شاد برای خریداران فراهم کرد. دادههای ادوبی آنالیتیکس نشان میدهد که سهم فروشگاههای آنلاین در جمعه سیاه امسال به ۹/۱۲ میلیارد دلار رسیده که ۲/۳ درصد نسبت به سال گذشته افزایش یافته است.
تصویر نحوه عملکرد صنعت خردهفروشی پیچیدهتر از آن است که با یک عدد همه زوایای آن مشخص شود. با توجه به فشارهای کلان اقتصادی که مصرفکنندگان در حال حاضر با آن مواجه هستند، سخت است بگوییم که وضعیت برندگان صنعت خردهفروشی تا پایان فصل به همین شکل باقی خواهد ماند، اما برخی از روندها برجسته بودند.
برنده؛ الان بخر، بعداً پرداخت کن
به نظر میرسد روز شکرگزاری و جمعه سیاه روزهای خوبی برای گزینه «الان بخر، بعداً پرداخت کن» بودند. با توجه به فشارهای اقتصادی که بسیاری از خریداران در حال حاضر با آن مواجه هستند، گزینههای پرداختی چون «الان بخر، بعداً پرداخت کن» راهی پیش روی مصرفکنندگان میگذارند که بتوانند کالای مورد نظرشان را خریداری کنند.
پیشبینیهای جمعه سیاه که دلوییت انجام داده بود، نشان میداد ۴۸ درصد قصد دارند از کارتهای اعتباری استفاده کنند و ۳۷ درصد انتظار دارند از گزینه «الان بخر، بعداً پرداخت کن» بهره ببرند.
بر اساس دادههای ادوبی، در روز شکرگزاری درآمد از طریق گزینه «الان بخر، بعداً پرداخت کن» نسبت به سال گذشته ۱/۳ درصد و سفارشها ۰/۷ درصد افزایش یافته است. برخی از خریداران از این گزینه برای کالاهای با قیمت پایینتر استفاده کردهاند، در حالی که پیشتر این گزینه برای کالاهای با قیمت بالا استفاده میشد.
با توجه به دادههای سلزفورس، میانگین ارزش سفارشها از طریق گزینه «الان بخر، بعداً پرداخت کن» در ایالات متحده و در روز شکرگزاری ۶ درصد کاهش یافته است.
طبق گزارش ادوبی سفارشها با گزینه «الان بخر، بعداً پرداخت کن» در هفته ۱۹ تا ۲۵ نوامبر در مقایسه با هفته قبل، ۷۸ درصد افزایش نشان داده، علاوه بر این درآمد کلی از «الان بخر، بعداً پرداخت کن» در مدت مشابه ۸۱ درصد افزایش یافته است.
راد سایدز، رهبر بخش جهانی دلوییت اینسایت گفته است: «این یک نشانه مثبت است که مصرفکنندگان به دنبال توسعه بیشتر کیف پول خود و انجام کارهای بیشتر با آن هستند.» اما به گفته سایدز، این علامت مثبت در بلندمدت یک هشدار است.
او افزوده است: «ما اکنون نرخ های بهره بسیار بالاتری داریم و این نرخ بهره دشمن موجودی کارت اعتباری افراد خواهد بود. «الان بخر، بعداً پرداخت کن» به شما میگوید که مصرفکننده با چالش مواجه شده و در دراز مدت، این یک علامت هشدار است.»
بازنده؛ صفهای طولانی
روزهای صف های طولانی و دعوا بر سر محصولات بسیار پرطرفدار ممکن است واقعاً تمام شده باشند. امسال به دلیل کاهش محدودیتهای کووید ۱۹، خرید در فروشگاه بیشتر مورد توجه قرار گرفت، اما این بدان معنا نیست که بازگشت به هرجومرج قدیمی خرید جمعه سیاه وجود داشته است. چندین تحلیلگر خاطرنشان کردند که ترافیک در فروشگاههای مختلف گذرا و مطمئناً آشکار است، اما صفهای انتظار طولانی که فروشگاهها در تعطیلات با آن به یاد آورده میشدند، دیگر وجود نداشت.
کاترین بلک، شریک بخش مصرفکننده «کیرنی» گفته است: «مردم امروز خرید کردهاند. ما انتظار ترافیک و فروش زیاد را داشتیم. ما ترافیک را شاهد بودیم و بهزودی خواهیم فهمید که آیا این به معنای آمار مثبت درآمدی برای خردهفروشان خواهد بود یا خیر. در کارولینای شمالی ما از طیف گستردهای از فروشگاهها (تارگت، بست بای، میسیز، بس پرو شاپ) بازدید کردیم و در حالی که همه آنها با ترافیک خریداران مواجه بودند، هیچکدام از آنها صفهای صبح زود یا پارکینگهای پر نداشتند.»
طبق گفته سلزفورس، اجتناب از حضور در چنین فضایی یکی از دلایل استفاده از «الان بخر، بعداً پرداخت کن» بود و گزینه خدمات در جمعه سیاه در مقایسه با سایر روزهای این فصل ۲۰ درصد افزایش یافته است.
با وجود اینکه تجارت الکترونیک در سال جاری همچنان قدرتمند است، سایدز فکر میکند که خرید از فروشگاههای فیزیکی همچنان جذاب خواهد بود، زیرا مصرفکنندگان پس از همهگیری رغبت بیشتری برای حضور در فروشگاهها دارند.
سایدز گفته است: «البته باید این را در نظر داشت که مردم به خرید آنلاین عادت کردهاند و تصورشان این است که همانقدر راحت میتوانند از فروشگاههای فیزیکی هم خرید خود را انجام دهند. مصرفکنندگان راه های مختلفی برای خرید پیدا کردهاند و به سراغ روشی میروند که برایشان مناسبتر باشد.»
برنده: کالاهای الکترونیکی
دوربینهای دیجیتال، گوشیهای هوشمند و سایر لوازم الکترونیکی با قیمتی بالاتر در طول روز شکرگزاری و جمعه سیاه مورد توجه مصرفکنندگان قرار گرفتند. خردهفروشان کلیدی لوازم الکترونیکی مانند بست بای در حال مبارزه با تأثیر تورم بر خریدهای غیرضروری در سال جاری هستند که به کاهش فروش و افزایش نیاز به کاهش قیمت تا پایان تعطیلات منجر شده است. سایدز گفته است: «برای مدتی فروش این دسته از محصولات تا حدودی با چالش مواجه بود، فقط به دلیل رفتارهای خریدی که در طول همهگیری رخ داد و بسیاری از ما لزوماً انتظارش را نداشتیم.»
به گفته ادوبی، تخفیفهای بیشتر لوازم الکترونیکی در روز شکرگزاری خریداران را جذب خود کرد. این گروه انتظار داشت برای جمعه سیاه تخفیفهای بزرگتری مانند ۲۷ درصد در لوازم الکترونیکی، ۱۸ درصد در رایانهها و ۱۳ درصد در تلویزیونها وجود داشته باشد.
بر اساس دادههای سیلزفورس، لوازم الکترونیکی و لوازم جانبی یکی از محبوبترین دستهها برای خرید در سراسر جهان در جمعه سیاه بودند. در همین حال، اعداد نهایی ادوبی برای جمعه سیاه نشان داده که اقلام خانه هوشمند و تجهیزات صوتی شاهد افزایش فروش آنلاین بیش از ۲۰۰ درصد نسبت به میانگین روز در ماه اکتبر بودهاند.
ویوک پاندیا، تحلیلگر ارشد ادوبی دیجیتال اینسایت گفته است: «ما شاهد افزایش تقاضا برای دوربینهای دیجیتال و اسپیکرهای هوشمند در رده لوازم الکترونیکی هستیم و انتظار داریم هرچه به سایبر ماندی نزدیکتر میشویم، شتاب بیشتری را شاهد باشیم، زیرا تخفیفها در آن روز به بالاترین سطح خود خواهند رسید.»
بازنده؛ سطوح موجودی
طبق نظر برخی تحلیلگران با وجود علاقه مصرفکنندگان به دستههایی که سطح موجودی بالایی دارند، ممکن است موجودی در آینده نزدیک همچنان بالا بماند. به بیان ساده، مگر یک خانواده در طول دو، سه سال چند بار تلویزیون بزرگ میخرد؟
بنابراین خردهفروشانی که با فرض رشد مستمر فروش در چنین دستههایی دست به خرید زدهاند، ممکن است در فروش موجودی مازاد حتی با تخفیفهای زیاد با مشکل مواجه شوند. با توجه به تعداد عناصر غیرقابل پیشبینی در هر دو سوی عرضه و تقاضا، سخت است بدانیم این مشکل چه زمانی حل خواهد شد. با این حال به دلیل ماهیت خردهفروشی، طبیعی است بسیاری از کالاها با تخفیفهای زیاد حتی به مرحله دفن زباله برسند تا فضا برای مدلهای جدید فصل خالی شود.
علاوه بر لوازم الکترونیکی، شرکتهای اسباببازی مانند هسبرو در طول سال ۲۰۲۲ در فصل خرید شاهد مشکلات موجودی بودند. این غول اسباببازی در ماه اکتبر سود عملیاتی خود در بخش محصولات مصرفی را ۳۱ درصد کاهش داد که بخشی از آن به دلیل افزایش موجودی بود.
فروش آنلاین اسباببازیها در جمعه سیاه نسبت به میانگین اکتبر، ۲۸۵ درصد افزایش یافته است. سلزفورس در مورد روز شکرگزاری گزارش داد که فروش اسباببازیها با ۱۰ درصد افزایش در سال، سومین حوزه با فروش صعودی در سطح جهان است.
سایدز در دلوییت همچنین پیشبینی میکند که مشکلات موجودی ممکن است در سال جدید برای اکثر دستهها با وجود فروش قوی در روز شکرگزاری و جمعه سیاه ادامه یابد. سایدز در پاسخ به این سؤال که آیا خردهفروشان میتوانند از چالشهایی که در طول سال ۲۰۲۲ و در این فصل خرید با آنها روبرو بودهاند، رهایی یابند، گفته است: «واقعاً بستگی دارد.
من فکر میکنم فروشگاههای بزرگ با کالاهای انبوه واقعاً خوب عمل خواهند کرد. این همان چیزی است که مصرفکنندگان در مورد جایی که قصد دارند از آن خرید کنند، به ما گفتند. من فکر میکنم فروش این دوره حداقل برای برخی از فروشگاهها حکم مسکن را خواهد داشت.»