کارنگ رسانه اقتصاد نوآوری است. در کارنگ ما تلاش داریم کسب‌وکارهای نوآور ایرانی، استارتاپ‌ها، شرکت‌های دانش‌بنیان و دیگر کسب‌وکارها کوچک و بزرگی که در بخش‌های مختلف اقتصاد نوآوری در حال ارائه محصول و خدمت هستند را مورد بررسی قرار دهیم و از آینده صنعت، تولید، خدمات و دیگر بخش‌های اقتصاد بگوییم. کارنگ رسانه‌ای متعلق به بخش خصوصی ایران است.
نهضت توسعه فیبر نوری در حالی در کشور به راه افتاده که محدودیت‌ها و اختلال‌های گاه‌وبیگاه اینترنت از بیش از هفت ماه گذشته تاکنون باعث شده کاربران امکان استفاده از سرویس اینترنت فعلی خود را نداشته باشند. آمارهای فصلی رگولاتوری هم نشان می‌دهد که میزان رشد اینترنت در بخش ثابت با آهنگ کندی پیش می‌رود؛ به‌طوری که ضریب نفوذ پهنای باند ثابت اینترنت در زمستان سال ۱۴۰۰ برابر با ۱۳.۱۵ درصد گزارش شده بود که این میزان در زمستان سال گذشته به ۱۳.۰۵ درصد رسیده، یعنی منفی ۰.۷۶ درصد کاهش داشته است.
در همین زمینه احمدرضا نخجوانی، مدیرعامل شاتل در گفت‌وگو با «کارنگ» اعلام می‌کند که میزان مصرف پهنای باند اینترنت در چند ماه گذشته و به دلیل محدودیت‌های شدید اینترنت کاهش قابل توجهی داشته است. به باور او هرچند تلاش دولت برای توسعه فیبر نوری در کشور قابل تقدیر است، اما توسعه اینترنت پرسرعت با فیبر نوری زیر سایه محدودیت‌های اینترنت، اجرای این پروژه را زیر سؤال برده است.
در کنار حمایت‌های بی‌چون و چرای وزارت ارتباطات از پیام‌رسان‌های بومی، یکی از پروژه‌های دیگری که این وزارتخانه از زمان انتخاب عیسی زارع‌پور به عنوان وزیر ارتباطات دولت سیزدهم پیگیری می‌کند توسعه فیبر نوری منازل و کسب‌وکارهاست.
در بیش از یک سال و هشت ماه گذشته زارع‌پور در حاشیه هر نشست یا برنامه خبری در واکنش به گلایه کاربران نسبت به کیفیت و سرعت پایین اینترنت گفته است که با توسعه فیبر نوری در کشور این مشکل به زودی حل خواهد شد.
اما محدودیت‌های اینترنت که از بیش از هفت ماه گذشته و با شروع اعتراض‌ها در ایران شروع شده، توسعه این پروژه را زیر سؤال برده است. حالا سؤال اصلی این است که وقتی کاربران در شرایط فعلی امکان استفاده از اینترنت با فناوری ADSL را ندارند، چگونه قرار است با وجود محدودیت‌های اینترنت، فیبر نوری آنها را از دست سرعت پایین و اختلال‌های همیشگی روی اینترنت کشور نجات دهد؟
کاهش مصرف پهنای باند
احمدرضا نخجوانی، مدیرعامل شاتل هم اعلام می‌کند که محدودیت‌های اینترنت به سرعت‌گیر توسعه فیبر نوری در کشور تبدیل شده است. او می‌گوید آنها سرمایه‌گذاری میلیاردی روی توسعه فیبر نوری انجام می‌دهند، ولی با این حال به دلیل محدودیت‌های ادامه‌دار اینترنت نمی‌دانند که امکان بهره‌برداری از این سرمایه‌گذاری را دارند یا خیر.
او در این مورد به کارنگ می‌گوید: «از سال گذشته و با اعمال محدودیتی که روی اینترنت اتفاق افتاد میزان مصرف پهنای باندمان تقریباً نسبت به سال گذشته نصف شد. مصرف کاربران ما به طور متوسط ده‌ها درصد کاهش پیدا کرده و نمی‌توانند از اینترنتی که خریداری کرده‌اند استفاده کنند و همین باعث نارضایتی آنها شده است. دلیل آن هم واضح است؛ وقتی مدام فیلترشکن روشن باشد، روی کیفیت اینترنت تأثیرگذار است.»
او ادامه می‌دهد: «همین حالا با راه‌اندازی فیبر نوری در برخی شهرها توسط شاتل ما می‌توانیم روی فیبر سرعت ۹۰۰ مگابیت بر ثانیه به کاربران ارائه دهیم یعنی سرعت‌شان ۱۵۰ تا ۲۰۰برابر حالا خواهد شد، اما وقتی محدودیت اینترنت وجود داشته باشد و کاربر مدام از فیلترشکن و وی‌پی‌ان برای دور زدن محدودیت‌ها استفاده کند دیگر این سرعت چندبرابری به چه درد او می‌خورد. از طرف دیگر مگر ما الان در کشور چه محتوای خاصی داریم که کاربر نیاز به این سرعت داشته باشد، با همین سرعت پنج مگ هم او می‌تواند از سرویس‌هایی مانند VOD یا دیگر خدمات این‌چنینی استفاده کند.»
به باور او وقتی کاربران به خاطر ادامه محدودیت‌های اینترنتی مجبور به استفاده از وی‌پی‌ان هستند حتی اگر اینترنت آنها از ADSL به FTTH یا همان فیبر نوری تغییر پیدا کند، تجربه کاربری آنان در استفاده از فناوری‌های جدید، چندان متفاوت نخواهد بود.
ثابت ماندن تعرفه و کمبود سرمایه
اما این تنها مشکل بر سر راه توسعه فیبر نوری نیست. ثابت ماندن تعرفه‌های اینترنت در چند سال اخیر به باور مدیران شرکت‌های اینترنتی باعث شده آنها امکان سرمایه‌گذاری روی سرویس‌هایی با فناوری جدید را نداشته باشند یا سرمایه‌گذاری در این زمینه برایشان سخت شده باشد.
احمدرضا نخجوانی هم اعلام می‌کند ثبات تعرفه‌های اینترنت در بیش از پنج سال گذشته با وجود نرخ تورم، کارهای توسعه‌ای برای آنها را سخت کرده است.
او در این زمینه توضیح می‌دهد: «آخرین تغییر تعرفه اینترنت به سال ۱۳۹۶ باز می‌گردد. از مصوبه‌ای که در این زمینه تصویب شد یعنی مصوبه ۲۶۶ کمیسیون تنظیم مقررات، حداقل پنج سال و نیم می‌گذرد و در این میان متوسط هزینه‌های اپراتورها بین ۵۰۰ تا ۱۰۰۰ درصد افزایش یافته و نرخ ارز هم در این مدت، نزدیک به ۲۰برابر شده است. در این شرایط، یک‌بار صرفاً هزینه پهنای باند اینترنت طبق مصوبه ۳۱۳ در اسفندماه ۱۳۹۹ را ۲۰ درصد کاهش دادند که اگر هزینه انتقال بین‌استانی را هم کنار بگذارید، سهم هزینه پهنای باند در قیمت تمام‌شده خدمات اپراتور ثابت تنها ۱۵ تا ۲۰ درصد است؛ یعنی این مصوبه توانست حدود چهار درصد هزینه‌های دارندگان پروانه را کاهش دهد.»
به باور او ثابت ماندن تعرفه‌ها در حالی که هزینه‌های آنها به دلیل نرخ تورم افزایش پیدا کرده باعث شده آنها امکان سرمایه‌گذاری بالایی روی توسعه شبکه نداشته باشند و سرمایه‌گذاری روی فناوری‌های جدید نیز برایشان با سختی فراوان همراه شده باشد.
او در ادامه با اشاره به تغییرات نرخ ارز که آن هم روی سرمایه‌گذاری در این بخش تأثیرگذار بوده می‌گوید: «به موازات تغییر پیدا نکردن تعرفه‌ها، مشکلات ارزی را داریم. از سال گذشته که توافق‌نامه توسعه فیبر نوری به هشت اپراتور اعطا شد تا امروز که یک سال از این اتفاق می‌گذرد، نرخ ارز بیش از دوبرابر شده و این در حالی است که پروژه توسعه فیبر نوری ارزبری بالایی دارد و سرمایه‌گذاری روی آن صددرصد تابع قیمت ارز است.»
مشکل سرمایه‌گذاری که نخجوانی به آن اشاره می‌کند بارها توسط وزارت ارتباطات اعلام شده که با کمک‌های دولتی از بخشش پرداخت سه درصد حق‌السهم اپراتورهای ثابت به دولت برطرف خواهد شد، اما به گفته نخجوانی تا به حال این کمک‌های دولتی اجرایی نشده است.
همچنین نخجوانی بخش دیگر از موانع بر سر راه توسعه فیبر نوری را شهرداری‌ها و استانداری‌ها می‌داند و اعلام می‌کند که با وجود برنامه‌های مختلف و نامه‌نگاری‌های گوناگون هنوز برخی شهرداری‌ها و استانداری‌ها برای حفاری در راستای توسعه شبکه فیبر نوری حاضر به همکاری نمی‌شوند و همه این عوامل در کنار هم توسعه این پروژه در کشور را کند کرده است.
لینک کوتاه: https://karangweekly.ir/yep6
