کارنگ رسانه اقتصاد نوآوری است. در کارنگ ما تلاش داریم کسب‌وکارهای نوآور ایرانی، استارتاپ‌ها، شرکت‌های دانش‌بنیان و دیگر کسب‌وکارها کوچک و بزرگی که در بخش‌های مختلف اقتصاد نوآوری در حال ارائه محصول و خدمت هستند را مورد بررسی قرار دهیم و از آینده صنعت، تولید، خدمات و دیگر بخش‌های اقتصاد بگوییم. کارنگ رسانه‌ای متعلق به بخش خصوصی ایران است.
دستمزدهای پایین و نبود مزایا مشکل دائمی کارمندانی است که مدل کاری آنها ایجاب می‌کند، میز و دفتری نداشته باشند. آنها احساس می‌کنند کنترل کمی بر برنامه کاری خود دارند و نسبت به ساعات کاری ناهماهنگ و عدم آموزش لازم برای ارتقای شغلی معترض هستند.
گزارش اکسنیفای می‌گوید: «آنها ترسیده و خسته سر کار می‌آیند.» همچنین این گزارش نشان می‌دهد که کارگران بدون میز می‌دانند چه چیزی از آنها خواسته می‌شود و می‌خواهند کار خود را انجام دهند، اما موانع بسیار سنگین بر سر راه آنها وجود دارد.
افزایش استرس و کاهش بهره‌وری کارگران خرده‌فروشی‌ها
خرده‌فروشان در طول سه سال گذشته با کارکنان محدودی در خط مقدم (کارمندانی که مستقیماً با مشتریان در ارتباط هستند) کار کرده‌اند که مسلماً پراسترس‌ترین و چالش‌برانگیزترین زمان برای همه خرده‌فروشی‌ها بوده است؛ به‌ویژه آنهایی که مستقیماً با مشتری ارتباط دارند.
طی آن سه سال، کارمندان بخش فروش موظف بودند در حالی که همچنان تلاش می‌کنند کارهای قدیمی را انجام دهند، وظایف جدیدی مانند خرید آنلاین و تحویل در فروشگاه را نیز بر عهده داشته باشند. سطوح شدید چندوظیفه‌ای به هنجاری تبدیل شد که به استرس بیشتر کارگران و در نهایت کاهش بهره‌وری آنها انجامید.
شرکت مشاوره مدیریت «دیلویت» نشان می‌دهد که خرده‌فروشان در وضعیتی قرار گرفته‌اند که کارکنان خط مقدم آنها را نگران کرده است. این یک زنگ خطر و اتفاق ناراحت‌کننده برای خرده‌فروشان است، زیرا در نهایت آنها به کارکنان خط مقدم خود برای خدمت به مشتریان و نگه‌داشتن آنها وابسته هستند.
دیلویت در گزارش خود می‌گوید: «در ۳۰ سال گذشته که در بخش خرده‌فروشی کار کرده‌ام، تغییری اساسی در شیوه‌های تخصیص و برنامه‌ریزی نیروی کار فروشگاه‌ها مشاهده نکرده‌ایم. بیشتر نوآوری‌های خرده‌فروشی در بخش فروش آنلاین رخ داده و فروشگاه‌های فیزیکی در این مورد عقب‌تر حرکت می‌کنند.»
استفاده از شرکت‌های واسطه‌ای برای کاهش فشار روی کارمندان
دیلویت فرصتی برای خرده‌فروشان می‌بیند که می‌توانند برای توسعه مدل کسب‌و‌کار خدمات خود، به سمت نیروی کار در حال رشد متمایل شوند. دیلویت می‌گوید: «فرصتی برای شرکت‌های ثالث و واسطه‌ای وجود دارد که طی قراردادی با خرده‌فروشان، سفارش‌ها را دریافت کرده، کالاها را آماده و آنها را به قفسه‌ها منتقل کنند.»
او ادامه می‌دهد: «در حال حاضر برخی از خدمات لست مایل مانند اینستاکارت، در حال انجام برخی سطوح تحویل برای سفارش‌های مشتریان هستند. شاید آنها و سایر شرکت‌های ثالث بتوانند کارهای بیشتری انجام دهند تا کارکنان فروشگاه‌ها بتوانند تلاش خود را صرف خدمات‌رسانی به مشتریان در فروشگاه کنند.»
فرایند خودتسویه یکی دیگر از موارد بهینه‌سازی نیروی کار در فروشگاه است. برخی از خرده‌فروشان این کار را به‌خوبی انجام می‌دهند، در حالی که برخی دیگر باید مسیریابی را برای خریداران آسان‌تر کنند. دیلویت می‌گوید: «فرایند خودتسویه می‌تواند مشتریان را کلافه کند. یکی از خواربارفروشی‌های محلی در محله من این امکان را به همین دلیل از فروشگاه خود حذف کرد.»
دیلویت نتیجه می‌گیرد: «زمان نوآوری مدل خدمات در خرده‌فروشی فرا رسیده است. خرده‌فروشان در یک محیط دشوار کار می‌کنند. در حال حاضر خرده‌فروشان سرمایه زیادی در این بخش گذاشته‌اند و اگر از اقدامات خود نتیجه لازم را نگیرند، مجبور می‌شوند تا اقدامات کاهش هزینه‌های شدیدتری را در سه ماهه اول سال بعد انجام دهند.»
اول کارگران رفتند، حالا کارفرما اخراج می‌کند
اما این تنها مشکل خرده‌فروشان با نیروی کار خود نیست. سال پیش خرده‌فروشان با یک مشکل شغلی بزرگ روبه‌رو بودند. آنها نمی‌توانستند افراد کافی برای کار در فروشگاه‌های خود پیدا کنند. کارمندان به‌صورت دسته‌جمعی کارفرمایان خود را ترک می‌کردند و افراد زیادی برای پر‌کردن جای خالی آنها وجود نداشت.
فرصت‌های شغلی خرده‌فروشی در دسامبر ۲۰۲۱ نسبت به سال ۲۰۱۹ حدود ۴۰ درصد افزایش یافت. بر اساس آمار اداره کار، سرعت افرادی که مشاغل خرده‌فروشی را ترک می‌کنند، با همان نرخ ۹/۳۷ درصد نسبت به سال ۲۰۲۰ افزایش یافته و اخراج ۵۹ درصد کاهش پیدا کرده است.
دیلویت در آن زمان، در ارزیابی چشم‌انداز خرده‌فروشی سال ۲۰۲۲ نوشت: «در حال حاضر بزرگ‌ترین مشکل برای خرده‌فروشان در سطح فروشگاه است. ۷۴ درصد از ۵۰ مدیر خرده‌فروشی اصلی مورد بررسی، انتظار کمبود در جایگاه‌های شغلی‌ای را دارند که به شکل مستقیم با مشتریان مواجه می‌شوند.»
اکنون علایم هشداردهنده اولیه‌ای وجود دارد که می‌گوید کارفرمایان خرده‌فروشی در سال ۲۰۲۳ با مشکل متفاوتی روبه‌رو خواهند شد. تغییر در سال جاری در چشم‌انداز اشتغال فصلی خرده‌فروشی است. بر اساس محافظه‌کارانه‌ترین برآورد فدراسیون ملی خرده‌فروشی، ممکن است آمار تا یک‌سوم کاهش یابد.
به‌عنوان مثال طبق تحقیقات کرسایت، والمارت برنامه‌های استخدام فصلی خود را از ۱۷۰ هزار نفر در سال گذشته به ۴۰ هزار نفر کاهش داد. در حالی که آمازون در نظر دارد در سال جاری به اندازه سال گذشته کارمندان فصلی استخدام کند، یعنی حدود ۱۵۰ هزار کارگر.
همچنین اعلام کرده که اخراج‌ها بیش از ۱۰ هزار کارمند دفتر مرکزی را که بر عملیات خرده‌فروشی و بخش‌های مختلف آن متمرکز هستند، تحت تأثیر قرار می‌دهد. در حال حاضر اخراج‌های خرده‌فروشی آغاز شده است. در میان کاهش گسترده پیش‌بینی شده شرکت‌های ویفر، پارتی سیتی، والمارت، بست بای، گلاسیر، آل بردز، واربی پارکر، ریباک، گپ، شاپیفای و دیگران برنامه‌هایی را برای کاهش کارمندان اعلام کنند.
تا کنون این کاهش‌ها بیشتر به کارکنان ستادی مربوط می‌شد، اما اگر همان‌طور که انتظار می‌رود وضعیت اقتصادی در سال آینده افول کند، کارکنان باقی بخش‌ها نیز در خطر خواهند بود.دیلویت گفته: «مشکل این است که کاهش کارمندان ستاد مرکزی مشکل را حل نمی‌کند. از منظر سود، خرده‌فروشان باید برای جلوگیری از این موج به سازمان میدانی مراجعه کنند تا هزینه‌ها را کاهش دهند. تمام هزینه‌ها اینجاست.»
اخراج؛ راهگشا یا مشکل‌آفرین؟
هیچ‌کس از اخراج‌ها استقبال نمی‌کند؛ چه کارفرمایان و چه کارمندان. اخراج‌ها ممکن است بیشتر از آنکه راهگشا باشند، مشکلاتی ایجاد کنند. دیلویت می‌افزاید: «خرده‌فروشی‌ها در حال حاضر نسبتاً ضعیف هستند. خرده‌فروشان چگونه می‌توانند ارائه‌دهنده خدماتی باشند که به مشتریان وعده داده‌اند و آن را به شیوه‌ای مقرون‌به‌صرفه و با افراد کمتری انجام دهند؟ وقتی مشتریان از فروشگاه ناراضی باشند، به خانه می‌روند و آن محصول را به شکل آنلاین سفارش می‌دهند.»
این تبدیل به یک دور باطل می‌شود. اگر خریداران نتوانند آنچه را که می‌خواهند در فروشگاه بیابند یا از دیدگاه خدمات مشتری با آنها بد رفتار شود، دیگر به آنجا مراجعه نمی‌کنند. در فروشگاه‌های کم‌کار همه‌چیز در خطر است. دیلویت توضیح می‌دهد: «اگر نیروی کار کافی نداشته باشید، مردم از فروشگاه شما دور می‌شوند و به سمت خرید آنلاین سوق پیدا می‌کنند. نه به این دلیل که مردم نمی‌خواهند از آنجا خرید کنند، بلکه به این دلیل که به‌دنبال تجربه بهتر و مطلوب‌تری هستند.»
مدت‌هاست خرده‌فروشان تلاش می‌کنند اشتغال در خرده‌فروشی را به یک گزینه شغلی جذاب تبدیل کنند. دیلویت می‌گوید: «بازار کار دشواری است و نسل‌های جوان در حال بررسی مسیرهای شغلی دیگر هستند، برخلاف نسل‌های قدیمی‌تر که اغلب در خرده‌فروشی شروع به کار می‌کردند.»
ممکن است کارمندان ناراضی در خرده‌فروشی بیرون‌رفتن از این صنعت را بیشتر یک موهبت ببینند تا یک نفرین. مطالعه‌ای که توسط اکسنیفای و ناج در مورد وضعیت «کارگران بدون میز» انجام شد، نشان داد که ۴۰ درصد از کارکنان خط مقدم خرده‌فروشی می‌خواهند شغل خود را ترک کنند، در حالی که این رقم در سال ۲۰۲۱، ۳۷ درصد بود. کارمندان اخراج‌شده می‌توانند چک‌های پایان خدمت و مزایای بیکاری خود را دریافت کنند، به کالج محلی یا مدرسه فنی بروند و مهارت‌های جدیدی بیاموزند تا شغل‌های رضایت‌بخش‌تر و بالقوه پردرآمدتری پیدا کنند.
لینک کوتاه: https://karangweekly.ir/4ygs