چهارمین انقلاب صنعتی و زنجیره تأمین

ما در حال حاضر در بحبوحه انقلاب صنعتی چهارم هستیم که ویژگی‌های آن گسترش فناوری‌های نوآورانه مانند اینترنت اشیاء، هوش مصنوعی، واقعیت افزوده، رباتیک پیشرفته و موارد مشابه است. انقلاب صنعتی چهارم در حال بازنشانی زندگی‌ای که می‌شناسیم و فشار‌ دادن دکمه دگرگونی آن است و به شکل بنیادین چگونگی کار، موجودیت و همزیستی ما در کنار یکدیگر را دگرگون می‌سازد. از آنجا که ما در دوران تغییرات بزرگ هستیم، بهترین فرصت را برای نگاه به گذشته از یک دریچه تاریخی برای ترسیم مسیر رو به جلو در اختیار داریم.

انقلاب‌های صنعتی پدیده جدیدی نیست. نخستین انقلاب صنعتی در قرن هجدهم با پیشرفت‌های شتابان فناوری ریسندگی خودکار، قدرت بخار و تولید آهن به ثمر نشست. دوره دوم بین اواسط قرن نوزدهم تا اوایل قرن بیستم دوران گسترش برق، نفت و فولاد بود. انقلاب صنعتی سوم یا «انقلاب دیجیتال» در اواخر قرن بیستم آغاز شد که شاهد ظهور الکترونیک و فناوری اطلاعات بود و اتوماسیون روندها را ممکن کرد.

امروز انقلاب صنعتی چهارم در افق دیده می‌شود. قابلیت‌های فناوری برای ترکیب فیزیکی، دیجیتالی و بیولوژیکی چشم‌اندازی هیجان‌انگیز برای شرکت‌ها و رهبران تجاری شکل می‌دهد؛ با این حال آیا پیدایش انقلاب صنعتی چهارم برای زنجیره تأمین به خلق فرصت یا اختلال جدید منجر می‌شود؟

اندرو مک نیلیس، مدیرعامل DSJ Global APAC که شرکت بین‌المللی متخصص در حوزه زنجیره‌های تأمین است، می‌گوید: «در گذر زمان با نگاه به پیدایش فناوری در ساخت و تولید، شاهد اثرگذاری متناوب آن در بسیاری از بخش‌ها هستیم. من در اوایل دهه ۱۹۹۰ در برون‌سپاری ۲۲ خط تولید چیپس سیب‌زمینی بزرگ شرکت داشتم که تمام بسته‌بندی توسط انسان تکمیل می‌شد.

یک‌شبه ۶۵۰ کارگر با تجهیزات تعویض شدند؛ چنین زیر‌ و رو کردنی مانند هر چیز دیگری خطرات و تهدیدهایی نیز به همراه دارد که چالش‌ها و فرصت‌های بزرگی ایجاد می‌کند.» امروزه نرم‌افزارها از مرحله انبار، تولید، تدارکات تا طبقه فروشگاه در هر نقطه زنجیره تأمین حضور دارند و بسیاری از زنجیره‌های تأمین مدرن را کنترل می‌کنند. تولید پیشرفته در انقلاب صنعتی چهارم نقاط را به هم پیوند می‌دهد و داده‌های مبتنی بر فروش را از کاربر نهایی گردآوری و به گروه طراحی منتقل می‌کند. این در حالی است که به شکل سنتی این کار از طریق ارتباط افراد انجام می‌شد و اکنون تولیدکنندگان تعداد زیادی ابزارهای دیجیتال در اختیار دارند.

به یاد داشته باشیم که معرفی فناوری‌های جدید همراه با ارائه راه‌های نوین خدمات‌رسانی موجب ایجاد اختلال نیز می‌شود. مک نیلیس می‌گوید: «انقلاب صنعتی چهارم اتفاق یک‌شبه نیست. در حالی که برخی سازمان‌ها در بهره‌برداری از فناوری‌های به‌هم‌پیوسته در جهت بهبود فرایندهای خود پیشرفت کرده‌اند، برخی سازمان‌ها این سفر را به‌تازگی آغاز کرده‌اند.»

نکته کلیدی این است که این دوره تنها درباره مهار‌کردن فناوری نیست، بلکه در مورد مدیریت تجهیزاتی است که می‌توانند دستکاری و عملیاتی شوند. شرکت‌های بسیاری از فناوری‌های صنعتی قدیمی، اما بسیار قابل اعتماد در فرایند تولید استفاده می‌کنند، زیرا «روشن است که برای اتوماسیون این ماشین‌آلات به سرمایه‌گذاری هنگفت نیاز است».