هرگاه صحبت از اقدام برای کاهش مشکلات ناشنوایان باشد، نام و فهرست کارهای جبار باغچه‌بان خودنمایی می‌کند. آنچه این آموزگار خستگی‌ناپذیر در چند دهه انجام داد، همچنان بخش بزرگی از نیازهای ناشنوایان را پوشش می‌دهد. شمار ناشنوایان و کم‌شنوایان کشور بر پایه آمارها بیش از 500 هزار نفر است. نیازهای ارتباطی این گروه در دنیای به‌هم‌پیوسته امروزی بسیار فراتر از آن چیزی است که در سالهای شروع سده 1300 جبار باغچه‌بان را آن‌سان درگیر خود کرده بود.
تلاش‌های سودمند باغچه‌بان برای برداشتن دیوار بزرگی که بین ناشنوایان و آموزش وجود داشت، راهی روشن برای سوادآموزی و گسترش حضور ناشنوایان در جامعه ایجاد کرد، اما مشکلات ارتباط آن‌ها با دیگران همچنان پابرجاست.
در چند دهه اتفاق ویژه‌ای در این حوزه رخ نداده و استفاده از زبان اشاره مهم‌ترین وسیله ارتباطی ناشنوایان بوده. اما گسترش فناوری و ایجاد ابزارهای ارتباطی نوین، به‌ویژه گوشی‌های تلفن همراه، سطح نوینی از نیاز و امید به برخورداری از ارتباطی راحت و کارآمد را برای این افراد ایجاد کرده است.
نگاهی کلی به وضعیت خدمات در دسترس برای ناشنوایان و کم‌شنوایان کشور حاکی از آن است که در سالهای اخیر تحول چشمگیری در این زمینه رخ نداده. برخی افراد علاقه‌مند یا کارشناسان درگیر با ناشنوایان اقدامات پراکنده‌ای انجام داده‌اند، اما هنوز محصول یا خدمات پایدار و قابل تکیه‌ای در اختیار این افراد نیست.
گروه بزرگی از کارهای انجام‌شده در این زمینه مربوط به آموزش زبان اشاره است. این ابزارها با هدف ساده کردن فراگیری زبان اشاره تهیه شده، اما قادر به خلق حرکت یا شیوه نوینی نیستند. به عنوان نمونه در معرفی برنامک ایرانی کمک به ناشنوایان «هاناپ» می‌بینیم امکاناتی برای دریافت صدا و تبدیل صدا به متن و مواردی از این دست وجود دارد، اما گویا توسعه‌دهندگان فراموش کرده‌اند امکاناتی برای پاسخگویی فرد ناشنوا به طرف مقابل هم در آن قرار دهند!
نگاهی به اقدامات انجام‌شده در سایر کشورها نیز نتایج چندان امیدبخشی ندارد. بیشترین کارها مربوط به تشخیص صدا و تبدیل آن به متن است که بخش نخست نیاز ارتباطی ناشنوایان را رفع می‌کند، اما انتقال پاسخ ناشنوا به طرف مقابل همچنان دشوار و ناکارآمد است.
یکی از آخرین تلاش‌ها در این زمینه، فراخوان ستاد توسعه فناوری‌های اقتصاد دیجیتال و هوشمندسازی برای ایجاد سامانه زیرنویس خودکار فیلم است. این بخش از معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری در پاییز سال 1399 با اعلام این فراخوان علاقه خود را به حمایت از طرح‌هایی در این زمینه نشان داده، اما درباره نتیجه این فراخوان و میزان استقبال گروه‌های نوآور اطلاعی در دست نیست.
به بیان دیگر ناشنوایان و کم‌شنوایان همچنان در سکوت به سر می‌برند و راهی مناسب و کارآمد برای رساندن صدای آن‌ها به دیگران فراهم نشده است. این در حالی است که آن‌ها هنوز برای دریافت محتوای صدای دیگران با کاستی مواجه هستند. رسانه‌های تصویری اصلی کشور در ارائه نسخه زبان اشاره برای اخبار و برنامه‌های خود کاستی و بی‌نظمی فراوانی دارند، ابزارهای ارتباطی ساده، فراگیر و ارزان در اختیار آن‌ها نیست و فناوری‌های روز هنوز نتوانسته‌اند قفل سکوت آن‌ها را بگشایند.
لینک کوتاه: https://karangweekly.ir/6fzo
