کارنگ رسانه اقتصاد نوآوری است. رسانهای که نسخه چاپی آن هر هفته شنبهها منتشر میشود و وبسایت و شبکههای اجتماعیاش هر ساعت، اخبار و تحولات این بخش از اقتصاد را پوشش میدهند. در کارنگ ما تلاش داریم کسبوکارهای نوآور ایرانی، استارتاپها، شرکتهای دانشبنیان و دیگر کسبوکارها کوچک و بزرگی که در بخشهای مختلف اقتصاد نوآوری در حال ارائه محصول و خدمت هستند را مورد بررسی قرار دهیم و از آینده صنعت، تولید، خدمات و دیگر بخشهای اقتصاد بگوییم. کارنگ رسانهای متعلق به بخش خصوصی ایران است.
سید محمدصادق میری، بنیانگذار و مدیرعامل استارتاپاستودیو سلام در مورد این مجموعه که فعالیت خود را از دو سال پیش آغاز کرده، میگوید که استودیو سلام هم تیمهای استارتاپی تشکیل میدهد و هم روی تیمهای استارتاپی خارج از مجموعه سرمایهگذاری میکند.
به گفته میری تا امروز نزدیک به ۳۰ تیم به استودیو سلام مراجعه کردهاند که از میان آنها 10 تیم پذیرش شدهاند. سه تیم هم شکست خوردهاند و در حال حاضر هفت تیم باقی مانده است. بنیانگذار سلام توضیح میدهد: «سلام تا امروز توانسته ۲۶ سرمایهگذار خارجی جذب کند. برخی از این سرمایهگذاران ایرانیهای مقیم خارج هستند. سایر آنها نیز ملیت ایرانی ندارند و خارج از کشور زندگی میکنند. در کل تمامی این ۲۶ نفر ساکن خارج از ایران هستند. ما توانستیم این افراد را قانع کنیم که به شبکه سرمایهگذاران سلام بپیوندند و تاکنون قریب به 300 میلیارد تومان سرمایهگذاری محقق داشتیم.
در مجموع روی تیمهایی که در استودیو سلام تشکیل شده بودند و تیمهایی که توسط شتابدهنده سلام حمایت میشوند و خارج از استودیو شکل گرفتهاند، ۳۰۰ میلیارد سرمایهگذاری کردهایم. سرمایهگذاری از طریق سرمایهگذارانی انجام میشود که در خارج از مجموعه سلام و ایران مستقر هستند.»
معضل نیروی انسانی و مهاجرت
طی دو سالی که سلام فعالیت میکند با دو معضل نیروی انسانی و مهاجرت مواجه شده است. به گفته مدیرعامل این مجموعه در حال حاضر سه تیم از استودیو سلام خارج از سیستان و بلوچستان و در تهران مستقر هستند. او میگوید: «ما با دو نوع مهاجرت، یعنی مهاجرت به خارج و مهاجرت به تهران مواجهیم. همین موضوع باعث شده با کمبود نیروی انسانی روبهرو باشیم. چون اگر نیرویی بااستعداد باشد قاعدتاً به سمت تهران کشیده میشود. چون در تهران قدر آنها بهتر دانسته میشود و حقوق و دستمزد هم در تهران بالاتر است.»
میری خاطرنشان میکند که رویداد برند کارفرمایی خیلی خوب به این مسئله اشاره کرد که بخشی از مهاجرت به خاطر برند کارفرمایی شرکتهاست. به باور او بسیاری از اوقات نیروهای مستعد از سیستان و بلوچستان یا از استانهای دیگر به سمت تهران میروند تا در شرکتهای بزرگ کار کنند و رزومه قویتری داشته باشند و تجربه بهتری کسب کنند.
میری ادامه میدهد: «علاوه بر مشکل مهاجرت، در برخی شهرستان اصلاً منابع انسانی متخصص نیست. دلیل این مشکل هم ضعیفبودن آموزش است. دلیل دیگر نبود شرکتهای بزرگ است. وقتی شرکتهای بزرگ در یک شهر وجود نداشته باشند، نیروها نمیتوانند تجربه کافی کسب کنند و آموزش ببینند. از مهر سال گذشته تا امروز مهاجرت به خارج شدت بیشتری گرفته و اکوسیستم استارتاپی فقیرتر شده است. تیمها نیز روزبهروز ضعیفتر میشوند و نیروهای خود را بیش از پیش از دست میدهند.»
بنیانگذار سلام میافزاید: «البته مهاجرت معکوس هم داشتهایم. از اصفهان، مشهد و تهران منابع انسانی جذب کردهایم. دو نیرویی که از اصفهان و تهران جذب کردیم، بهصورت پارهوقت با ما همکاری میکنند، اما نیرویی که از مشهد جذب کردیم، به سیستان نقل مکان کرده است. اعضای سه تیم ما که در تهران مستقر هستند هم اهل سیستان و بلوچستان نیستند. این تیمها در مجموعه سلام فعالیت میکنند، اما در تهران مستقرند و بهصورت ریموت همکاری میکنیم.»
اکوسیستم سیستان و بلوچستان در دو سال اخیر
به گفته میری در حوزه سلامت طی یکی، دو سال اخیر اتفاقات خوبی افتاده است. در واقع تا یک سال گذشته یک پارک علم و فناوری در سیستان و بلوچستان مستقر بود، اما الان دو پارک در این استان وجود دارد. پارکی که یک سال پیش مجوز فعالیت گرفت، در حوزه سلامت فعالیت دارد.
میری معتقد است این اتفاق نشان میدهد که اکوسیستم نوآوری سلامت سیستان و بلوچستان رو به پیشرفت است. او بیان میکند که اکوسیستم حوزههای دیگر هم از سال ۱۳۹۲ که پارک علم و فناوری شکل گرفت، رشد چشمگیری داشته است.
تعداد زیادی شرکت دانشبنیان و تیمهای استارتاپی متنوعی در استان وجود دارند که در مراحل مختلفی از رشد خود قرار دارند. برخی از آنها به مرحله تجاریسازی و فروش رسیدهاند و برخی دیگر هم توانستهاند جذب سرمایه کنند، اما تعداد این دست استارتاپها معدود و محدود است.
مدیرعامل سلام در مورد متوقفشدن استارتاپها در استان سیستان و بلوچستان میگوید: «بسیاری از استارتاپها و کسبوکارها متوقف شدهاند. تقریباً ۹۹ درصد از استارتاپهای قدیمی که از نسل اول اکوسیستم استارتاپی بودند به دلایل مختلف متوقف شدهاند. این استارتاپها یا شکست خوردهاند یا نتوانستند تجاریسازی کنند و سرمایهگذار پیدا و سرمایه جذب کنند. یکسری از آنها هم کار خود را متوقف کردند، زیرا نتوانستند به تهران مهاجرت کنند. برخی دیگر هم در پیدا کردن منابع انسانی شکست خوردند.»
شکستهای تلخ و شیرین
میری در مورد علت شکست استارتاپها توضیح میدهد: «البته ماهیت استارتاپ این است که مدل کسبوکارش را تمرین کند تا به آن دست یابد. اگر ایده یا مدل کسبوکار آن با بازار تطابق نداشته باشد، قاعدتاً محکوم به شکست خواهد شد. از این مسئله هیچ گریزی نیست و در تمام دنیا این اتفاق میافتد. پس استارتاپها باید با این فرض که ممکن است شکست بخورند، وارد این فضا شوند.
این شکست شیرین است، زیرا بخشی از یادگیری است، اما گذشته از این قضیه ما شاهد هستیم که برخی استارتاپهای موفق هم در ایران متوقف میشوند. این استارتاپها بهدلیل نبود زیرساخت یا سیاستگذاریهای نادرست دولتی شکست میخورند و این یک شکست تلخ است. متأسفانه سیاستگذاری و ریلگذاریهای مشخصی در حوزه اکوسیستم استارتاپی وجود ندارد و عوامل مختلفی مانند قطعی اینترنت، قطعی برق و اتفاقات سیاسی میتواند جامعه و اکوسیستم را به بحران بکشاند. این بحران و تلاطم باعث توقف و شکست کسبوکارها میشود.»
لینک کوتاه: https://karangweekly.ir/kp36
