کالای خود را با چه روشی ارسال کنیم؟

مهرداد ملک‌محمدی/ معمولاً صاحبان کسب‌و‌کارهای آنلاین به آخرین گزینه‌ای که در کسب‌وکار خود رجوع می‌کنند، گزینه لجستیک و ارسال کالاست! چراکه تصور می‌کنند وقتی سفارش‌‌شان تکمیل شد با مراجعه به شرکت ملی پست به‌طور یکجا کالاها را ارسال می‌کنند. این در حالی است که وقتی تعداد سفارش‌ها از حدی بیشتر شود، به راهکارهای جایگزین و سیستماتیک‌تری برای تحویل نیاز است و بسته به نیاز مشتری برای زمان تحویل باید اولویت‌بندی انجام شود.

در ایران سه اپراتور اصلی، مجوز حمل‌ونقل دارند:

۱. شرکت ملی پست جمهوری اسلامی

۲. شرکت پست‌اول که زیرمجموعه تیپاکس محسوب می‌شود

۳. شرکت پارسی‌پست

برخی شرکت‌های دیگر مانند ماهکس، چاپار، الوپیک، کالارسان و لینک اکسپرس و… ارسال محدودتری دارند و طبق قوانین کشوری سه شرکت اول به‌عنوان اپراتور کشوری تعریف می‌شوند و مابقی شرکت‌ها در یک برنامه چهار، پنج‌ساله تحت پوشش آنان قرار گرفته و تحت لیسانس آنها فعالیت می‌کنند.

موضوعی که برای کسب‌وکارهای آنلاین بسیار مهم است، تقسیم‌بندی شرکت‌های حمل‌ونقل بر اساس سرویس و سرعت ارسال آنهاست. به‌طور کلی شرکت‌های لجستیکی در دنیا و در ایران بر اساس چهار مدل، ارسال کالاها را انجام می‌دهند.

سرویس کشوری: در این سرویس، سفیران شرکت‌ها مرسوله را جلوی منزل تحویل گرفته و به آدرس اعلام‌شده توزیع می‌کنند. البته بیشتر اوقات مشتریان باید با مراجعه به دفاتر پستی مرسولات را تحویل دهند، اما برخی شرکت‌ها خدمات پیکاپ یا جمع‌آوری را نیز انجام می‌دهند. شرکت ملی‌پست، شرکت کالارسان، تیپاکس، چاپار، ماهکس و… جزء شرکت‌های «در‌ به در» کشوری هستند.

سرویس Restante: در این سرویس، مرسوله به مرکز پست شهر گیرنده ارسال می‌شود و برای تحویل بسته باید به مرکز پست مراجعه کرد. این سرویس توسط شرکت ملی‌پست و شرکت ملی راه‌آهن و عمدتاً برای کالاهایی که وزن یا حجم بالا دارند، استفاده می‌شود.

سرویس on demand: این سرویس جزء سریع‌ترین و گران‌ترین سرویس‌ها محسوب می‌شود، زیرا در همان لحظه که بسته آماده می‌شود، پیک آن را تحویل گرفته و همان پیک، بسته را به گیرنده تحویل می‌دهد. مانند سرویس الوپیک، اسنپ‌باکس و به‌تازگی تپسی‌باکس. این سرویس‌ها عمدتاً درون‌شهری هستند.

سرویس same day و next day: در این سرویس اگر سفارش مشتری تا قبل از ساعت ۱۲ ظهر ثبت شده باشد، مرسوله قبل از ۹ شب به دست مشتری می‌رسد و اگر دیرتر سفارش ثبت شده باشد، تا فردا قبل از ظهر تحویل مشتری می‌شود. ویژگی این سرویس این است که قیمت آنها پایین‌تر از سرویس‌های on demand است؛ زیرا بسته‌ها طبق مسیربندی، تجمیع شده و توسط پیک‌ها توزیع می‌شود. اسپید، لینک‌اکسپرس، تینکس، اکوپیک و… نمونه‌هایی از این سرویس هستند.

کسب‌وکارها می‌توانند مطابق نیاز مشتری، یکی از این سرویس‌ها را انتخاب و مرسوله خود را ارسال کنند.

---

شرکت‌های حمل‌ونقل بر اساس نوع سرویس پرداخت

---

اما شرکت‌های لجستیکی بر اساس نوع پرداخت و خدمات تسویه‌حساب خود نیز قابل تقسیم به چند دسته هستند. مهم‌ترین این دسته‌بندی‌ها را می‌توان به شیوه زیر انجام داد.

سرویس پرداخت در محل یا COD: در این سرویس هزینه پست و مبلغ کالا مقابل منزل از گیرنده دریافت می‌شود.

سرویس پرداخت آنلاین: در این سرویس هزینه ارسال سفارش قبلاً از خریدار گرفته شده و صرفاً بسته در محل به گیرنده تحویل داده می‌شود.

سرویس پس‌کرایه: در این سرویس، مبلغ کالا قبلاً آنلاین پرداخت شده و مأمور پست صرفاً هزینه ارسال را از گیرنده دریافت می‌کند. اکثر شرکت‌ها این سرویس را ارائه می‌دهند و شرکت پست نیز اعلام کرده به‌زودی این سرویس را روی سامانه تجارت الکترونیک خود قرار می‌دهد.

سرویس ارسال رایگان: در این سرویس، گیرنده فقط مبلغ کالا را مقابل منزل پرداخت می‌کند و هزینه ارسال توسط فرستنده پرداخت می‌شود.

نکته‌ای که سرویس‌های ارسال رایگان و پرداخت در محل دارند و باید فروشگاه‌ها به آن دقت کنند، این است که شرکت‌های لجستیکی بابت ارائه این دو سرویس کارمزد دریافت می‌کنند. در این صورت، شرکت لجستیکی علاوه بر هزینه ارسال، یک درصد از ارزش کالایی را که برای مشتری ارسال کرده، به‌عنوان کارمزد برمی‌دارد؛ یعنی به ازای کالای یک میلیون تومانی، ۱۰ هزار تومان به‌عنوان کارمزد برمی‌دارد.

در صورت انصراف گیرنده از دریافت بسته و پرداخت هزینه ارسال آن، شرکت‌های حمل‌ونقلی هزینه ارسال را از فروشگاه دریافت می‌کنند. البته شرکت پست تنها هزینه ارسال را دریافت می‌کند، اما شرکت تیپاکس علاوه بر هزینه ارسال، ۸ درصد هزینه ارسال را هم بابت مرجوعی کالا به فروشگاه دریافت می‌کند