کارنگ رسانه اقتصاد نوآوری است. در کارنگ ما تلاش داریم کسب‌وکارهای نوآور ایرانی، استارتاپ‌ها، شرکت‌های دانش‌بنیان و دیگر کسب‌وکارها کوچک و بزرگی که در بخش‌های مختلف اقتصاد نوآوری در حال ارائه محصول و خدمت هستند را مورد بررسی قرار دهیم و از آینده صنعت، تولید، خدمات و دیگر بخش‌های اقتصاد بگوییم. کارنگ رسانه‌ای متعلق به بخش خصوصی ایران است.
مجتبی توانگر در نامه‌ای به شورای عالی فضای مجازی خواستار نظارت روی VODها شد / VODها قربانی دعوای مدیران فرهنگی و سیاسی
میثم سعادت / شبکه نمایش خانگی در ایران، بار دیگر در معرض تهدید قرار گرفته است. جایی که بدون بهره‌گیری از امکانات دولتی و در حالی که محتوای خود را می‌فروشد، حالا به مرور رقیب قدرتمند خود را کنار زده است، اما این فرزند موفق، هیچ پشتیبانی ندارد. مدیران سیاسی و فرهنگی آماده‌اند تا با کمترین بهانه‌ای، این شبکه‌ها را قربانی کنند.
توییت جنجالی توانگر
به تازگی مجتبی توانگر، نماینده تهران و رئیس کمیته دانش‌بنیان و اقتصاد دیجیتال مجلس در نامه‌ای خطاب به دبیر شورای عالی و ریاست مرکز ملی فضای مجازی خواستار نظارت این شورا بر عملکرد سکو‌های پخش آنلاین فیلم و سریال شد. او در این نامه نوشته است: «در سکو‌های پخش آنلان فیلم و سریال (VOD)، گهگاه و بعضاً مضامین و صحنه‌هایی به نمایش درمی‌آید که دغدغه‌های جدی و آسیب به فرهنگ و هویت بومی کشور را در بسیاری از خانواده‌ها و مردم شکل داده است که تدبیر سریع و فوری آن شورای عالی و مرکز را می‌طلبد.»
در سال‌های اخیر با به وجود آمدن تلویزیون‌های تعاملی و VODها عملاً توزیع اکثر محتواهای تولیدی شرکت‌های فیلمسازی از این طریق صورت می‌گیرد. در ایران چند سال است بعضی از این VODها اقدام به انتشار محتوای اختصاصی میکنند. در حال حاضر فیلیمو، نماوا و فیلم‌نت، مشهورترین VODهایی هستند که محتوای اختصاصی ایرانی تولید میکنند گرچه برخی دیگر از VODها نیز به صورت اختصاصی دست به ترجمه و زیرنویس برنامه‌های تولیدشده در کشورهای دیگر می‌زنند که ظاهراً حساسیت‌های کمتری نسبت به فعالیت‌های آنها وجود دارد.
حساسیت روی چهره‌ها یا محتوا؟
توانگر در نامه خود مشخص نکرده کدام محتوا مورد اعتراض او بوده است. با این حال در روزهای گذشته، حضور برخی بازیگران مثل هنگامه قاضیانی در سریال‌های جدید شبکه نمایش خانگی حساسیت‌هایی ایجاد کرده بود. همچنین سکانسی در سریال «رهایم کن» هم مورد انتقاد برخی چهره‌های مذهبی قرار گرفته است.
توانگر در نامه خود تأکید کرده که نظارت بر محتوای حوزه مجازی بر عهده مرکز ملی فضای مجازی است. او در این مورد نوشته است: «بر اساس ماده ۴ اساسنامه مرکز ملی فضای مجازی، سیاست‌گذاری، برنامه‌ریزی کلان، نظام‌سازی، نظارت و ارزیابی در همه ابعاد فضای مجازی کشور، سازمان‌دهی و نظام‌مندسازی کلیه ابعاد فنی، محتوایی و خدماتی در فضای مجازی کشور، تقسیم کار ملی، هماهنگی و هم‌افزایی در فضای مجازی کشور در همه ابعاد اعم از فنی، امنیتی، علمی، محتوایی، اقتصادی، بازرگانی، حقوقی، انتظامی، دفاعی و غیره و همچنین نظارت و کنترل مستمر روی عملکرد دستگاه‌ها و بخش مردمی در این زمینه و بررسی و تصویب طرح‌های کلان مرتبط با فضای مجازی کشور نظیر شبکه ملی اطلاعات و همچنین آی‌پی‌تی‌وی (IPTV) و آی‌پی‌مدیا و نظارت مستمر روی آنها و طراحی و ساماندهی مشارکت وسیع و هدفمند کاربران و تشکل‌ها و مؤسسات مردمی برای تولید محتوا و خدمات‌دهی فعال در فضای مجازی کشور و طراحی، ساماندهی و نظام‌مندسازی پالایش محتوای فضای مجازی کشور و نظارت دائمی روی آن بر عهده آن مرکز قرار گرفته است.»
همچنین او تأکید کرده که از دیگر سو به‌صورت سنتی سازمان سینمایی وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و سازمان صداوسیمای جمهوری اسلامی ایران نیز وظایفی را در خصوص ممیزی محتوای تلویزیونی، ویدئویی و سینمایی بر عهده داشته‌اند و دارند که با تصویب اساسنامه مرکز ملی فضای مجازی به نظر می‌رسد وظیفه هماهنگی، یکسان‌سازی استانداردها، تهیه چهارچوب‌های فرهنگی در حوزه محتوا، نظارت بر عملکرد مؤسسات دولتی، عمومی و خصوصی تولیدکننده محتوای فضای مجازی نیز به این مرکز واگذار شده است.
ماجراهای دنباله‌دار VODها
از زمان تولد VODها در ایران، همیشه نحوه نظارت روی آنها مورد مناقشه بوده است. سال ۱۳۹۸ یعنی دو سال بعد از تأسیس ساترا، صادق امامیان، رئیس وقت این سازمان اعلام کرد که سرویس‌های VOD باید از ساترا مجوز فعالیت بگیرند و محتوایشان تحت نظارت این سازمان باشد. در همان زمان هم اعلام شد که آپارات و نماوا و… به‌عنوان منتقدان بزرگ ساترا از این سازمان مجوز گرفته‌اند.
مدتی بعد، قوه قضائیه اعلام کرد که فعالیت در حوزه صوت و تصویر فراگیر فضای مجازی تنها با مجوز صداوسیما امکان‌پذیر است. پیش از این مقام رهبری خطاب به رئیس‌جمهوری در سال ۱۳۹۴ مسئولیت صدور مجوز و تنظیم مقررات صوت و تصویر فراگیر در فضای مجازی و نظارت بر آن را منحصراً بر عهده سازمان صداوسیما گذاشته بود و همین دستور زمینه تأسیس ساترا شده بود.
مهر ۱۳۹۹ با روی کار آمدن نمایندگان دوره یازدهم مجلس، آنها طرحی پیشنهاد دادند که با تغییراتی در وظیفه وزارت ارشاد، ارائه مجوز به شبکه نمایش خانگی را به خود صداوسیما محول کنند.
به نظر می‌رسید با همسوشدن مدیران صداوسیما، وزارت ارشاد و مجلس این اختلاف نظرها به فراموشی سپرده شود، اما این اختلاف‌ها ادامه یافت تا جایی که بهمن‌ماه سال گذشته پیمان جبلی، رئیس صداوسیما از ابراهیم رئیسی خواست پلتفرم «فیلیمو» فیلتر شود: «خواهشمند است در خصوص مسدودکردن خدمات دامنه اینترنتی مذکور و حذف کلیه آثار فاقد مجوز از ساترا از جمله سریال سقوط و…. در تمامی پلتفرم‌ها دستور اکید صادر فرمایید.» حمید فرخ‌نژاد بازیگر سریال سقوط بود که حضور او در این سریال حاشیه‌هایی ایجاد کرده بود.
گوشت قربانی؟
نامه توانگر قسمت‌های جالب دیگری هم دارد. او در قسمتی از نامه خود نوشته است: «علاوه بر پیگیری‌های نظارتی مجلس شورای اسلامی بر نهادهای مدعی که متأسفانه کمترین همکاری از سوی سازمان صداوسیما انجام گرفت، نهاد تقنینی کشور نیز مدت‌هاست طرحی جامع در این حوزه آماده کرده، ولی با توجه به اهمیت موضوع و همچنین بنا بر تأکیدات رهبر معظم انقلاب، مسیر مناسب‌تر تصویب چنین قانونی با ابتکار لایحه قانونی از سوی دولت دانسته شد و با متولیان امر نیز گفت‌وگوهایی صورت پذیرفت، لیکن مجدداً مدیران جدید رسانه ملی در مقابل قانون‌مند‌کردن این عرصه مقاومت کردند.»
او در پایان نامه خود تأکید کرده که حکمرانی سایبری و فرهنگی کشور اقتضا می‌کند تا بر اساس خطوط فرهنگی ترسیم‌‌شده روی تولید هرگونه محتوا، توزیع و نشر آن نظارت دقیقی ایفا شود و از هرگونه هنجارشکنی فرهنگی، تهاجم و ارزش‌زدایی از ارزش‌ها جلوگیری به عمل آید. او با ابراز تأسف از عدم نظارت در این زمینه نوشته است: «متأسفانه در سایه عدم ساماندهی و ایجاد حکمرانی فرهنگی و محتوایی از یک طرف شاهد تنگ‌نظری‌ها و بی‌قاعدگی صداوسیما و گاه شاهد عملکرد ناصواب بخش خصوصی عمداً یا سهواً به علت نبود استانداردهای ابلاغی هستیم که می‌تواند آسیب‌های جبران‌ناپذیری ایجاد کرده و مخصوصاً نسل جدید را از ارزش‌های انقلاب اسلامی دور کند؛ بنابراین خواهشمندم با توجه به برخی تفاهمات صورت‌گرفته و اصلاح برخی توافقات، هرچه سریعتر شورای عالی و مرکز ملی فضای مجازی اقدامات لازم در این حوزه را سامان دهد.»
توانگر در چند روز گذشته، انتقادات تندی به صداوسیما داشته و مدیران این سازمان را به ضعف متهم کرده است. به نظر می‌رسد انتقادات اخیر او از VODها نیز مرتبط با همین موضوع باشد. در واقع در اختلاف نظرهایی که بین صداوسیما، مجلس و دولت پیش می‌آید، گوشت قربانی VODها هستند و جالب اینجاست که بر اساس داده‌های گوگل‌ترند، سال گذشته سریال «پوست شیر» بیشتر از هر سریال دیگری در گوگل جست‌وجو شده است.
لینک کوتاه: https://karangweekly.ir/1xhp