انجمن تجارت الکترونیک تهران گزارش دوم خود با عنوان «کیفیت اینترنت در ایران» را منتشر کرده که در آن با نگاهی تحلیلی به مسائل اختلال‌ها، محدودیت‌ها و سرعت اینترنت در کشور پرداخته شده است.
در این گزارش با اشاره به اینکه وضعیت اینترنت در کشور نسبت به زمانی که گزارش اول منتشر شده، تغییر محسوسی نداشته است، عنوان شده که براساس داده‌های شاخص کیفیت اینترنت، وضعیت اینترنت ایران شباهت زیادی به کشورهای فقیر و توسعه‌نیافته دارد؛ با این تفاوت که این شرایط در ایران خودخواسته است. به این معنا که بخش قابل توجهی از مشکلات این حوزه از فیلترینگ تا سرعت و اختلالات گسترده، نه به دلیل مشکل در توسعه زیرساخت‌ها که به خاطر سیاست‌گذاری‌ها، اقدامات مدیریتی و اعمال قوانین به وجود آمده است.
رئيس‌جمهور باید پاسخگوی کیفیت اینترنت باشد
این گزارش با اشاره به قدرتی که رئیس‌جمهور در نهادهایی مانند شورای عالی امنیت ملی، شورای امنیت کشور، شورای عالی فضای مجازی، کارگروه تعیین مصادیق مجرمانه، وزارت ارتباطات و زیرمجموعه‌های آن دارد، از اختیارات و کنترل کافی برای بهبود کیفیت اینترنت کشور برخوردار است و بیش از هر کس دیگری باید پاسخگوی کیفیت اینترنت کشور به مردم باشد.
گزارش کیفیت اینترنت در ایران، همچنین وزارت ارتباطات را نهادی معرفی می‌کند که باید بیشتر از هر جای دیگری پاسخگوی کیفیت اینترنت در ایران باشد؛ حتی اگر سیاست‌های تحمیلی از سوی نهادهای امنیتی، کمیته تعیین مصادیق مجرمانه، دستورات دادستانی و… یا مشکلات کیفی در لایه Access مرتبط با اپراتورهای ثابت و سیار باعث بروز این اختلال‌ها شده باشند، تفاوتی در اصل مسئله ایجاد نمی‌کند و این وزارتخانه باید با گزارش شفاف و داده‌محور به مردم، نسبت به پیگیری و رفع مشکلات گزارش‌شده تلاش کند.
کیفیت اینترنت ایران در وضعیت خطرناک
این گزارش با مقایسه وضعیت اینترنت در ۵۰ کشور دنیا، گفته است که رتبه ایران در شاخص اختلال ۴۷، در شاخص محدودیت ۴۹ و در شاخص سرعت ۵۰ یعنی آخرین کشور است. ایران در مجموع با کسب ۱۴۶ امتیاز منفی (از مجموع ۱۵۰ امتیاز ممکن)، به لحاظ بد بودن وضعیت اینترنت در صدر کشورهای مقایسه‌شده قرار دارد. چین با ۱۳۵ و اندونزی با ۱۳۱ امتیاز منفی در رده‌های بعد از ایران قرار دارند.
این گزارش خاطرنشان می‌کند که با اینکه وضعیت اینترنت ایران نسبت به گزارش پیشین امتیاز منفی کمتری داشته، اما همچنان کیفیت اینترنت ایران در وضعیت «خطرناک» قرار دارد.
برای تهیه این گزارش اطلاعات خام از پایگاه داده ooni که در زمینه رصد و پایش اختلال و سانسور در اینترنت کشورهای مختلف فعالیت می‌کند، استخراج شده است. در این گزارش ۵۰ کشوری انتخاب شده‌اند که هم جزو ۱۰۰ کشور برتر جهان براساس تولید ناخالص ملی باشند و هم حدود ۷۰ درصد در نمونه وب‌سایت‌های بررسی‌شده با یکدیگر هم‌پوشانی داشته باشند.
۵۰ درصد از فعالان دانش‌بنیان ایران در مسیر مهاجرت
کیفیت پایین اینترنت در کنار رتبه بد ایران در شاخص‌های اکوسیستم ابری و شاخص‌های اقتصاد دیجیتال، منجر به قرار گرفتن بیش از ۵۰ درصد از فعالان کسب‌وکارهای دانش‌بنیان کشور در مسیر مهاجرت شده است.
انجمن تجارت الکترونیک تهران ضمن ارائه این آمار در این گزارش، عنوان می‌کند که براساس نتایج پیمایش‌های افکارسنجی درباره پیشران‌های مهاجرت فعالان اکوسیستم نوآوری و فناوری کشور، مشخصاً طرح موسوم به صیانت و وضعیت ناپایدار کیفیت اینترنت، یکی از مهم‌ترین دلایل مهاجرت عنوان شده است.
متوقف شدن روند بهبود وضعیت اینترنت در آبان و آذرماه
این گزارش می‌گوید وضعیت اینترنت در ایران در بازه زمانی اردیبهشت تا ابتدای مهر ۱۴۰۲ روندی رو به بهبود داشته، اما در آبان و آذر ۱۴۰۲ روند کاهشی اختلال‌ها در هر دو بررسی ۱۰۰ و ۳۰۰ دامنه، متوقف شده است.
این گزارش همچنین ساعت‌های مختلف شبانه‌روز را به‌عنوان یک متغیر مورد بررسی قرار داده و براساس نتایج به دست آمده، اوج اختلال اینترنت ایران در ساعت‌های ۲۰ تا ۲۳ هر روز است. همچنین بررسی وضعیت اینترنت در آبان ۱۴۰۲ از نظر شاخص تأخیر (latency) با رصد دو پروایدر همراه اول و ایرانسل مشخص می‌کند که از ساعت‌های ۱۷ تا ۲۳ هم‌زمان با افزایش مصرف کاربران، شاخص تأخیر دسترسی به اینترنت نیز روندی افزایشی را نشان می‌دهد.
میانگین ۴۹.۵ درصد سایت فیلترشده برای ایران
ایران، هند و پاکستان سه کشور اول از حیث بیشترین قطعی و اختلال سراسری خودخواسته (سیاسی) اینترنت در نیمه اول سال ۲۰۲۳ بودند. ایران با قطع ۱۴ بار، هند ۹ بار و پاکستان ۳ بار به ترتیب محدودترین اینترنت‌های جهان در این بازه زمانی را داشته‌اند.
در میان ۵۰ کشور بررسی‌شده، در بازه زمانی فروردین تا آبان ۱۴۰۲، ایران با میانگین حدود ۴۹.۵ درصد سایت فیلترشده، پس از چین با میانگین حدودی ۴۹.۴، اولین کشور با بیشترین محدودیت اینترنت در ۹ ماه اخیر است.
متن کامل این گزارش را می‌توانید از لینک زیر دانلود کنید:
لینک کوتاه: https://karangweekly.ir/6l3m