پیشگامان دگرگونی

نشست‌های مجمع جهانی اقتصاد (WEF) جای مناسبی برای آگاهی از اندیشه‌ها و روندهای نوین جهانی است. نشست‌های «پیشگامان فناوری» ما را آگاه می‌سازد که رهبران فناوری‌های نوظهور چگونه افرادی هستند. یکی از این مجموعه‌ نشست‌ها در سال ۲۰۲۰ به «پیشگامان دگرگونی» اختصاص داشت که این مطلب بازتاب بخشی از آن است.

از سال ۲۰۰۰، آن‌گاه که حباب دات‌کام ترکید، زندگی روزمره ما به وسیله فناوری دچار دگرگونی شدید شده است. نگاهی به تاریخچه کوتاه انقلاب فناوری در قرن بیست‌و‌یکم، از گوشی‌های هوشمند تا رسانه‌های اجتماعی و مراقبت‌های بهداشتی نشان می‌دهد که چطور کماکان فناوری و تحول آن در حال رقم زدن تغییرات شگرف در زندگی ماست و چطور آینده را باید بر اساس این تغییرات پیش‌بینی کرد.

---

دگرگونی فناوری

---

بیش از ۲۰ سال پیش با ترکیدن حباب دات‌کام سهام بسیاری از شرکت‌های فناوری سقوط کرد. برخی از شرکت‌ها مانند آمازون توانستند ارزش خود را به‌سرعت بازیابی کنند، اما بسیاری دیگر در ویرانه باقی ماندند. اینک دو دهه پس از این سقوط بزرگ، فناوری از بسیاری جنبه‌ها پیشرفت کرده است. امروزه در مقایسه با ابتدای هزاره جدید افراد بسیار بیشتری آنلاین هستند. نگاهی به میزان دسترسی به پهنای باند در سال ۲۰۰۰ نشان می‌دهد تنها نیمی از آمریکایی‌ها در خانه به پهنای باند دسترسی داشتند و این رقم تا سال ۲۰۲۰ به بیش از ۹۰ درصد رسید.

گسترش پهنای باند تنها یک پدیده آمریکایی نبود و می‌توان رشدی مشابه را در گستره جهانی نیز مشاهده کرد. در سال ۲۰۰۰ کمتر از هفت درصد از مردم جهان آنلاین بودند، ولی تا سال ۲۰۲۰ بیش از نیمی از جمعیت جهان به اینترنت دسترسی یافتند. در استفاده از گوشی هوشمند نیز می‌توان الگوی مشابهی یافت.

در آغاز دهه ۲۰۰۰ تعداد اشتراک تلفن همراه در سراسر جهان ۷۴۰ میلیون بود و دو دهه بعد از هشت میلیارد فراتر رفت و در حال حاضر تعداد تلفن‌های همراه در جهان از تعداد افراد بیشتر است. در همان زمان فناوری نیز شخصی‌تر می‌شد و قابلیت بیشتری برای حمل پیدا می‌کرد. نخستین آی‌پاد شرکت اپل در سال ۲۰۰۱ به فروش رفت و شش سال پس از آن آیفون معرفی شد که دورانی نوین از فناوری شخصی را آغاز کرد.

این دگرگونی‌ها دنیایی را خلق کرده که در آن رد پای فناوری در هر کاری که انجام می‌دهیم، دیده می‌شود. در دو دهه پس از آغاز هزاره، بخش‌های زیادی از جمله رسانه‌ها، برنامه‌های آب‌و‌هوایی و مراقبت‌های بهداشتی دستخوش دگرگونی بر پایه فناوری شده‌اند.

---

رسانه و کاربرد آن

---

چگونگی و محل استفاده از رسانه‌ها در ۲۰ سال گذشته شکل دیگری یافته است. در ابتدای هزاره جدید بسیاری از شرکت‌های فناور همچنان بر گسترش ارتباطاتی متمرکز بودند که پخش ویدئو و سایر کاربردهای رسانه‌ای رایج امروزی را از طریق پهنای باند پیشرفته ممکن سازد.

دیگران مسیر توسعه گزینه‌های رسانه‌ای فراتر از نمونه‌های سنتی را دنبال کردند. پیشگامان فناوری اولیه مانند PlanetOut این کار را با ارائه منابع رسانه‌ای جایگزین انجام دادند تا افراد بیشتری آنلاین شوند. به دنبال آن رسانه‌های جایگزین رشد عظیمی کرده و رسانه‌های اجتماعی را به وجود آوردند.

در سال ۲۰۰۴ کمتر از یک میلیون نفر در مای‌اسپیس عضو بودند. تا آن زمان فیس‌بوک ایجاد نشده بود، اما تا سال ۲۰۱۸ تعداد کاربران فیس‌بوک از ۲/۲۶ میلیارد گذشت و سایر وب‌سایت‌ها نیز تعداد کاربران خود را به صدها میلیون افزایش دادند.

در حالی که جوامع آنلاین و مجراهای ارتباطی جدید به صداهای جایگزین فضاهای بسیار خوبی داده‌اند، افزایش کاربرد آنها موجب افزایش اطلاعات نادرست و قطبی‌سازی نیز شده است. امروزه بسیاری از کسب‌وکارهای نوپای فناوری روی نگهداری فضاهای رسانه‌ای آنلاین و کاهش اطلاعات نادرست همراه با آنها متمرکز شده‌اند.

برخی از پیشگامان فناوری به این موضوع نزدیک شده‌اند، از جمله «تروپیک» که بر شناسایی تصویر تمرکز دارد و «تو هَت» که در حال توسعه روند مدیریت محتوای مبتنی بر هوش مصنوعی برای رسانه‌های اجتماعی است.

---

تغییرات آب‌و‌هوا و فناوری سبز

---

بسیاری از دانشمندان به‌دنبال فناوری‌ای هستند که ما را به سوی دنیایی بدون کربن هدایت کند. اگرچه امروزه مجدداً به تغییرات آب‌و‌هوایی توجه شده، اما تلاش‌ برای یافتن راهکار فناورانه چیز جدیدی نیست. در سال ۲۰۰۱ فناوری سبز فرصت سرمایه‌گذاری جدیدی را برای سرمایه‌گذاران فناوری فراهم کرد که به رونق سرمایه‌گذاری در کسب‌وکارهای نوپا در زمینه انرژی‌های تجدیدپذیر منجر شد.

در دو دهه گذشته کسب‌وکارهای فناور روی آب‌و‌هوا تمرکز کردند؛ امروزه بسیاری برای کاهش تأثیر تغییرات آب‌و‌هوایی به‌دنبال ابتکاراتی فراتر از انرژی پاک می‌گردند. طرح‌های نوآورانه گوناگون از جمله Carbon Engineering و Climeworks از «تکنولوژی پایونیرز» عرضه فناوری جذب کربن را آغاز کرده‌اند.

این فناوری‌ها CO2 را به شکل مستقیم از هوا حذف می‌کنند و دانشمندان را قادر می‌سازند برخی آسیب‌های ناشی از سوخت‌های فسیلی را که قبلاً سوزانده شده کاهش دهند. یکی دیگر از حوزه‌های در حال گسترش برای شرکت‌های فناوری جوان، نوآوری در سامانه‌های غذایی است. بسیاری از شرکت‌ها مانند «الف فارمز» و «ایر پروتئین» برای گوشت و لبنیات جایگزین‌های نوآورانه‌ای ایجاد می‌کنند که از همتایان سنتی خود بسیار سبزتر هستند.

---

فناوری زیستی و مراقبت‌های بهداشتی

---

رونق فناوری زیستی که از میانه دهه ۱۹۹۰ آغاز شده بود، در اوایل هزاره جدید نیز ادامه یافت. بسیاری از شرکت‌ها از طریق پژوهش‌های فناوری بر پیشرفت فناوری زیستی تمرکز کردند. در حالی که بسیاری از شرکت‌های فناوری هنوز بر پژوهش روی بیماری و درمان تمرکز دارند، برخی دیگر به ارائه مراقبت‌های بهداشتی توجه کرده‌اند.

سلامت از راه دور در سال‌های اخیر در حال افزایش بوده و بسیاری از فناوری‌های جوان گزینه‌های مراقبت‌های بهداشتی مجازی را توسعه داده‌اند. فناوری‌های جدید مانند معاینه‌های مجازی، ابزارهای گفت‌وگو برای ارائه مراقبت‌های بهداشتی به افراد به‌ویژه در دوران کووید ۱۹ به کار گرفته شد.

بسیاری از شرکت‌ها نیز فناوری مراقبت‌های بهداشتی خود را به جای پزشکان بر بیماران پایه‌گذاری می‌کنند. به عنوان مثال «آدا»؛ یک برنامه بررسی علائم بیماری که پیش‌تر برای استفاده پزشک طراحی شده بود، اکنون زبان و رابط کاربری خود را تغییر داده تا ارائه اطلاعات به بیماران درباره علائم بیماری‌شان را در اولویت قرار دهد.

شرکت‌های دیگری مانند «سون‌کاپ» بر این پایه بنا شده‌اند که مراقبت سلامت روانی را به جای استفاده از برنامه به طور مستقیم به کاربران خود ارائه می‌دهند. در دو دهه گذشته فناوری مراقبت‌های بهداشتی بسیار شخصی‌تر شده و از فناوری نه‌تنها برای پیشبرد پژوهش‌های پزشکی، بلکه برای ارائه مراقبت استفاده می‌شود.