سارا راد، هم‌بنیان‌گذار ابر دراک ضمن اشاره به این موضوع که اکوسیستم استارتاپی شیراز یکی از قدیمی‌ترین اکوسیستم‌هایی است که در ایران شکل گرفته، می‌گوید: «از سال‌های گذشته رویدادهایی به‌طور منظم در شیراز برگزار می‌شدند. علاوه بر آن، دورهمی‌ها و مسابقه‌هایی که جنبه آموزشی داشتند هم برقرار بودند.»
او معتقد است با توجه به اینکه شیراز یکی از کلانشهرهاست، می‌تواند در جنوب کشور فرصت‌های خوبی برای نوآوری و تشکیل تیم‌های استارتاپی ایجاد کند.
فراز و فرود اکوسیستم استارتاپی شیراز
هم‌بنیان‌گذار ابر دراک توضیح می‌دهد: «استارتاپ‌های خیلی قدیمی‌ای هم در شیراز وجود دارند که نتیجه همان رویدادها و دورهمی‌ها هستند. اکوسیستم استارتاپی شیراز توانست در این سال‌ها ارتباط خوبی با اکوسیستم تهران برقرار کند. این تعاملات به یکپارچه‌سازی این اکوسیستم در کل کشور کمک می‌کرد. یکسری از شتاب‌دهنده‌های خصوصی هم در شیراز شکل گرفتند و شروع به کار کردند. این شتاب‌دهنده‌ها از متخصصان حوزه کسب‌وکار و سایر حوزه‌های مرتبط دعوت کردند. سرمایه‌گذاری‌های خوبی هم در این شتاب‌دهنده‌ها انجام شد.
این شتاب‌دهنده‌ها باعث شدند اشتیاقی که در دورهمی‌ها و رویدادها وجود داشت، به ارتباط جدی‌تر و حرفه‌ای‌تر تبدیل شود. این شتاب‌دهنده‌ها به‌واسطه ارتباط خوبی که با تهران داشتند، سعی می‌کردند شبکه مورد نظر استارتاپ‌ها را برای جذب سرمایه، تعامل و آموزش فراهم کنند. خاطرم هست که شتاب‌دهنده‌های بزرگ تهران در دورهمی‌های شیراز حضور داشتند. به بیان دیگر مسئله شبکه‌سازی که بسیار هم مهم است، به‌خوبی توسط این شتاب‌دهنده‌ها اتفاق می‌افتاد.»
راد ادامه می‌دهد: «اما متأسفانه از سال ۱۳۹۹ به‌دلیل کرونا تیم‌های استارتاپی این شتاب‌دهنده‌ها دورکار شدند. با توجه به اینکه این استارتاپ‌ها بدنه قوی‌ای ندارند و به حمایت، مربی و تسهیلگری مداوم نیاز دارند، به نظر من دورکاری و کرونا به این شتاب‌دهنده‌ها ضربه زد. البته شرایط اقتصادی هم بسیار تأثیرگذار بوده است.»
به گفته او مهاجرت استارتاپ‌های قدیمی‌تر و قوی‌تر شیراز هم از عوامل دیگری است که به اکوسیستم استان ضربه زده است.
بسیاری از استارتاپ‌ها به‌دلیل مشکلات دور بودن از مرکز تصمیم گرفتند فعالیت خود را در تهران ادامه دهند. تعداد زیادی از آنها هم به خارج از کشور مهاجرت کردند. راد می‌افزاید: «در کل این شتاب‌دهنده‌های خصوصی هم به دلیل اینکه حمایت لازم را دریافت نمی‌کردند، تعطیل شدند. در حال حاضر تقریباً دیگر شتاب‌دهنده خصوصی همچون سابق وجود ندارد. هنوز شتاب‌دهنده‌ها و گروه‌های استارتاپی در شیراز هستند، اما خبری از شور و هیجان چند سال گذشته نیست و قدرت قبل را ندارند.»
پتانسیل‌های شهر شیراز برای جذب منابع انسانی
راد در مورد پتانسیل‌های شهر شیراز برای استارتاپ‌ها و جذب نیروهای انسانی می‌گوید: «شیراز از چند جنبه پتانسیل خوبی دارد و می‌تواند منابع انسانی متخصص را از شهرهای دیگر جذب کند. یکی از این پتانسیل‌ها دانشکده برق، مهندسی و کامپیوتر شیراز و پروژه‌های این شهر در زمینه برق و آی‌تی هستند. عامل دیگر پروژه‌های نفتی شیراز است. به‌علاوه سبک زندگی در شیراز هم از دیگر دلایلی است که مهاجران را جذب می‌کند.»
هم‌بنیان‌گذار ابر دراک در این خصوص اضافه می‌کند: «در سال گذشته در ابر دراک چند نیرو به ما ملحق شدند که مهاجرت معکوس داشتند. این نیروها از شرایط فعلی زندگی‌شان نسبت به قبل راضی‌تر هستند. افراد زیادی بودند که به خارج یا تهران مهاجرت کرده بودند، اما الان دوست دارند به اکوسیستم شیراز کمک و با آن ارتباط برقرار کنند. همین مسئله باعث به وجود آمدن پتانسیل‌های بیشتر در شیراز می‌شود. شتاب‌دهنده‌های خصوصی هم با همین نوع ارتباطات توانسته بودند پیوندهای ارتباطی بین تهران و شیراز برقرار کنند و باعث شوند در این سال‌ها شیراز بیشتر از قبل به‌عنوان مقصد خوبی برای مهاجرت منابع انسانی شناخته شود.»
استارتاپ به تمرکز نیاز دارد، نه هیجان
راد معتقد است روش‌های رشد در مسیر استارتاپی باید به‌عنوان وسیله تلقی شوند، نه هدف. او خاطرنشان می‌کند: «چه در شیراز و چه در شهرهای دیگر ایران، اگر به جای اینکه صرفاً روی شکل‌گیری استارتاپ تمرکز می‌کردیم، روی خلق ارزش برای یک شهر یا استان متمرکز می‌شدیم، در آن صورت انگیزه و مسیر زنده‌ماندن استارتاپ‌ها هدفمندتر و ارزشمند‌تر می‌شد.»
او در مورد اینکه در سال تیم‌های استارتاپی زیادی در کشور شکل می‌گیرد و بیشتر آنها بعد از مدتی از مدار خارج می‌شوند، توضیح داد: «بخشی از این اتفاق طبیعی است، زیرا امکان دارد ایده پشت این استارتاپ‌ها به هر دلیلی محقق نشود. اما خیلی اوقات بنیان‌گذاران به جای اینکه برای کل یک استان یا یک شهر خلق ارزش کنند، صرفاً روی ایجاد یک استارتاپ متمرکز می‌شوند.»
به باور راد، هدف این نوع استارتاپ‌ها خلق ارزش واقعی نیست. او تصریح می‌کند: «یکی از مواردی که به اکوسیستم استارتاپی آسیب می‌زند، بی‌توجهی به این نکات است. در آغاز راه بیشتر به هیجان و هیاهوی رویدادهای استارتاپی پرداخته می‌شود و توجه نمی‌شود که راه‌اندازی یک استارتاپ چقدر سخت است. در واقع راه‌اندازی یک استارتاپ به هیجان و هیاهو نیاز ندارد، بلکه نیازمند تمرکز است. باید ایده‌های خلاقانه را به سمت خلق ارزش هدایت کرد.»
لینک کوتاه: https://karangweekly.ir/ssr4
