سرمایه‌گذار همیشه دوست دارد در حوزه‌ای که سرمایه‌گذاری کرده به نقطه‌ای برسد که بتواند از مزایای سرمایه‌گذاری‌اش استفاده کند. اما در اکوسیستم نوآوری ایران با گذشت نزدیک به یک دهه از شکل‌گیری آن همچنان راه رسیدن به چنین نقطه‌ای برای سرمایه‌گذاران این حوزه مبهم است.
خروج بنیان‌گذاران تپسی از این کسب‌وکار و فروش آن به یکی از بازیگران بزرگ صنعتی کشور، در ماه گذشته یکی از مهم‌ترین اتفاق‌های اکوسیستم نوآوری کشور در سال جاری را رقم زد، اتفاقی که به باور برخی از فعالان اکوسیستم می‌توان از آن به‌عنوان یک روزنه امید برای گشایش وضعیت سرمایه‌گذاری در این حوزه یاد کرد.
چالش خروج موفق سرمایه‌گذاران در اکوسیستم نوآوری
محمد فرجود، مدیرعامل هلدینگ تفتا در گفت‌وگو با «کارنگ» با اشاره به اینکه یکی از مسائلی که در اکوسیستم نوآوری داریم این است که مجموعه سرمایه‌گذاری‌های انجام‌شده به خروج موفق سرمایه‌گذارها نرسیده است، عنوان کرد: «این موضوع با توجه به اینکه نزدیک به ۱۵، ۱۰ سال از عمر این اکوسیستم می‌گذرد، چالشی جدی است. این موضوع دلایل متفاوتی دارد که یکی از آنها ملاحظاتی است که از سوی حاکمیت وجود داشته است.»
او در ادامه با بیان اینکه بانک تجارت سهام‌دار سرآوا است و از این جهت با مسائل سرمایه‌گذاری در اکوسیستم نوآوری آشنا هستیم، گفت: «سرمایه‌گذار همیشه دوست دارد در حوزه‌ای که سرمایه‌گذاری کرده به نقطه‌ای برسد که بتواند از مزایای سرمایه‌گذاری‌اش استفاد کند. به‌ویژه اینکه در بانک تجارت یکی از مجموعه‌هایی که سهام دارد، متعلق به کارکنان و بازنشسته‌های بانک است و این مجموعه زمانی آمده و جایی سرمایه‌گذاری کرده و این سرمایه‌گذاری در جریان نوآوری کشور مؤثر هم بوده است، اما اکنون که می‌خواهد ثمره آن را ببیند، چشم‌انداز روشنی پیش رویش نیست.»
به گفته او، خروج دو حالت دارد؛ یا یک مجموعه بزرگ‌تر می‌آید و مجموعه‌های دیگر را می‌خرد یا اینکه شرکت‌ها وارد بورس میشوند.
فرجود درباره اکوسیستم نوآوری کشور گفت: «در این فضا هر اتفاقی که بیفتد و هر کدام از مجموعه‌ها بتوانند وارد بازار سرمایه شوند یا به نحو دیگری خروج کنند، در ذات خود اتفاق مثبتی است. ما باید در سطح حاکمیت و همچنین کسب‌وکارهای بخش خصوصی تمرین کنیم تا این مسیر باز هم تکرار شود.»
مدیرعامل تفتا با تأکید بر این موضوع که هر دو طرف یعنی حاکمیت و بخش خصوصی در این زمینه مسئولیت دارند، مطرح کرد: «حاکمیت باید زمینه را فراهم کند تا چنین اتفاق‌هایی برای سرمایه‌گذارها بیفتد. معمولاً شما می‌بینید که همه‌جا تأمین مالی اکوسیستم‌ها از IPOهای بزرگ است. وقتی یک شرکت وارد این فضا می‌شود حتی اگر سهام‌داران اولیه بخشی از سرمایه خود را خارج کنند، مجدد آن پول را در کسب‌وکار جدیدی سرمایه‌گذاری می‌کنند. باید اجازه دهیم که این چرخه در اکوسیستم کشور اتفاق بیفتد.»
او همچنین خاطرنشان کرد: «سرمایه‌گذاران جدیدی که قصد دارند وارد این حوزه شوند به این نگاه می‌کنند آیا کسانی که پیش از آنها در این حوزه سرمایه‌گذاری کرده‌اند و جلوی صف هستند به IPO رسیده‌اند یا نه؟ اگر چنین اتفاقی هنوز نیفتاده باشد تمایل‌شان برای ورود کم می‌شود.»
بخش خصوصی باید دغدغه‌های حاکمیت را درک کند
محمد فرجود در بخش دیگری از صحبت‌های خود تصریح کرد: «بخش خصوصی نیز باید بتواند دغدغه‌های حاکمیت را درک کند و برای آن راه‌حل ارائه دهد و حاکمیت هم باید تسهیلگری کند و نگاهش به توسعه باشد.»
او معتقد است اقتصاد دیجیتالی که امروز به شکل جدی توسط دولت بیان می‌شود و در برنامه‌های آن ازجمله برنامه هفتم توسعه جدی به آن پرداخته شده است راهی به جز این ندارد که برخی مجموعه‌ها ایجاد شوند و بعد رشد کنند و تبدیل به بازیگران جدی شوند و به بازار سرمایه راه پیدا کنند.
فرجود خاطرنشان کرد: «ابعاد اکوسیستم ما به خاطر نرخ تبدیل ریال به ارز و همچنین به دلیل کندی‌هایی که در زیرساخت‌ها و بقیه ساختارها ازجمله ساختار تأمین مالی خطرپذیر کشور داشته‌ایم، خیلی با کشورهای دیگر قابل مقایسه نیست. در منطقه هم خیلی‌ها بزرگ‌تر از ما شدند، اما چون جمعیت ما بزرگ است و سرویس‌هایی که ارائه میشوند، سرویس‌هایی جدی هستند نمی‌توان گفت چون این عدد در مقابل بازار ملک یا اکوسیستم نوآوری منطقه کم است پس این موضوع بی‌اهمیت است.»
اهمیت رشد یک کسب‌وکار پس از خریداری شدن
محمد فرجود با اشاره به اهمیت این نکته که سرمایه‌‌گذارانی که از بیرون وارد این اکوسیستم میشوند باید بتوانند تجربه‌های موفقی داشته باشند، عنوان کرد: «خرید یک کسب‌وکار یک موضوع است و رشد دادن آن پس از خرید یک موضوع دیگر. در حال حاضر یکی از چالش‌هایی که در حوزه اکوسیستم داریم، مسئله رشد است. خیلی از کسب‌وکارهای ما یکی از مسائل جدی‌شان در درون خودشان است و آن این است که ما چقدر می‌توانیم برای مثال کسب‌وکاری را که در سال گذشته رشدی جهشی داشته به رشد‌های بزرگ‌تری که نیاز دارد برسانیم. این کار تجربه می‌خواهد و باید تکرار شود.»
او همچنین ابراز امیدواری کرد مجموعه‌ای که تپسی را خریده بتواند آن را رشد دهد و افزود: «در مجموع این اتفاق به‌عنوان یک روزنه امید خوب است، اما این موضوع کافی نیست و باید تکرار شود. اثرات این اتفاق در ایجاد امید برای سرمایه‌گذاری‌های بعدی، توسعه کسب‌وکارها، ایجاد اشتغال و به طور کلی توسعه اقتصاد دیجیتال کشور قابل توجه خواهد بود.»
لینک کوتاه: https://karangweekly.ir/8io5