جوابیه سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی به گزارش کارنگ / چرا میزان قطعی در سال‌های گذشته بررسی نشده است

هفته‌نامه «کارنگ» در شماره ۱۳۱ خود در مطلبی با عنوان «اینترنت ایران؛ پراختلال، محدود و کند» به دومین گزارش انجمن تجارت الکترونیک با موضوع «کیفیت اینترنت در ایران» پرداخته بود و سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی مطلب زیر را به‌عنوان جوابیه در اختیار کارنگ گذاشته که در ادامه عیناً منتشر می‌شود:

هفته‌نامه کارنگ در شماره صدوسی‌ویکم در تاریخ ۱۴۰۲/۱۱/۱ در مطلبی با عنوان «اینترنت ایران؛ پراختلال، محدود و کند» به استناد دومین گزارش کیفیت اینترنت انجمن تجارت الکترونیک اظهارنظرهایی در خصوص وضعیت اینترنت کشور منتشر کرده است. خواهشمند است به منظور تنویر افکار عمومی مطابق با ماده ۲۳ قانون مطبوعات نسبت به انتشار جوابیه این سازمان اقدام فرمایید.

در بخشی از این گزارش به نقل از رئیس کمیته اینترنت انجمن تجارت الکترونیک براساس سه شاخص اختلال، محدودیت و سرعت، وضعیت اینترنت کشور بررسی و از مسئولین مرتبط درخواست شده تا براساس منابع معتبر بین‌المللی و داده‌محور در مورد این انتقادات پاسخگو باشند. در خصوص داده‌ها و نتایج استخراج‌شده در گزارش انجمن تجارت الکترونیک توجه به نکات زیر ضروری است:

در بخش مربوط به اختلال‌ها در گزارش انجمن، ایرادات زیر وارد است:

• چرا میزان قطعی در سال‌های گذشته بررسی نشده تا بتوان تشخیص داد که روند قطعی‌های لینک بین‌الملل یا شبکه انتقال بهبود داشته یا خیر؟ یا چرا مرجع وجود یک مشکل به جای داده فنی یک منبع گزارش رسانه‌ای است؟
• در بخش تحلیل ارزیابی اختلال یا سانسور در ایران، ارزیابی بر اساس ۱۰۰ و ۳۰۰ سایت اول Similarweb است که دارای اشکالات زیر است:
• بیش از ۷۰ درصد استفاده مردم (اعم از ترافیک داخلی و خارجی) در سبد مصرف این ۱۰۰ یا ۳۰۰ سایت (که همگی خارجی هستند) نیست.
• از ۱۰۰ سایت اول SimilarWeb بیش از ۱۳ سایت برای کاربران ایرانی تحریم هستند و عملاً کاربر احساس اختلال در دسترسی می‌کند. کافی است این ۱۳ سایت در لیست بررسی‌ها برای کاربران ایرانی حذف شوند تا رتبه ایران دچار تغییر اساسی در رده‌بندی اختلال شود.
• در بخش سانسور اینترنت نیز مشکلات زیر مطرح است:
• در موضوع قطع کامل اینترنت!!! ایران را به دلیل قطعی‌های نقطه‌ای و مقطعی زاهدان بر اساس گزارش https://surfshark.com به‌عنوان رتبه اول قطعی در جهان معرفی می‌کند. یکی از افتخارات دولت سیزدهم عدم قطعی کل اینترنت در اغتشاشات سال ۱۴۰۱ (برخلاف اغتشاشات قبل) و همچنین عدم قطعی در زمان کنکور بود. که هم‌اکنون به خاطر قطعی زاهدان، رتبه یک قطع کامل به آن داده است!!! همچنین در این بخش نویسنده تلاش کرده که از یک گزارش خبری برای نیمه اول سال ۲۰۲۳ استفاده کند زیرا تحلیل در نیمه دوم سال اسرائیل را کشور نخست در قطعی اینترنت برخواهد گزید.
• در بخش دوم سانسور اینترنت در جهان، نویسنده در خصوص فیلترینگ صحبت می‌کند و باز هم بر اساس ۱۰۰ سایت اول Similarweb اعلام می‌کند که ایران رتبه اول در دنیا را دارد. اما در این گزارش اشاره نمی‌کند که از این وب‌سایت‌های گزارش‌شده، چند درصد در دولت فعلی و چند درصد در دولت قبل مسدود شده است. بررسی‌ها نشان می‌دهد که از ۱۰۰ سایت بررسی‌شده ۵۱ سایت بدون مشکل، ۱۴ سایت تحریم و ۳۵ سایت فیلترشده شامل شش سایت پورن (۳۰ سایت در دولت قبل و ۵ سایت در دولت سیزدهم) هستند.
• در این گزارش برای سنجش میزان latency، سرعت اینترنت و سرعت DNS از داده‌های کلادفلر استفاده کرده است که با توجه به دلایل زیر این اقدام صحیح نیست:
• وابسته نبودن کل ترافیک کشور به کلادفلر
• وجود CDN کلادفلر در سایر کشورهای بالاتر از رتبه ایران و این سرویس در اغلب کشورهای با سرعت بالا دارای CDN‌ است. همان‌طور که در جدول زیر مشاهده می‌شود عموماً میزان سرعت با وجود CDN در آن کشور ارتباط مستقیم دارد. در ۵۰ کشور بررسی‌شده توسط انجمن به جز سه کشور بقیه دارای CDN کلادفلر هستند و سه کشور ایران، ونزوئلا و اوروگوئه بدون CDN‌ (حداکثر در ظاهر) هستند که ایران و ونزوئلا نیز در جدول آخر قرار دارند.

_{جدول رتبه‌بندی کشورهای دارای بیشترین سرعت در کلادفلر به پیوست می‌باشد. (رنگ سبز کشورهایی هستند که CDN‌ کلادفلر را در کشور خود دارند.)}

• در بخشی از گزارش عنوان شده «در meter.net جایی میان ۱۰۰ کشور اول سرعت اینترنت نداریم.» که این داده لزوماً به معنای پایین بودن سرعت نیست، بلکه یکی از دلایل آن می‌تواند کم بودن تعداد نمونه‌های دریافت از کاربران ایرانی در Meter.net‌ و حذف ایران از لیست نمونه‌ها باشد. بنابراین ادعای ذکرشده توسط گزارش لزوماً درست نیست و نیازمند شواهد دیگری است.
• در این گزارش ۲۵ سایت به‌عنوان سایت‌های دارای اختلال عنوان شده است که از این تعداد پنج سایت تحریم هستند، چهار سایت فیلتر هستند، یک سایت در دولت قبل فیلتر شده و ۱۶ سایت بدون مشکل قابل دسترس هستند.
• همچنین در این گزارش ۶۰ سایت به‌عنوان سایت‌های فیلترشده و دارای حساسیت عنوان شده که پیشنهاد شده رفع فیلتر شوند. از این تعداد سایت، ۳۰ سایت تحریم هستند. (همانند سایت Medium و Adobe و Spotify). از ۳۰ سایت تحریم‌شده تعداد ۱۸ سایت علاوه بر تحریم بنا به دستور مراجع مربوطه فیلتر نیز هستند و در مجموع ۴۸ سایت فیلتر هستند. ۲۴ سایت فیلترشده مربوط به دولت قبل هستند. پنج سایت هم نه فیلتر است و نه تحریم.
• در بخش دیگری از گزارش عنوان شده ۱۵۰ سایت به‌عنوان سایت‌های فیلترشده و فاقد حساسیت عنوان شده‌اند که پیشنهاد شده رفع فیلتر شوند. از این تعداد سایت ۴۳ سایت تحریم هستند. ۳۳ سایت نه فیلتر هستند و نه تحریم (به‌عنوان مثال سایت cmu.edu‌ که سایت دانشگاه معروف کارنگی است یا سایت pixlr یا سایت دانشگاه کلمبیا). ۹۸ سایت فیلتر هستند که ۸۴ سایت مربوط به دولت قبل هستند.
• در مجموع از ۲۳۵ سایت در سه لیست ۱۵۰ سایت فیلتر هستند که ۱۰۹ سایت در دولت قبل فیلتر شده‌اند. (۷۳ درصد در دولت قبل) ۷۸ سایت تحریم است. (برخی سایت‌ها هم فیلتر هستند، هم تحریم) ۵۴ سایت هم نه فیلتر هستند و نه تحریم.