امروز صبح در برنامه رادیویی «ضرب سکه» در رادیو گفت‌وگو، مفهوم سواد مالی و هوش سرمایه‌گذاری با حضور کیارش عباس‌زاده، مشاور و معلم کسب‌وکار و رضا قربانی، مؤسس کارخانه نوآوری رسانه راه‌کار مورد بررسی قرار گرفت.
سواد مالی و هوش سرمایه‌گذاری به‌عنوان یک شاخص مهم در رفاه شهروندان مورد توجه بسیاری از فعالان اقتصادی قرار گرفته است. با بررسی موقعیت‌ها و شرایط سرمایه‌گذاری و توجه به چگونگی اقتصاد شکل‌گرفته در موقعیت زمانی و جغرافیایی افراد می‌توانند از بسیاری از نوسانات مالی و شکست‌ها در این زمینه جلوگیری کنند.
در ابتدای برنامه ضرب سکه، عباس‌زاده سواد مالی یا هوش مالی را مرتبط با شناخت و ادراک افراد از این حوزه دانست و بیان کرد که خطاهای شناختی می‌توانند در تصمیم‌گیری‌های مالی دخیل باشند. او در ادامه عنوان کرد که مفهوم «توانایی مالی» را نیز می‌توان به جای هوش مالی به کار برد. به گفته او توانایی مالی در اینجا به معنای توان فرد در تصمیم‌گیری‌های مالی است و ربطی به میزان دارایی‌های فرد ندارد. او در ادامه خاطرنشان کرد که سواد مالی به معنای بهره‌برداری از فرصت‌ها با توجه به محیط است.
چه چیزهایی سواد مالی نیست
در ادامه رضا قربانی، مؤسس کارخانه نوآوری رسانه راه‌کار توضیح داد که توافق مشترکی درباره مفهوم سواد مالی وجود ندارد؛ بنابراین در بررسی این موضوع بهتر است اول توجه داشته باشیم که چه چیز سواد مالی نیست.
او در ادامه صحبت‌هایش خاطرنشان کرد که برخی از افراد فکر می‌کنند ثروت امری مذموم است؛ در حالی که در اسلام نیز به مثبت بودن ثروت و توجه به موارد مالی سفارش شده و حرکت به سوی ثروت به معنای مادی‌گرا بودن نیست.
او همچنین اضافه کرد که البته این را نیز باید مورد توجه قرار داد که سواد مالی به معنای «یک‌شبه پولدار شدن» هم نیست.
کیارش عباس‌زاده در ادامه درباره اینکه سواد مالی چه کمکی به افراد خواهد کرد توضیح داد. با توجه به توضیحات عباس‌زاده، قدم اول در سواد مالی، مشخص کردن حوزه‌ای است که فرد قصد فعالیت در آن را دارد. همچنین باید این موضوع را دانست که فعالیت در حوزه‌های مختلف، سواد مالی مختلفی نیز می‌طلبد. به گفته عباس‌زاده، سواد مالی همیشه بخشی از کارآفرینی بوده، اما باید متوجه باشیم که به حوزه مورد نظرمان می‌توانیم وارد شویم یا خیر.
عباس‌زاده اهمیت تأثیر ادراک افراد از پول در سواد مالی را امری مهم بیان کرد. به گفته او درباره پول الگوهای فکری متنوعی وجود دارد. برخی افراد از پول داشتن می‌ترسند و برخی افراد از نداشتن آن.
به آموزش سواد مالی در کشور اهمیت داده نمی‌شود
رضا قربانی در ادامه درباره مدیریت پول گفت: «بسیاری از افراد تصور می‌کنند که می‌توانند پول را مدیریت کنند؛ در حالی که مدیریت پول امری پیچیده است و این را می‌توان از ثروتمندان پرسید.»
او به بحث آموزش در سواد مالی نیز اشاره کرد؛ بحثی که به اعتقاد او در کشور ما مغفول مانده است. به گفته قربانی سواد مالی در دنیا دارای استانداردهایی است. همان‌طور که برای مثال فناوری مالی در دنیا دارای استانداردهای مشخصی است؛ اما این استانداردها در دوران تحصیل در لیست مهارت‌های مورد توجه آموزش و پرورش ایران قرار نگرفته و این در حالی است که در کشوری مانند آمریکا آموزش سواد مالی را در کنار آموزش‌های دیگر قرار می‌دهند.
مؤسس کارخانه نوآوری رسانه راه‌کار در ادامه صحبت‌هایش به مواردی از انواع فراگیری سواد مالی در بین ایرانیان اشاره کرد. یکی از مثال‌های او در این‌باره، سواد مالی بازاری‌های سنتی بود. به گفته قربانی این قشر همیشه سواد مالی خوبی داشته‌اند زیرا همیشه در متن اتفاقات اقتصادی قرار داشته‌اند و چگونگی رفتار با تورم همیشگی را آموخته‌اند.
عباس‌زاده با تأیید صحبت‌های قربانی در خصوص بی‌توجهی به آموزش سواد مالی گفت: «در بسیاری از کشورها از سال اول مدرسه تا پایان سال دوازدهم سواد مالی آموزش داده می‌شود؛ این در حالی است که در ایران شاهد آموزش این سواد نیستیم.»
قربانی نیز به داشتن مهارت در کنار دانش مالی اشاره کرد. به گفته او در برخی موارد فرد دانش کافی در خصوص مسائل مالی را دارد، اما مهارتش در تصمیم‌گیری‌های مالی دچار نقص است. به گفته او افراد باید توانایی پیاده‌سازی دانش خود را داشته باشند.
قربانی فرهنگ نادرست دیگر در خصوص مسائل مالی در کشور را فرهنگ سرمایه‌گذاری به جای پس‌انداز معرفی کرد.
رفتار مالی درست نیازمند سواد مالی کافی است
قربانی همچنین به شش سرفصل مهم در قوانین جامپ‌استارت آمریکا اشاره کرد که البته به دلیل تغییرات بسیار در حوزه مالی و اقتصاد، جزئیات این سرفصل‌ها از سال 2015 تا 2021 دستخوش تغییرات بسیاری شده است. این شش سرفصل مهم در سواد مالی شامل خرج و پس‌انداز، اعتبار و بدهی، کاریابی و درآمد، سرمایه‌گذاری، مدیریت ریسک و بیمه و تصمیم‌های مالی است.
بحث برنامه ضرب سکه با بررسی انواع رفتار مالی ادامه پیدا کرد. به گفته کیارش عباس‌زاده اگر افراد سواد مالی کافی نداشته باشند، رفتار مالی خوبی هم نخواهند داشت. به گفته او رفتار مالی ابتدا در خانواده آموزش داده می‌شود. اگر در خانواده ترس از دست دادن پول وجود داشته باشد، فرد در آینده دچار اضطراب مالی خواهد شد.
هوش مصنوعی و سواد مالی
مجری برنامه در قسمت پرسش و پاسخ شنوندگان با کارشناسان این سؤال را که آیا می‌توان از هوش مصنوعی برای تصمیم‌گیری‌های مالی استفاده کرد یا خیر پرسید. این سؤال شاید یکی از پرتکرارترین سؤالاتی است که در دنیای فناوری این روزها مطرح می‌شود.
پاسخ‌دهنده این سؤال رضا قربانی بود که در تبیین این موضوع به صراحت بیان کرد که پاسخ به استفاده از هوش مصنوعی در تصمیم‌گیری‌های مالی قطعاً منفی است.
او در چرایی منفی بودن این استفاده توضیح داد که افراد ابتدا باید سواد مالی داشته باشند تا بتوانند سؤال‌های مالی از ابزاری مثل هوش مصنوعی داشته باشند. به گفته او بات‌های معامله‌گر و موارد این‌چنینی بسیاری وجود دارند، اما در نهایت تمامی سواد مالی به خود انسان بازمی‌گردد و کسب موفقیت در سواد مالی نیازمند کسب دانش در این حوزه است.
مؤسس کارخانه نوآوری رسانه راه‌کار گفت: «می‌توانیم در این مورد از هوش مصنوعی به‌عنوان ابزار استفاده کنیم. موضوعی شبیه این در حوزه رمزارزها نیز مطرح شده است. برای مثال افراد می‌پرسند در کجای بازار رمزارزها باید سرمایه‌گذاری کنیم. به عقیده من تا زمانی که چنین سؤالی در ذهن شما وجود داشته باشد اصلاً نباید اقدام به سرمایه‌گذاری کنید زیرا این اولین قدم در خطا کردن است، زیرا افراد باید پیش از تصمیم‌گیری به اندازه‌ای از مهارت رسیده باشند که توانایی انتخاب را در خود ببینند.»
عباس‌زاده نیز در تأیید گفت: «هنگامی می‌توانیم از یک ابزار استفاده کنیم که سواد حوزه مورد نظر خود را داشته باشیم. در نهایت از هوش مصنوعی تنها می‌توان به‌عنوان ابزار و دستیار استفاده کرد.»
باید تصمیم‌گیری مالی در شرایط تورم را بیاموزیم
قربانی به موضوع چگونگی عملکرد هوش سرمایه‌گذاری با توجه به قوانین جامپ‌استارت نیز اشاره کرد. به گفته او ابتدا باید این را پذیرفت که در سرمایه‌گذاری ریسک وجود دارد و خواه، ناخواه باید این موضوع را بپذیریم. برای مثال ریال در کشور ما در 40 سال گذشته دستخوش تورم بوده است؛ باید واقعیت تورم را پذیرفت و یادگیری اتخاذ تصمیم در این شرایط را آغاز کرد.
او ادامه داد: «دومین مفهومی که در این موضوع باید به آن پرداخت اعتبار است. اعتبار در عملکرد این روزها به لطف تکنولوژی در حال گسترش است. دومین موضوع سرمایه‌گذاری است. در سرمایه‌گذاری نیز باید به کلاس‌های دارایی توجه کرد زیرا افراد در نهایت در یکی از این کلاس‌های دارایی سرمایه‌گذاری خواهند کرد. کلاس‌های دارایی عمده در جهان شامل ارز، زمین و ملک، ارزهای دیجیتال، کسب‌وکار و سهام و فلزات گرانبها هستند. متأسفانه در ایران خودرو نیز یک کلاس دارایی است که البته در دنیا به‌عنوان یک کالای مصرفی به آن نگاه می‌شود. البته سخت‌ترین، اما درست‌ترین کلاس دارایی برای سرمایه‌گذاری، کسب‌وکار است.»
مؤسس کارخانه نوآوری رسانه راه‌کار در پاسخ به این سؤال که تا چه اندازه می‌توان در سرمایه‌گذاری ریسک‌پذیر بود گفت: «این موضوع بستگی به توانایی مالی فرد دارد. برای مثال شرکت گوگل اگر یک میلیون دلار خود را در یک سرمایه‌گذاری از دست بدهد چیز زیادی از دست نداده، اما اگر یک کسب‌وکار کوچک مبلغی؛ حتی کم را از دست بدهد دچار زیان زیادی شده است.»
کیارش عباس‌زاده در جمع‌بندی صحبت‌های خود خاطرنشان کرد که باید زمین بازی مورد نظر خود را در سرمایه‌گذاری بشناسیم. ابتدا باید شناخت مالی پیدا کرد و در ادامه مهارت‌آموزی، تا در نهایت بتوان به مرحله سرمایه‌گذاری رسید.
رضا قربانی نیز به‌عنوان آخرین نکته درباره اهمیت زمان در سرمایه‌گذاری توضیح داد. به گفته او، بحث زمان در سرمایه‌گذاری مورد توجه قرار نگرفته و بسیاری از افراد فکر می‌کنند راه یک‌شبه پولدار شدن وجود دارد؛ این در حالی است که باید موضوع ارزش زمانی پول مورد توجه واقع شود.
لینک کوتاه: https://karangweekly.ir/bot4
