رئیس هیئت‌مدیره شرکت پرنیان‌گستر پرتوسنج مطرح کرد / باید با واردکنندگان رقابت کنیم

جلال جعفری، رئیس هیئت‌مدیره شرکت پرنیان‌گستر پرتوسنج می‌گوید ظرفیت‌های تولید دانش‌محور نادیده گرفته می‌شود.

حوزه تجهیزات پزشکی یکی از قدرتمند‌ترین بخش‌های تولید در جهان است. اندازه این بازار در جهان در سال ۲۰۲۲ برابر با ۱.۲ تریلیون دلار بوده و ایران سهم بسیار ناچیزی از این بازار را در جهان دارد. عوامل مختلفی بر این مسئله اثرگذار است؛ ازجمله تحریم و استانداردهای بین‌المللی.

در این شماره «کارنگ» سراغ «جلال جعفری»، رئیس هیئت‌مدیره شرکت «پرنیان‌گستر پرتوسنج»، یکی از تولیدکنندگان تجهیزات لیزری پزشکی رفته‌ایم که به گفته خودش با عبور از موانع داخلی و خارجی توانسته‌اند محصولی رقابت‌پذیر در حوزه زیبایی در اندازه استانداردهای جهانی تولید کنند.

از چه زمانی و به چه صورت وارد این حوزه شدید؟

من طی سال‌های 1386 الی 1388 در جهاد دانشگاهی صنعتی شریف، کارشناس تخصصی اپتیک و لیزر بودم. پس از آن در مرکز ملی علوم و فنون لیزر ایران به مدت هشت سال کارشناس و مدیر لیزرهای صنعتی پالسی بودم و سپس به‌عنوان مدیرعامل در شرکت گسیل پرتو پارس فعالیت خود را ادامه دادم؛ از سال 1396 به بعد به صورت تمام‌وقت در شرکت پرنیان‌گستر پرتوسنج در سمت رئیس هیئت‌مدیره حضور داشتم. همچنین دانش‌آموخته دوره دکتری فوتونیک دانشگاه شهید بهشتی پژوهشکده لیزر و پلاسما هستم.      

مجموعه شما در چه‌ حوزه‌هایی فعالیت می‌کند؟

ما با بهره‌گیری از متخصصین و نخبگان داخلی و با هدف طراحی، تولید و تأمین لیزرهای پزشکی برای جامعه سلامت، وارد بازار شده و با برنامه‌ریزی و دستیابی به اهداف کلان شرکت، موفق به اخذ بالاترین استانداردهای اروپا (CE) در راستای صادرات شدیم. این برای ما مایه افتخار است که در این حوزه توان رقابت‌پذیری کشور در حوزه تجهیزات لیزر پزشکی را ارتقا داده‌ایم و اکنون بازارهای هدف‌مان کشورهای اروپایی است. حدود یک دهه فعالیت در این بخش منجر به شکل‌گیری مجموعه‌های اقماری در حوزه‌های مختلف شده و شرکت‌های پرنیان آبادگران فردا (انرژی، آب، معدن)، سیوان طب پرنیان، بهینا پرتو سدید و قطب صادرات لیزر پزشکی در کشور ترکیه Glory Majestic Medical Solutions از دیگر فعالیت‌های ماست.

همچنین پرنیان گستر پرتوسنج تاکنون از ایده‌های برتر در حوزه پزشکی، صنعت، انرژی و… حمایت ‌کرده و همواره با استارتاپ‌های حوزه تخصصی سلامت، سلامت دیجیتال و تجهیزات پزشکی مشارکت داشته است. توسعه فناورانه هدف غایی شرکت ماست و امید داریم در کنار محصولات فعلی، اقدامات شایسته‌ای در خصوص ساخت محصولات جدید با فناوری بالا انجام دهیم و به‌زودی محصولات لیزری پیشرفته دیگری نیز در زمینه‌های مختلف پزشکی به جامعه سلامت ارائه کنیم.

لطفاً در مورد محصول‌تان توضیح دهید. این محصول بر اساس چه نیازی تولید شده و در مقایسه با نمونه‌های مشابه چه مزیت‌ها و تفاوت‌هایی دارد؟

محصول اصلی شرکت پرنیان، لیزر «الکساندرایت گرویتی» است که همان‌طور که گفتم دارای تأییدیه CE اروپاست. این محصول یک لیزر حالت جامد انرژی بالا جهت حذف موهای زاید است که پزشکان پوست و مو و زیبایی از آن بهره می‌گیرند. در گذشته این محصول توسط چهار وارد‌کننده از برندهای جهانی وارد و تمامی نیاز کشور از این طریق رفع می‌شد. هر واحد این محصول 100 هزار دلار ارز از کشور خارج می‌کرد. تنها یکی از وارد‌کنندگان، 500 دستگاه فعال در کشور دارد؛ یعنی فقط توسط یک واردکننده 50 میلیون دلار ارز از  کشور خارج شده است. 

شرکت‌های زیادی در سراسر دنیا با دستیابی به فناوری ساخت دستگاه‌‌های لیزر الکساندرایت، اقدام به تولید این تجهیزات کرده­‌اند و هر کدام به فراخور نیازهای بازار هدف خود و متخصصان و کار­برانی که از این فناوری استفاده می‌کنند، دست به نوآوری­‌هایی در تولید این تجهیزات زده‌‌اند. اما نکته قابل تأمل در مورد بسیاری از این تجهیزات که به‌عنوان محصولات وارداتی در کشور ارائه می‌شود، این است که با تمام قابلیت‌های فنی خوبی که دارند، به علت اینکه برای جغرافیای کشور ما طراحی و ساخته نشده‌اند، نمی‌توانند به خوبی پاسخگوی برخی از نیازهای مراجعه‌کنندگان باشند. به‌عنوان مثال با توجه به خاص بودن نوع پوست بیشتر ما ایرانیان، راندمان و پاسخ­دهی برخی از دستگاه‌های تیپ الکساندرایت در کشور ما مناسب نیست.

مشکل دیگر سخت‌ بودن تأیید اصالت قطعات و حتی خود دستگاه است؛ زیرا بسیاری از این تجهیزات، بخصوص تجهیزات تولید کشور چین، بدون تأییدیه‌های بین‌المللی و حتی سازمان نظام پزشکی ایران در بازار موجود هستند. این مسئله باعث ایجاد مشکل برای مراجعه‌کنندگان و بیماران و همچنین کلینیک‌­ها شده است.

خدمات پس از فروش ضعیف به علت نبود نمایندگی رسمی محصولات خارجی از دیگر معایب دستگاه‌های لیزر تولید خارج از کشور است.
همچنین مجموعه ما در زمینه تولید و فروش محصولات لیزر دایود لومینا، لیزر الکساندرایت گرویتی، دستگاه لیزر الکساندرایت گرویتی‌پلاس و دستگاه هایفو سه‌بعدی آنیکا فعال است. در حال حاضر، شرکت ما حدود 10 درصد از این بازار را پوشش می‌دهد و تنها با همین درصد فروش 70 نفر نیروی متخصص داخلی را در فرآیند تولید استخدام کرده است. محصول ما یک محصول دانش‌بنیان است که مجوز تولید از اداره تجهیزات پزشکی دارد و با استقبال قوی بازار مواجه شده است.

اندازه بازاری که به آن ورود کرده‌اید را چقدر برآورد می‌کنید و تصاحب چه سهمی از این بازار را هدف قرار داده‌اید؟

گردش مالی بازار در زمینه این دستگاه، سالانه 150میلیون دلار است و در صورتی که تولید ما تنها 10 درصد دیگر رشد داشته باشد، می‌تواند 50 متخصص دیگر را در این حوزه وارد بازار کار کند. البته باید توجه داشت که ایجاد اشتغال برای نیروهای متخصص با مدرک کارشناسی ارشد و دکتری ارزش افزوده بسیار بالایی برای کشور ایجاد می‌کند. تمرکز اصلی مجموعه پرنیان، تأمین نیاز دستگاه‌های لیزر زیبایی در داخل کشور و کشورهای همسایه است و تا به امروز توانسته گام‌های مؤثری در این مسیر بردارد.

 با توجه به توان رقابت‌پذیری، آیا تاکنون برای صادرات این محصول اقدامی کرده‌اید؟ در این باره چه چالش‌هایی را پیش روی خود می‌بینید؟

بله؛ شرکت ما در حال حاضر به بازار کشورهای ترکیه و عراق ورود کرده و به همین منظور تمامی مجوزهای لازم را از مراجع معتبر و نوتیف‌بادی‌های اروپا اخذ کرده است. نکته قابل توجه این است که در حالی که مجموعه ما ظرفیت خوبی در راستای صادرات محصول به اروپا و کشورهای حاشیه خلیج فارس دارد، همزمان، در بازار از همان درگاهی که صادرات محصول انجام می‌شود واردات آن نیز پرقدرت با رانت در حال انجام است؛ یعنی گمرک.

تعامل شما در بحث قانون‌گذاری و تنظیم‌گری با نهاد‌های مرتبط چگونه بوده است؟

اساساً دولت نقش راهبردی در توسعه بازار دارد، اما تاکنون خود دولت برای ما یکی از چالش‌ها به شمار آمده است. دولت از طریق قانون‌گذاری و اجرای صحیح قانون می‌تواند نقش مؤثری داشته باشد که متأسفانه حداقل در حوزه ما تاکنون این‌گونه نبوده است. در آبان سال 1398، شورای عالی هماهنگی اقتصادی سران قوا تصویب کرد برای حمایت از تولیدگران داخلی و افزایش اشتغال، ورود کالاهایی که امکان تولید داخلی آن و تأمین نیازهای بازار وجود دارد، ممنوع شود. اما واقعیت این روزها این است که ما هم‌زمان با دو رقیب در حال زورآزمایی هستیم؛ اولی وارد‌کنندگان و دومی دولت. نقش دولت حمایت ارزی برای واردکنندگان است که نتیجه آن نابودی تولید خواهد بود. 

درحالی‌‌که تولیدکننده، هزاران محدودکننده برای تخصیص ارز دولتی دارد، واردکننده ارز دریافت می‌کند. این اتفاقات باعث می‌شود تولیدکننده قطعات خود را از بازار و با نرخ آزاد ارز تهیه کند و محصولی بسازد که از نمونه خارجی که با ارز دولتی وارد شده پیشی بگیرد. اگر روزی این داستان تمام شود، شما شاهد رشد تولید و ریشه‌کن‌شدن بیکاری در کشور خواهید بود.

با توجه به دانش‌بنیان بودن شرکت شما آیا تاکنون از تسهیلات و حمایت‌های دولتی استفاده کرده‌اید؟ در این مورد به چه حمایت‌ها و تسهیلگری‌های دیگری نیاز دارید؟

مجموعه ما تاکنون از منابع صندوق نوآوری و شکوفایی و همچنین حمایت معاونت علمی و فناوری ریاست‌جمهوری برخوردار بوده، اما اگر با دقت بیشتری موضوع ممنوعیت کالاهای تولید داخل پیگیری شود، این حمایت‌ها اثربخشی بیشتری خواهد داشت. وزارت صمت می‌بایست مطابق قانون عمل کرده و واردات محصول مشابه را ممنوع و تخصیص ارز دولتی به آنان را متوقف کند.

در این صورت با توجه به ظرفیت‌های موجود در مجموعه، ما قادر خواهیم بود علاوه بر تأمین نیاز داخلی، بازارهای کشورهای همسایه در حوزه لیزر پزشکی را تحت تأثیر قرار دهیم و این امر سبب بزرگ‌تر شدن بازار تجهیزات پزشکی در کشور و همچنین امکان افزایش اشتغال‌زایی در این حوزه می‌شود.

شرکت ما توجه ویژه‌ای در به‌کارگیری متخصصان داخلی دارد و این امر را یکی از ارزش‌های خود می‌داند؛ در صورت حمایت‌های دولت از تولیدکنندگان امکان به‌کارگیری بیش از 100 متخصص در این حوزه وجود دارد.