چرا به اینجا رسیده‌ایم؟ / سیاست‌گذاری به روش تبلیغ تلویزیونی

من خوره تبلیغات تلویزیونی‌ام. جدیداً تبلیغ خمیردندانی را می‌بینم که می‌خواهد با ترفندهای تبلیغاتی نخ‌نما و پوسیده به مخاطب بگوید هرچه تا امروز خمیردندان دیده‌اید، دور بریزید و این یکی را دریابید. تبلیغی طولانی که روی گیاهی بودن خمیردندان تأکید دارد و آن را به عناصر سازنده‌اش تجزیه می‌کند و چند کارشناس‌نما و مخاطب‌نما از فواید بی‌شمار آن می‌گویند.

دست آخر هم می‌گوید اگر می‌خواهید این پک دوتایی خمیردندان با طعم‌های آلوئه‌ورا و نعناع را بخرید، عدد فلان را به شماره فلان پیامک کنید. بسته‌بندی به‌غایت زشت و بازی‌های به‌شدت مصنوعی برای تبلیغ خمیردندانی است که می‌گوید تک است، در حالی که سال‌هاست برندهای گوناگون خمیردندان گیاهی دارند و با تنوع بیشتر آن را عرضه می‌کنند. خرجش هم یک سوپرمارکت رفتن است، نه ارسال فلان عدد به فلان شماره.

این آگهی من را به‌شدت یاد سیاست‌گذاری در همه عرصه‌ها در کشور می‌اندازد. نه بسته‌بندی جذاب است، نه تنوع دارد، نه حتی کسی بلد است آن را به زبانی که مخاطب بپسندد، تبلیغ کند. فقط به شکلی نخ‌نما و مصنوعی توی بوق و کرنا می‌کنند که این بهترین قانون است و تاریخ به خودش چنین تنظیم‌گری‌ای ندیده.

اگر هم کسی بگوید من نه از اسانس نعناع خوشم می‌آید و نه از آلوئه‌ورا و نمی‌شود یک اسانس توت‌فرنگی هم به مجموعه اضافه کنید، طوری با او برخورد می‌کنند که انگار کفر گفته و محصول جذاب و تک و فوق‌العاده‌شان را زیر سؤال برده است.

سیاست‌گذاری در مملکت ما در هیچ بخشی نه انعطاف دارد، نه به سلایق متنوع این جامعه متکثر احترام می‌گذارد و نه حتی انتقادی را می‌پذیرد و نه بازبینی محصول می‌کند. اما از آن طرف توقعات بالاست. حاکمیت توقع دارد هرچه گفت در حکم وحی منزل باشد و کسی رودررویش نایستد. راستش را بخواهید، به نظرم از ریز تا درشت مشکلات مملکت در همه ارکان از همین‌جا آب می‌خورد.