شرکت‌های مادر (هلدینگ) چند ملیتی شناخته‌شده و صاحب‌اعتبار زیادی در سراسر جهان وجود دارند؛ یکی از این شرکت‌ها، آنگاه که به طور ویژه به هند نگاه می‌کنیم، بلادرنگ نمایان می‌شود؛ گروه تاتا (Tata). گروه شرکت‌های تاتا سازمانی شکل یافته از چند شرکت هندی است که دفتر مرکزی آن در ماهاراشترا در هندوستان قرار دارد.
بررسی تاریخ و فعالیت‌های شرکت تاتا نه‌تنها بیانگر بخشی از تاریخ فعالیت‌های اقتصادی در هند، بلکه نمایشی از دیدگاه کارآفرینانه و نوآوری در کشوری است که فقر، ثروت، تاریخ، نگاه به آینده، فناوری و توسعه را همزمان در خود دارد.
شرکت تاتا شعار «رهبری همراه با اعتماد» را سرلوحه کارهای خود قرار داده و به دنبال توسعه بلندمدت ارزش‌آفرینی برای همه سهام‌داران خود در سراسر جهان است. دستیابی به درجه بالایی از پافشاری بر کیفیت، نوآوری، فعالیت‌های پایدار و تکامل کسب‌وکار تنها چند مورد از برچسب‌هایی است که با نام تجاری تاتا پیوند خورده است.
تاریخچه گروه تاتا
سال 1868 نقطه آغاز همه چیز بود؛ آنگاه که یک کارآفرین به نام جمشیدجی نوشروانجی تاتا (Jamsetji Nusserwanji Tata) گروه تاتا را در قالب یک نهاد تجاری خصوصی پایه‌گذاری کرد. تاتا که در سال 1839 به دنیا آمده بود، اندکی پس از آنکه در سال 1858 از مؤسسه آموزشی الفین استون در بمبئی فارغ التحصیل شد، به شرکت تجاری پدرش پیوست که درگیر کارهای عمومی تجاری بود.
در دوره جنگ‌های داخلی آمریکا بازار پنبه بمبئی رونق گرفت و تاتا و پدرش به شرکت بانکداری آسیایی پیوستند. گرچه با فروکش کردن ناآرامی‌ها، دشواری‌هایی برای سرمایه‌گذاری این خانواده بروز کرد، اما سهیم شدن آنان در قرارداد پرسود مربوط به لشکرکشی ناپیر به حبشه در سال 1868 موجب ترمیم ثروت خانواده شد و آنان در سال 1870 با سرمایه 21 هزار روپیه، یک شرکت بازرگانی ایجاد کردند.
سپس با خرید یک کارخانه ورشکسته روغن آن را به کارخانه پنبه تبدیل کرده و چندی بعد با سود مناسب فروختند. تاتا رؤیای راه‌اندازی شرکت آهن و فولاد، هتل، مؤسسه آموزشی در سطح جهانی و نیروگاه برق‌آبی را هم دنبال کرد. در سال 1902 با ایجاد شرکت هتل‌های هندی موسوم به IHCL برنامه تأسیس نخستین هتل مجلل هند را دنبال کرد و در سال 1903 هتل تاج‌محل را در ساحل کولابا افتتاح کرد که نخستین هتل دارای برق در هند بود.
جمشیدجی تاتا و پسرش در سال 1904 از دنیا رفتند و دوراب تاتا به عنوان رئیس گروه شروع به کار کرد. با برنامه و هدایت دوراب، گروه به‌سرعت گسترش یافت و وارد بخش‌های مختلف صنعت از جمله فولاد (1907)، برق (1910)، آموزش (1911)، کالاهای مصرفی (1917) و همچنین هوانوردی (1932) شد.
پس از درگذشت دوراب تاتا در سال 1932، سررشته کار به دست پسرش نوروزی ساکلاتوالا افتاد و پس از یک دوره شش ساله، جهانگیر رتنجی دادابهوی تاتا ریاست گروه را بر عهده گرفت. او چرخشی در فعالیت‌ها را پایه‌گذاری کرد و در بخش‌های مختلفی از جمله مواد شیمیایی (1939)، آرایشی و بهداشتی (1952)، چای (1962) و همچنین خدمات نرم‌افزاری (1968) شروع به کار کرد.
در حالی که بسیاری تاتا را با نام تاتاموتورز و نقشی که در صنعت خودروسازی هند دارد می‌شناسند، اما گروه تاتا از سال 1945 شرکت مهندسی و لوکوموتیو تاتا را ایجاد کرد که از سال 2003 به عنوان تاتا موتورز شناخته می‌شود. این بخش از کسب‌وکار گروه مبتنی بر توسعه محصولات مهندسی و لوکوموتیو است.
ارزش‌آفرینی برای جامعه
راتانا تاتا، برادرزاده جهانگیر رتنجی دادابهوی در سال 1991 ریاست گروه را بر عهده گرفت و تلاش کرد تا شرکت را تقویت کند و به شکلی فزاینده بر بخش جهانی تجارت شرکت تمرکز کند. او در سال 2000 گروه چای تتلی مستقر در لندن را به دست آورد و در سال 2004 نیز عملیات تولید کامیون دوو موتورز کره جنوبی را در اختیار گرفت و در سال 2001 به «امریکن اینترنشنال گروپ» پیوست تا شرکت بیمه Tata-AIG را راه‌اندازی کند.
این مسیر در سال 2007 با خرید گروه کوروس که یک تولیدکننده انگلیسی – هلندی فولاد است ادامه یافت؛ این خرید بزرگ‌ترین مالکیت توسط یک شرکت هندی است، اما پایان راه نبود و تاتا در سال 2008 سرمایه‌گذاری در بخش خودرو را آغاز کرد.
نقطه عطف دیگری برای تاتا در ژانویه 2008 شکل گرفت که خودروی موسوم به نانو را با موتوری کوچک معرفی و از میانه سال 2009 راهی جاده‌ها کرد.
یک مقاله پژوهشی که در سال 2008 توسط دانشگاه MIT منتشر شد، نقش گروه تاتا در اقتصاد هند را بررسی کرده و می‌گوید که اگر یک ویژگی مشترک برای هر شرکت تاتا وجود داشته باشد، مربوط به زمان، تلاش و منابعی است که هر یک از آنها به طیف گسترده‌ای از ابتکارات اختصاص می‌دهند که زیر سایه توسعه اجتماعی قرار می‌گیرد.
فرهنگ تاتا در این بخش حیاتی از فضای بنیادین مسئولیت اجتماعی شرکتی، برگرفته از حس ریشه‌دار بازگشت به جامعه است. سنت تاتا در توسعه جامعه از نخستین روزهای تاریخ این گروه بر پایه ارزش‌هایی بیان شده که در هسته آن نهفته است. تاتا هرگز یک خیریه یا به قول بنیان‌گذارش، کارهای پراکنده خیرخواهانه نبوده است. به همین دلیل تقویت باورهایی که این گروه به مأموریت خود در توسعه پایدار تزریق می‌کند، مجموعه‌ای روشن از ساختارهاست که به‌ویژه در شورای تاتا برای ابتکارات اجتماعی (TCCI) نمود یافته است.
شورای TCCI در واقع مؤسسه‌ای با مدیریت متمرکز است که از طریق فرایندهای خاص به شرکت‌های تاتا کمک می‌کند و توسعه اجتماعی، مدیریت زیست‌محیطی، بازسازی تنوع زیستی و کار داوطلبانه را در بر می‌گیرد. این سازمان هماهنگ‌کننده فعالیت‌های توسعه اجتماعی متنوع و گسترده شرکت‌های تاتا است.
شورای TCCI با همکاری برنامه توسعه سازمان ملل متحد (هند)، شاخص تاتا برای توسعه انسانی پایدار را ایجاد کرده است. این برنامه شامل تلاشی پیشگامانه با هدف هدایت، اندازه‌گیری و افزایش کار اجتماعی است که شرکت‌های گروه تاتا انجام می‌دهند.
به این ترتیب شرکتی خانوادگی که بر پایه فعالیت تجاری شکل گرفت و دوران پرآشوب ناشی از دو جنگ جهانی را از سر گذراند، نه‌تنها در یک فرایند متوازن رشد کرد و نقشی پررنگ در اقتصاد ملی خود ایفا کرد، بلکه به‌تدریج تبدیل به یکی از شرکت‌های سرآمد در اندازه جهانی شد و رشد خود را به توسعه اجتماعی در کشورش پیوند زد.
تاتا نماد کسب‌وکار پرسابقه و رو به رشدی است که در مسیر سودآوری و توسعه خودش به نیازهای جامعه نیز پرداخته و از مسئولیت اجتماعی خویش آگاه است؛ تا آنجا که در چشم‌انداز و مأموریت این شرکت می‌خوانیم: «مأموریت اصلی شرکت تاتا «بهبود کیفیت زندگی در جوامع» است که آن را با ارزش‌آفرینی بلندمدت برای ذی‌نفعان خود در سطح جهانی دنبال می‌کند.»
لینک کوتاه: https://karangweekly.ir/r478
