عکاسی: نسیم اعتمادی
ایران یکی از کشورهایی است که با داشتن تاریخ و تمدنی غنی و طبیعتی شگفت‌انگیز و متنوع، بستر مناسبی برای جذب گردشگر داخلی و خارجی است. اما بستر‌های نامناسب و سیاست‌های غلط موجب شده که در این سال‌ها با اینکه صنعت گردشگری در اقتصاد جهانی جایگاه ویژه‌ای پیدا کرده، اما از تمام ظرفیت‌های کشور آن‌طور که باید استفاده نشود.
یکی از موانع پیشرفت در این حوزه که مورد بی‌توجهی قرار گرفته، محدود بودن شبکه‌های افرادی است که در این اکوسیستم فعال هستند. همین امر باعث ایجاد مشکلاتی برای انجام تورها و گردش‌های باکیفیت در مناطقی می‌شود که واقعاً ارزش گردشگری دارند. گاهی شبکه اطلاع‌رسانی و گردشگری یک منطقه، قوی شده و آن شهر و مکان طبیعی مورد استقبال گردشگران قرار می‌گیرد اما هم‌زمان بسیاری از مناطق دیگر کم‌رونق می‌ماند و صنعت گردشگری در این مناطق تضعیف می‌شود. «کارنگ» در این شماره به سراغ یکی از زنان نوآوری رفته که به کمک همکارانش نیاز به ایجاد شبکه در میان فعالان حوزه گردشگری را در استارتاپ خود مورد توجه قرار داده است.
«غزاله حسینقلی‌‌زاده»، هم‌بنیان‌گذار «سفرکلاب»، متولد ۱۳۷۴ است. او در دوران دانشجویی به واسطه دورهمی‌های «آشنا» با فضای استارتاپی آشنا شده و نکته‌ای که این فضا را برای او جذاب کرده، یافتن راه‌حل خلاقانه برای رفع نیازهای جامعه بوده است. او بعد از مدتی کار در فضای کارمندی، با دوستانش در کسبوکار «سفرسنجی» آشنا شد و تصمیم گرفت با توجه به نیاز بازار و توانایی‌های خودش، بخش آموزش و فروش لوازم سفر را در سفرسنجی آغاز کند. این اتفاق موجب تولد «سفرکلاب» شد.
سفرکلاب برای رفع چه نیازهایی از صنعت گردشگری طراحی شده و چه کاری انجام میدهد؟
سفرکلاب شبیه ترکیبی از اپ «دیوار» و شبکه اجتماعی «لینکدین» است؛ به این صورت که افراد می‌توانند با جست‌وجو در آن، خدمات مورد نظر خود را در حوزه سفر پیدا کنند. در سفرکلاب مخاطبین در دو بخش می‌توانند خدمات دریافت کنند؛ در بخش اول برای مثال مسافرانی که هیچ آشنایی‌ای با یک منطقه ندارند، با جست‌وجو و اطلاع از خدمات تورلیدرهای مختلف، می‌توانند با یکی از آنها هماهنگ شوند و سفر خود را انجام دهند. صفحه تورلیدرها شامل تجربیات، امکاناتی که می‌توانند ارائه دهند و همچنین نظرات همسفران قبلی است.
در بخش دیگر فعالان حوزه سفر می‌توانند امکاناتی را که در سفر احتیاج دارند، در سفرسنجی دریافت کنند. وسیله نقلیه، مکان اقامت و همه هماهنگی‌هایی که در سفر لازم است را می‌توان در سفرسنجی پیدا کرد. در واقع همه افرادی که در حوزه سفر خدماتی انجام می‌دهند دارای پروفایل و امتیاز‌بندی و نظر هستند؛ از رانندگان اتوبوس تا بلدهای محلی. سفرکلاب از سه بخش تشکیل شده؛ بخش تبلیغات، که همان سفرسنجی است. بخش فروشگاه که یک فروشگاه تجهیزات طبیعت‌گردی است و بخش آکادمی که آموزش‌های گردشگری را ارائه میدهد. ما در آکادمی محتواها و ویدئوهایی را به اشتراک می‌گذاریم که افراد باید قبل از سفر بدانند و رعایت کنند.
انگیزه‌ای که باعث شد اقدام به راه‌اندازی سفرکلاب کنید چه بود؟
سفر راحت و پربازده و کارا سفری است که توسط یک گروه و قبیله که هر کدام در حوزه خودشان تجربه دارند، طراحی شده باشد؛ به همین دلیل ما تصمیم گرفتیم یک قبیله را بسازیم که می‌توان آن را قبیله اهالی سفر دانست. در واقع شبکه سفر تحت پلتفرم سفرکلاب به قبیله تبدیل می‌شود و ما مأموریت داریم با توجه به فناوری روز، اجرای سفر و تور را ساده و کارآمد کنیم.
ایده اولیه راه‌اندازی سفرکلاب چگونه شکل گرفت و پیش از آن هماهنگی برای سفرهای گردشگری توسط تورلیدرها چگونه انجام می‌شد؟
«حامد پرتویی»، هم‌بنیان‌گذار سفرکلاب مدتی در آژانس‌ها و تورهای مختلف فعال بود و متوجه شد که همه این اطلاعات به صورت دهان به دهان و فقط به خاطر آشنایی تورلیدرهای مختلف ردوبدل می‌شود. به همین منظور یک کانال تلگرامی راه‌اندازی کرد به نام «سفرمشاور» و متوجه نیاز گسترده این حوزه به نظم‌دهی و سیستم‌سازی شد. همین کانال تلگرامی که اکنون پاتوق تورلیدرهاست، جرقه اصلی ایجاد سفرکلاب شد.
فکر می‌کنید بازاری که وارد آن شده‌اید چه وسعتی دارد؟ آیا آماری از این بازار دارید؟
وسعت بازار در دو بخش عمده سنجیده می‌شود. سمت تقاضا که علاقه‌مندان به سفر و مسافران را در بر می‌گیرد و سمت دیگر که آن را فعالان حوزه گردشگری، فروشگاه‌ها، لیدرها و… تشکیل می‌دهند. البته گاهی تورلیدرها هم در سمت تقاضا قرار می‌گیرند و از سایر خدمات ارائه‌شده برای اجرای تور خودشان بهره می‌برند. ما در کشور بیش از ۳۰۰۰ آژانس گردشگری داریم که بالغ بر ۱۷۰۰ آژانس در تهران فعال هستند. همچنین ما ۱۳ هزار راهنمای گردشگری دارای کارت داریم که حدس می‌زنیم حدود یک‌چهارم آنها در بازار فعال باشند. در این بازار بیش از ۲۰ هزار اقامتگاه، ۲۵۰۰ فروشگاه طبیعت‌گردی و کوهنوردی و ۱۰۰ مؤسسه آموزش گردشگری فعال هم وجود دارد.
در زمینه بازار گردشگران داخلی چه آماری وجود دارد؟
طبق آمار تخمین زده می‌شود که ما ۲۰ میلیون مسافر داخلی داشته باشیم که اگر هر کدام به طور متوسط در ماه ۵۰۰ هزار تومان برای سفر هزینه کنند، اندازه بازار ۱۲۰ هزار میلیارد تومان خواهد بود. بر اساس بررسی سال ۲۰۲۱، حدود ۷۰ درصد از رزرو اقامتگاه‌ها برای سفر، به صورت آنلاین انجام می‌شده ولی سهم پلتفرم‌های آنلاین در این بازار فقط ۹ درصد بوده است. ارزیابی سال ۲۰۱۹ نشان میدهد که ۷۴ درصد از افراد تمایل دارند به جای هتل در یک اقامتگاه اجاره‌ای ساکن شوند که آمار قابل توجهی است.
استارتاپ شما از چه زمانی راه‌اندازی شده و در حال حاضر چه تعداد کاربر دارد و در چه مرحله‌ای به سر می‌برد؟
ما شش ماه است که در پارک علم‌و‌فناوری دانشگاه شریف، در یک شتاب‌دهنده مستقر هستیم و ۱۵۰۰ کاربر فعال روی سایت داریم. صحت‌سنجی و تطابق محصول با بازار انجام شده و ما در مرحله جذب سرمایه‌ایم. می‌خواهیم در رسته ابزار سفر قرار بگیریم تا اگر افراد قصد سفر کردند حتماً سری به ما بزنند.
آیا به بازار خارج از کشور نیز فکر می‌کنید؟
بله؛ طبق آمار ۵۰ درصد از ورودی‌های گردشگران به ایران از کشورهای عربی هستند و این موضوع باعث شده توجه ما به این بازار جلب شود. ما در حال بررسی بازارهای بین‌المللی با تمرکز روی کشورهای همسایه هستیم. اکنون نیز برخی از تورلیدرها و مترجمان در سایت ما پروفایل دارند و خدمات ارائه می‌دهند.
سفرکلاب به‌عنوان یک کسبوکار نوآور می‌تواند چه مزیت‌هایی برای یک سرمایه‌گذار داشته باشد؟
یک سرمایه‌گذار در درجه اول به دنبال نوآوری و سودآوری یک ایده است؛ از این منظر ایده ما نوآورانه است، چون به طور کلی روی بخش خاصی از بازار تمرکز کرده که قبلاً لمس نشده بود. در مورد سودآوری نیز، ما در بخش محصول اولیه، فرایند مالی را نیز تست کردیم، نتیجه گرفتیم و از بازگشت سرمایه اطمینان حاصل کردیم. اکنون می‌توانیم به سرمایه‌گذار این اطمینان را بدهیم که سفرکلاب جای مناسبی برای سرمایه‌گذاری است.
بحث دیگر نیز میانگین تجربه تیم است که تیم ما تجربه خوبی در این حوزه دارد و هر کدام از ما برای چندین سال در بخش تخصصی خودمان کار کرده‌ایم. از سویی علاوه بر مواردی که درباره وسعت این بازار گفتم، می‌توانم به آمار وزارت بهداشت اشاره کنم که درآمد پارسال ایران از گردشگری سلامت را یک میلیارد دلار اعلام کرده و این بخش تا پنج میلیارد دلار ظرفیت رشد دارد. این صنعت در حوزه داخلی و خارجی جای رشد فراوانی دارد و تاکنون بخش بسیار کمی از این بازار لمس شده است.
چالش‌هایی مانند تحریم‌ها، منابع انسانی و فیلترینگ اغلب کسب‌وکارها به‌ویژه در حوزه نوآوری را تحت تأثیر خود قرار داده‌اند؛ به جز این موارد چه چالش‌های دیگری در مسیر شما وجود دارد؟
سفر ارتباط مستقیمی با وضعیت اقتصادی افراد دارد. وقتی وضعیت اقتصادی کلی جامعه خوب نباشد یکی از اولین مواردی که از سبد مصرفی افراد حذف می‌شود، سفر است و این امر تأثیر مستقیمی بر کار ما می‌گذارد.
فکر می‌کنید که پلتفرم شما چه فوایدی برای زنان متقاضی سفر و زنان فعال در گردشگری دارد؟
سفرکلاب شرایطی فراهم کرده که بسیاری از زنانی که در روستاها و شهرهای کوچک اقامتگاه دارند، می‌توانند محصولات و خدمات خود را معرفی کنند و این موجب دیده شدن کسبوکار آنان شده است. از طرف دیگر وجود حس امنیت برای سفرهای تنهایی و گروهی خانم‌ها با یک تورلیدر خانم و همچنین وجود نظرات کسانی که قبلاً سفر را تجربه کرده‌اند به زنان حس خوبی برای سفر به مناطق جدید میدهد.
لینک کوتاه: https://karangweekly.ir/pbmm
