گلستان برخاسته از قلم و اندیشه سعدی شیرازی است و بسیاری آن را اثرگذارترین نوشته در ادبیات فارسی می‌دانند. گلستان شامل یک دیباچه و هشت بخش در قالب نثر مسجع (آهنگین) است. خود سعدی درباره گلستان می‌گوید:
«کلمه‌ای چند به طریق اختصار از نوادر و امثال و شعر و حکایات و… در این کتاب درج کردیم و برخی از عمر گرانمایه بر او خرج…
بماند سال‌ها این نظم و ترتیب
ز ما هر ذرّه خاک افتاده جایی
غرض نقشیست کز ما باز ماند
که هستی را نمی‌بینم بقایی
مگر صاحبدلی روزی به رحمت
کند در کار درویشان دعایی»
در یکی از حکایت‌های گلستان آمده است:
«سيه‌گوش را گفتند تو را ملازمت صحبت شير به چه وجه اختيار افتاد؟ گفت: تا فضله صيدش می‌خورم و از شر دشمنان در پناه صولت او زندگاني می‌کنم. گفتندش اكنون كه به ظل حمايتش درآمدی و به شكر نعمتش اعتراف كردی، چرا نزديك‌تر نيايی تا به حلقه خاصان درآرد و از بندگان مخلصت شمارد؟ گفت: همچنان از بطش او ايمن نيستم.
اگر صد سال گبر آتش فروزد
اگر يك دم در او افتد بسوزد
افتد كه نديم حضرت سلطان را زر بيايد و باشد كه سر برود. و حکما گفته‌اند از تلوّن طبع پادشاهان برحذر بايد بود كه وقتی به سلامی برنجند و ديگر وقت به دشنامی خلعت دهند؛ و آورده‌اند كه ظرافت بسيار كردن هنر نديمان است و عيب حكيمان.
تو بر سر قدر خويشتن باش و وقار
بازى و ظرافت به نديمان بگذار»
لینک کوتاه: https://karangweekly.ir/4ke8
